Stanowisko Polskiego Towarzystwa Alergologicznego dotyczące diagnostyki i terapii ciężkich postaci astmy oskrzelowej

Astma ciężka to taka postać choroby, która wymaga stosowania co najmniej dużych dawek glikokortykosteroidów (GKS) wziewnych w połączeniu z długo działającym β-agonistą (LABA) lub wymagała stosowania GKS ogólnie przez ponad 50% dni w roku w celu uniknięcia utraty kontroli choroby, lub pozostaje niekontrolowana pomimo zastosowania opisanego powyżej leczenia. Rozpoznanie astmy ciężkiej wymaga uważnej diagnostyki różnicowej oraz wykluczenia czynników utrudniających osiągnięcie optymalnej kontroli choroby w ośrodku specjalistycznym. Astma ciężka stanowi duże obciążenie dla pacjenta, jego rodziny i systemu opieki zdrowotnej. Wynika to z nasilenia objawów choroby, kosztów leków, istotnego upośledzenia codziennej aktywności, pogorszenia jakości życia i ograniczeń w pełnieniu ról społecznych oraz pracy zawodowej. Przy nieskuteczności 4. stopnia leczenia wg GINA pacjent powinien być skierowany do ośrodka specjalistycznego w celu rozważenia zastosowania dodatkowego leczenia, a metody jego intensyfikacji obejmują między innymi włączenie terapii biologicznej anty-IgE (omalizumab), anty-IL-5 (mepolizumab, reslizumab) lub przeciwciała skierowanego przeciwko podjednostce α receptora dla IL-5 (benralizumab). Ze względu na obciążenia dla pacjenta i systemu opieki zdrowotnej wynikające ze stosowania GKS ogólnie w przypadku astmy ciężkiej intensyfikacja terapii powinna w pierwszej kolejności uwzględniać włączenie terapii biologicznej, a nie stosowanie GKS ogólnie. Leki biologiczne dostępne są dla pacjentów z astmą w Polsce w ramach programu terapeutycznego leczenia astmy ciężkiej. W praktyce założenia programu terapeutycznego mogą zmieniać się w kolejnych obwieszczeniach Ministra Zdrowia i nie muszą być zgodne z założeniami charakterystyk produktu leczniczego dla poszczególnych preparatów. W opracowaniu przedstawiono podstawowe zasady diagnostyki różnicowej astmy ciężkiej i doboru optymalnej terapii biologicznej w warunkach polskich.

Severe asthma requires at least high doses of inhaled glucocorticosteroids (ICS) in combination with a long-acting β-agonist (LABA), or systemic glucocorticosteroids (CS) for more than 50% of days/year to avoid loss of control, or asthma, which remains uncontrolled despite the treatment described above. The diagnosis of severe asthma should be confirmed in a reference center as it requires careful differential diagnosis and the exclusion of factors hindering the achievement of optimal control. Severe asthma represents a significant burden for the patient, his family and the health care system. This is due to the severity of the symptoms, drug costs, significant impairment of daily activities, quality of life and limitation in the professional work. In case of ineffectiveness of the 4th step of GINA treatment, the patient should be referred to a specialist center to consider the additional treatment, including among others anti-IgE (omalizumab), anti-IL-5 (mepolizumab, reslizumab), or antibody against the α-subunit of receptor for IL-5 (benralizumab). In case of severe asthma, intensification of therapy should in the first line include the biological therapy and not the use of systemic CS. Biological drugs are available in Poland as part of the therapeutic program for the treatment of severe asthma. In practice the therapeutic program may change with subsequent announcements of the Minister of Health and does not have to be consistent with the characteristics of the medicinal product for individual preparations. The current review presents the basic principles of differential diagnosis of severe asthma and the selection of optimal biological therapy in Polish conditions.