Sprawozdanie
Ogólnopolska Konferencja Choroby reumatyczne w praktyce internistycznej. Poznań, 11–12 kwietnia 2008 r.

Organizatorami Konferencji były Sekcja Reumatologiczna Towarzystwa Internistów Polskich, Sekcja Medycyny Rodzinnej Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego oraz Katedra i Klinika Reumatologiczno-Rehabilitacyjna i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Podczas krótkiej uroczystości otwarcia Rektor UM w Poznaniu prof. Jacek Wysocki podkreślił znaczenie naszych corocznych spotkań poświęconych zespołowi antyfosfolipidowemu w szerzeniu wiedzy z tego zakresu wśród lekarzy praktyków. Zespół antyfosfolipidowy (ZAF) od ok. 20 lat budzi ogromne zainteresowanie badaczy i klinicystów. Został uznany za najczęstszą – obok AIDS – chorobę końca XX w. Pomimo lawiny publikacji i licznych kongresów o tej tematyce, nadal bardzo wiele związanych z nim problemów czeka na wyjaśnienie. Niektóre z tych dylematów przedstawiono podczas Konferencji w ramach wykładów: Klinicznie bezobjawowe przeciwciała antyfosfolipidowe – problemy diagnostyczne i terapeutyczne (prof. K. Zawilska i dr A. Kopydłowska – Poznań), Powikłania tętnicze w zespole antyfosfolipidowym (prof. J. Musiał – Kraków), Zespół antyfosfolipidowy a przeszczepianie narządów (prof. M. Durlik – Warszawa) i Kontrowersje wokół zespołu antyfosfolipidowego u kobiet z powtarzającymi się utratami ciąży (prof. J. Skrzypczak – Poznań). Prace oryginalne przygotowane przez zespół pod kierownictwem doc. J. Ząbka (Warszawa) były poświęcone tematom: Przeciwciała przeciwjąderkowe w serodiagnostyce zespołu antyfosfolipidowego, Występowanie przeciwciał antykardiolipinowych w krążących kompleksach immunologicznych u dzieci z młodzieńczym toczniem rumieniowatym układowym i młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów oraz Obecność przeciwciał antykardiolipinowych w krioglobulinach izolowanych z surowic pacjentów zakażonych HCV. Prace te zawierały wiele elementów nowatorskich – m.in. stwierdzono, że jednym z antygenów jąderkowych jest aneksyna V, a skierowane przeciwko niej przeciwciała uznano za przydatne w diagnostyce ZAF (wykład prof. K. Zawilskiej). Wykazano, że występowanie tzw. seronegatywnego ZAF może być uzasadnione związaniem przeciwciał przeciwkardiolipinowych w kompleksach immunologicznych. Wśród prac oryginalnych dotyczących ZAF zaprezentowano ponadto: Zespół antyfosfolipidowy pierwotny i wtórny jako czynnik ryzyka miażdżycy (dr M. Meissner i prof. H. Chwalińska-Sadowska – Warszawa) oraz Zaburzenia hematologiczne w przebiegu pierwotnego i wtórnego zespołu antyfosfolipidowego – obserwacje własne (dr D. Bobrowska-Snarska, dr L. Ostanek i prof. M. Brzosko – Szczecin). Przedstawiono również przypadki – Zespół nakładania – sekwencyjne pojawianie się objawów tocznia ru-mieniowatego układowego, zapalenia wielomięśniowego i zespołu antyfosfolipidowego (dr A. Zubrzycka-Sienkiewicz i wsp. – Warszawa) oraz Jednostronna utrata widzenia jako pierwszy objaw zespołu antyfosfolipidowego (dr A. Tuchocka – Poznań). Drugi temat tegorocznej Konferencji – choroby reumatyczne w wieku podeszłym – podyktowany został „potrzebą chwili”. Szybko starzejące się społeczeństwa, przedłużenie okresu życia wiążą się ze zwiększoną częstością chorób „typowych” dla osób w starszym wieku lub ze zmodyfikowanym przebiegiem chorób, które występują niezależnie od wieku. Na wstępie poruszono zagadnienia podstawowe w wykładach: Zmiany narządowe wynikające ze starzenia się ustroju (prof. K. Wieczorowska-Tobis – Poznań), Wpływ procesu starzenia się na układ immunologiczny (prof. W. Maśliński – Warszawa) i Farmakokinetyka leków w wieku podeszłym (prof. A. Jabłecka – Poznań). Podczas kolejnej sesji omówiono wiele zespołów chorobowych występujących w wieku podeszłym: Reumatoidalne zapalenie stawów (prof. A. Filipowicz-Sosnowska – Warszawa), Zapalenia naczyń (prof. E.J. Kucharz – Katowice), Różnicowanie bólów kręgosłupa (prof. J. Szechiński – Wrocław), Choroba zwyrodnieniowa stawów – nowe spojrzenie? (prof. I. Zimmermann-Górska – Poznań), Reumatyzm tkanek miękkich (prof. L. Szczepański – Lublin), Układowe choroby tkanki łącznej (prof. W. Samborski – Poznań), Polimialgia reumatyczna (doc. M. Puszczewicz – Poznań). Zaprezentowano ponadto prace oryginalne z zakresu reumatologii wieku podeszłego, a mianowicie: Odrębności w obrazie klinicznym i profilu immunologicznym tocznia układowego u ludzi starszych (dr L. Ostanek i wsp. – Szczecin), Polimialgia reumatyczna a choroba nowotworowa – problem wieku podeszłego (dr B. Kwiatkowska – Warszawa), Czy dolegliwości reumatyczne istotnie ograniczają sprawność po sześćdziesiątym roku życia? Wyniki ogólnopolskiego badania przesiewowego (dr B. Moskalewicz i wsp. – Warszawa), Jakość życia u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów w wieku podeszłym (dr R. Rupiński – Warszawa) i Społeczno-ekonomiczne aspekty choroby zwyrodnieniowej stawów u osób w wieku podeszłym (dr E. Stanisławska-Biernat – Warszawa). Dzięki szybkiemu postępowi nauk podstawowych – szczególnie immunologii – zmieniają się poglądy na patogenezę chorób wieku podeszłego, a także pojawiają się nowe możliwości diagnostyczne. Przykładem może być choroba zwyrodnieniowa stawów, w etiopatogenezie której w ostatnich latach odkryto wiele mutacji genów odpowiedzialnych za wytwarzanie elementów budowy chrząstki stawowej, udowodniono udział cytokin w towarzyszącym procesie zapalnym, a nowe metody obrazowania – szczególnie MRI – pozwoliły na bardzo wczesne wykrywanie zmian w stawach. W Konferencji uczestniczyło ponad 300 lekarzy różnej specjalności z całej Polski. Prezentacje stanowiły podstawę do ożywionej dyskusji. Podkreślano bogactwo tematów i aktualność przedstawianych problemów. Nasze spotkanie po raz kolejny odegrało rolę „naukowo-szkoleniową” w ramach ustawicznego kształcenia jego uczestników. Obradom i rozmowom kuluarowym towarzyszyła – jak zawsze – niezwykle przyjazna, „ciepła” atmosfera, pomimo wyjątkowo niesprzyjającej pogody.
prof. dr hab. med. Irena Zimmermann-Górska