Patogeneza reumatoidalnego zapalenia stawów. Część II – odpowiedź wrodzona, nowe cele terapeutyczne

Charakterystyczną cechą reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) jest przetrwałe zapalenie błony maziowej i przerost jej warstwy wyściółkowej, która tworzy inwazyjną łuszczkę stawową. W warstwie wyściółkowej występują synowiocyty o fenotypie fibroblastów (FLS) i makrofagów (MfLS), a za jej przestrzenną organizację odpowiedzialne są FLS. Oba typy synowiocytów tworzą nisze dla naciekających komórek, są też głównym źródłem wytwarzanych lokalnie czynników prozapalnych i enzymów degradujących tkankę łączną. W błonie maziowej utrzymuje się stan niedotlenienia, spowodowany nieprawidłowym tworzeniem naczyń krwionośnych i naciekaniem warstwy podwyściółkowej przez komórki odporności nabytej i wrodzonej. Liczne czynniki stymulujące utrzymują synowiocyty i komórki odporności wrodzonej w stanie aktywacji, co stale pobudza odpowiedź zapalną i procesy destrukcyjne. W pracy omówiono i przedstawiono na załączonej rycinie najważniejsze informacje dotyczące roli komórek odporności wrodzonej w patogenezie RZS. Postęp badań nad tym zagadnieniem stał się podstawą opracowania nowych metod terapeutycznych. Niektóre z nich są już oceniane w badaniach klinicznych. Praca podsumowuje również tę kwestię. Rola cytokin, niszczenie chrząstki i kości stawowej będą omówione w następnej pracy przeglądowej, kończącej serię dotyczącą patogenezy RZS.

Chronic inflammation of synovial membrane and hyperplasia of intimal lining, which transforms into the invasive tissue – pannus, are characteristic features of rheumatoid arthritis (RA). Fibroblast-like (FLS) and macrophage-like (MfLS) synoviocytes are cellular components of intimal lining. The architecture of this layer is established by FLS, while both types of synoviocytes form niches for infiltrating cells as well as represent the major source of locally synthesized proinflammatory factors and connective tissue degrading enzymes. Abnormal blood vessels’ formation and massive infiltration of subsynovium by acquired and innate immune cells results in synovial hypoxia. Due to the action of numerous stimulating factors, synoviocytes and innate immune cells are kept in the activation state, and continuously support inflammatory response and tissue destructive processes. The most important reports on the role of these cells in RA pathogenesis are discussed, summarized and illustrated on the figure. Progress in the research on this subject allows for new therapeutic procedures to be developed and some of them are currently tested in clinical trials. This issue is also reviewed in the paper. The role of cytokines and destruction of joint cartilage and bone will be described in the next review article (the last article in the series concerning pathogenesis of RA).