Diagnoza i leczenie bezsenności u osób starszych

Wstęp

Bezsenność jest jednym z częstszych problemów zdrowotnych, z którymi pacjenci zgłaszają się po poradę lekarską. W badaniu wykonanym w praktykach lekarzy rodzinnych stwierdzono, że przewlekła bezsenność występowała u 11% pacjentów. U kolejnych 25% osób stwierdzano krótkotrwałe objawy bezsenności [1]. Te wyniki są zgodne z obserwacjami z badań epidemiologicznych, które wskazują, że rozpowszechnienie bezsenności w Europie wynosi ok. 10%, a kolejne ok. 30% dorosłych Europejczyków ma objawy bezsenności lub krótkotrwałe problemy ze snem [2]. Leczenie bezsenności nadal jest zdominowane przez stosowanie leków nasennych. Mimo zgodnych zaleceń towarzystw naukowych, według których objawowe leczenie farmakologiczne jest wskazane głównie w krótkotrwałych problemach ze snem [2–5], zdecydowana większość osób chorujących na bezsenność przewlekłą wciąż nie korzysta z innych metod leczenia niż farmakoterapia. We wskazanym powyżej badaniu oceniającym rozpowszechnienie i metody leczenia bezsenności w POZ tylko 1% pacjentów było leczonych niefarmakologicznie metodami terapii poznawczo-behawioralnej bezsenności (cognitive behavioral therapy for insomnia – CBT-I), a ok. 10% stosowało inne formy terapii niefarmakologicznej o niewystarczającej skuteczności, np. higiena snu (11,6% pacjentów) lub psychoterapia (11,2% pacjentów). Leki nasenne przyjmowało ok. 40% pacjentów, a sedatywne leki przeciwdepresyjne 30%. Ponad 20% pacjentów nie otrzymywało żadnego leczenia [1]. Stwierdzono ponadto, że większość pacjentów przyjmujących leki nasenne stosowała je niezgodnie z zaleceniami, czyli co noc i dłużej niż 4 tygodnie (ok. 80% pacjentów). Wśród osób przyjmujących leki nasenne odsetek pacjentów stosujących je przewlekłe (czyli dłużej niż 6 miesięcy) wynosił ponad 60% [1].
Zła jakość snu jest jeszcze większym problem u starszych osób (w wieku ≥ 65 lat) [5–7]. Objawy bezsenności stwierdza się u ponad 40% osób w tej grupie wiekowej (> 30% mężczyzn i > 50% kobiet). Choć osoby starsze są bardziej narażone na działania niepożądane leków nasennych (np. zwiększone ryzyko upadków, pogorszenie funkcjonowania poznawczego, równowagi, koordynacji i szybkości poruszania się), to właśnie one najczęściej przyjmują je przewlekle [5]. Szacunkowo ponad 7% pacjentów w wieku powyżej 60 lat stosuje przewlekle benzodiazepiny. Dane te wskazują, że w praktyce klinicznej leki nasenne są wykorzystywane niezgodnie z ich rejestracją, dostępnymi zaleceniami i zasadami bezpiecznego stosowania...


View full text...