Pomoc psychologiczna pacjentom z chorobami reumatycznymi na przykładzie reumatoidalnego zapalenia stawów

W koncepcjach chorób psychosomatycznych czynniki psychologiczne odgrywają istotną rolę zarówno w powstawaniu, jak i w znoszeniu choroby oraz powstawaniu niepełnosprawności. Charakter choroby oraz sposób jej leczenia wpływają niekorzystnie na stan emocjonalny pacjentów, którzy często są przygnębieni, apatyczni, zniechęceni, nie radzą sobie ze stresem związanym z lękiem o przyszłość. W reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) wśród czynników bezpośrednio związanych z chorobą, które mają istotny wpływ na rozwój zaburzeń emocjonalnych oraz rozwój niepełnosprawności, wskazuje się: ból, aktywność choroby, uszkodzenie stawów i tkanek okołostawowych, zmiany pozastawowe i powikłania układowe. Dodatkowo podaje się czynniki niezależne od choroby, w tym czynniki demograficzne i psychospołeczne, takie jak: wiek, płeć, uwarunkowania genetyczne, stan socjalno-ekonomiczny, poziom wykształcenia, choroby współistniejące i środowisko. W artykule przedstawiono formy i techniki psychologiczne pracy z pacjentem, której celem jest obniżenie poziomu bólu i jego dekatastrofizacja, przestrzeganie zaleceń lekarskich, najdłuższe utrzymywanie sprawności fizycznej, podejmowanie codziennych aktywności życiowych i przeciwdziałanie powstawaniu zaburzeń sfery emocjonalnej, w tym depresji.

In concepts of psychosomatic diseases psychological factors play a vital role not only in the aetiology and treatment of the illness but also in the development of disability. The characteristics and treatment of the disease (rheumatoid arthritis) adversely influence the emotional well-being of patients, who become gloomy, spiritless and disaffected, and cannot manage stress connected with fear of the future. In rheumatoid arthritis, the factors directly connected with the disease which affect the development of emotional disturbances include: pain, advancing illness, lesions of joints and joint tissue, synovial lesions and systemic disturbances. Also included are factors independent of the illness, such as age, gender, genetic determinants, socio-economic status of the patient, coexisting diseases and environment. The article presents psychological methods used to reduce and decatastrophize pain, to prevent emotional disorders such as depression, and to make patients compliant so that they remain fit and active as long as possible.