Autoimmunologiczne zapalenie żołądka u pacjentów z cukrzycą typu1 – istotny związek?

Częstość zachorowań na cukrzycę typu 1 (T1D) wciąż wzrasta. Pacjenci z T1D należą do grupy zwiększonego ryzyka rozwoju innych chorób autoimmunologicznych ze względu na podobne patogenetyczne podłoże zaburzeń. Wraz z czasem trwania choroby pacjenci narażeni są na występowanie powikłań. Jednym z nierzadko występujących objawów jest anemia. Kiedy wykluczy się podstawowe przyczyny występowania anemii, w diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę prawdopodobieństwo obecności towarzyszącej choroby z autoagresji – autoimmunologicznego zanikowego zapalenia żołądka. Do jej objawów zalicza się nie tylko anemia makrocytarna, spowodowana niedoborem witaminy B12, ale także mikrocytarna – z niedoboru żelaza, a także niespecyficzne objawy neurologiczne. Zwykle  autoimmunologiczne zanikowe zapalenie żołądka oraz jego ciężka postać – anemia złośliwa rozwijają się bezobjawowo przez wiele lat, często pozostają niezdiagnozowane. Z tego powodu pacjenci z DMT1 powinni podlegać okresowej kontroli w celu wczesnego wykrycia nieprawidłowości. Przeciwciała przeciwko komórkom okładzinowym żołądka, skierowane przeciwko H+/K+ ATP-azie, są dobrym markerem służącym do skriningu. U chorych z DMT1 występują ze zwiększoną częstością, co sprawia, że zaliczają się oni do grupy wysokiego ryzyka rozwoju choroby. Istnieją sugestie konieczności wykonywania regularnych oznaczeń: APCA, morfologii, żelaza, witaminy B12 oraz poziomu gastryny, jednak nie są one ujęte w oficjalnych wytycznych polskich i zagranicznych. 

The incidence of type 1 diabetes (T1D) is increasing. T1D and other autoimmune diseases have a similar, cell-specified pathogenesis. Due to an increased risk of autoimmune reactions, T1D subjects are statistically more often affected by other autoimmune diseases. During the course of the disease, patients with diabetes may develop, among others, anemia. When the classic and most common causes are excluded, a possibility of a concomitant autoimmune disorder has to be considered. In such cases, the differential diagnosis should  include autoimmune atrophic gastritis (AAG). The symptoms of AAG are: iron deficiency microcytic anemia and, thereafter, macrocytic anemia resultant from B12 vitamin deficiency, although nonspecific neurologic disorders may precede the diagnosis. Because autoimmune gastritis (AG) and its severe stage – pernicious anemia (PA) develop unperceptively over many years, often without any symptoms and frequently remain undiagnosed, physicians should closely screen T1D patients. Anti-parietal cell antibodies (APCA), targeting the gastric proton pump – the H+/K+ ATP-ase, are an advantageous tool for AAG screening, and are significantly more frequent among T1D subjects in comparison to the healthy population. That indicates an increased risk of AG. Some authors suggest that patients with T1D need to undergo a regular screening which includes: APCA, complete blood count, vitamin B12, iron and gastrin serum concentrations. Nevertheless, presently none of the official international or national guidelines for T1D treatment mention regular screening for AG.