Mikrobiom jelitowy jako kluczowy czynnik modulujący toksyczność chemioterapii – nowe perspektywy terapeutyczne

Chemioterapia stanowi fundament leczenia wielu nowotworów, jednak jej skuteczność często bywa ograniczona przez liczne działania niepożądane, wpływające negatywnie na jakość życia pacjentów i przebieg terapii. Rola mikrobiomu jelitowego w regulacji odpowiedzi na leczenie onkologiczne zyskuje na znaczeniu, jednak mechanizmy tej interakcji pozostają w dużej mierze niepoznane.

W badaniach prowadzonych w UCSF analizowano mikrobiom jelitowy pacjentów z rakiem jelita grubego leczonych fluoropirymidynami. Dane uzyskano z próbek kału i oceniono różnorodność mikrobioty, a także zdolność poszczególnych szczepów do metabolizowania leków cytotoksycznych. Doświadczenia na modelach mysich pozwoliły na weryfikację wpływu mikroorganizmów i witaminy K2 na objawy toksyczności chemioterapii.
Pacjenci leczeni fluoropirymidynami charakteryzowali się istotnym spadkiem różnorodności mikrobiomu jelitowego. Jednak szczepy bakterii potrafiły przekształcić lek do nietoksycznego metabolitu, co korelowało z łagodniejszym przebiegiem działań niepożądanych. W badaniu wykazano, że liczebność tych korzystnych bakterii pozwala przewidzieć ryzyko wystąpienia ciężkich efektów ubocznych.

Ponadto wykazano, że niepatogenny szczep Escherichia coli produkujący witaminę K2 chroni przed neurotoksycznością chemioterapii. Suplementacja K2 u myszy modelujących neuropatię po leczeniu fluoropirymidynami skutkowała znaczną poprawą objawów.

Uzyskane wyniki podkreślają kluczową rolę mikrobiomu jelitowego w metabolizmie leków przeciwnowotworowych i modulacji ich toksyczności. Możliwość zastosowania probiotyków lub suplementów witaminy K2 otwiera nowe kierunki w optymalizacji leczenia onkologicznego, minimalizując działania niepożądane i poprawiając jego efektywność. Profil mikrobiomu może stać się markerem predykcyjnym działań niepożądanych oraz celem terapeutycznym. Konieczne są dalsze badania kliniczne nad zastosowaniem probiotyków i suplementacji jako wsparcia terapii przeciwnowotworowej.