Komentarz do ogólnopolskiego programu profilaktyki raka szyjki macicy

Przedstawiony przez NFZ program profilaktyki raka szyjki macicy jest pierwszą od wielu lat w Polsce próbą scentralizowanego działania, mającego zmienić dramatyczną sytuację w dziedzinie zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy.

Głównym przesłaniem programu jest polepszenie jakości oceny wymazów cytologicznych przez cytotechników pod nadzorem patomorfologów. W programie nie uwzględniono roli lekarza ginekologa, któremu pozostawiono tylko zadanie pobrania wymazu cytologicznego. Przedstawione szczegółowe założenia prowadzenia programu kończą się na uzyskaniu wyniku cytologicznego. Autorzy nie precyzują, jak ma wyglądać dalszy algorytm postępowania diagnostycznego w sytuacji, gdy wynik jest nieprawidłowy. Jedynym zaleceniem jest wykonanie kolposkopii, ewentualnie pobranie wycinków do badania histopatologicznego. Program nie precyzuje, kto, gdzie i na jakim sprzęcie ma wykonywać kolposkopię i pobierać wycinki.

Realizacja programu w kształcie przedstawionym przez NFZ jest wątpliwa z powodu:

1. Nieprawidłowe oszacowanie sił i środków, którymi mają być realizowane badania cytologiczne
Autorzy programu zakładają zbadanie populacji kobiet między 30. a 59. rokiem życia. Jak sami stwierdzają, jest to ok. 8 mln kobiet. Badania mają być prowadzone przez 3 lata. Każda wezwana kobieta w trakcie trzech lat powinna mieć pobrany i oceniony wymaz cytologiczny. Koordynację programu powinno prowadzić 16 ośrodków regionalnych. Docelowo w trakcie realizacji programu w Polsce powinno działać (czyli obecnie ich nie ma) 20 ośrodków/pracowni cytologicznych. Po przeliczeniu tych danych liczbowych okazuje się, że każdy ośrodek regionalny powinien zatrudniać 23 cytologów, aby móc w pełni wywiązać się ze zobowiązań (8 mln/3 lata + 2,6 mln/16 ośrodków regionalnych = 162 500/cytologa (norma 7 000 preparatów rocznie) = 23 cytologów). W przykładowym mieście wojewódzkim, jakim jest Poznań, dysponujemy dwoma ośrodkami wykonującymi badania cytologiczne na skalę masową. Tylko jeden z tych ośrodków wypełnia wymagania programu profilaktyki w kwestii sprzętu, nadzoru, liczby preparatów ocenianych rocznie. W ośrodku tym pracuje obecnie 3 cytotechników. Z dostępnych danych wynika, ze podobna lub gorsza sytuacja panuje w innych ośrodkach regionalnych. Utworzenie 16 ośrodków regionalnych spełniających wymagania autorów programu jest niemożliwe w roku 2004. Program od samego początku nie będzie realizowany w planowanym...


Pełna treść artykułu...