Zespół jelita drażliwego – algorytm diagnostyki i leczenia

Wprowadzenie

Zespół jelita drażliwego (irritable bowel syndrome – IBS) to najczęściej diagnozowane przewlekłe schorzenie układu pokarmowego, charakteryzujące się bólem brzucha oraz zaburzeniami motoryki, które znacząco pogarszają jakość życia pacjentów. W związku z dokuczliwymi objawami osoby dotknięte tą chorobą doświadczają znacznych trudności w różnych dziedzinach życia, dlatego mogą unikać kontaktów towarzyskich, zaniechać realizacji swoich pasji, a także utracić efektywność w pracy z powodu licznych absencji [1, 2].
Obecnie wiadomo, że bardzo ważną rolę w patofizjologii IBS odgrywa oś mózgowo-jelitowa, która zapewnia komunikację między ośrodkowym układem nerwowym a jelitowym układem nerwowym. Występujące u pacjentów znaczne zaburzenia uwagi wynikające z odczuwania przewlekłego bólu prowadzą do zwiększenia wrażliwości i czujności w stosunku do bodźców związanych z przewodem pokarmowym i skupienia uwagi na objawach żołądkowo-jelitowych, co z kolei może się przyczyniać do zaostrzenia objawów i stresu psychogennego. W ten sposób powstaje błędne koło choroby [2]. Inne czynniki patofizjologiczne to m.in: nadwrażliwość czucia trzewnego, zaburzenie składu mikrobioty jelitowej, przebycie zakażenia przewodu pokarmowego, uwarunkowania genetyczne oraz zmniejszenie aktywności przywspółczulnego i wzmożenie aktywności współczulnego układu nerwowego [1, 3–6].
W zależności od dominującego obrazu klinicznego wyróżniamy cztery główne podtypy choroby:
• IBS z dominującym zaparciem (IBS with predominant constipation – IBS-C),
• IBS z dominującą biegunką (IBS with predominant diarrhea – IBS-D),
• IBS ze zmiennym rytmem wypróżnień (mixed IBS – IBS-M),
• niesklasyfikowaną postać IBS (IBS-unclassified – IBS-U).
W różnicowaniu poszczególnych podtypów wykorzystuje się bristolską skalę uformowania stolca, jednak jedynie w odniesieniu do nieprawidłowych stolców, bez wcześniejszego zażywania środków przeczyszczających czy przeciwbiegunkowych. Za rozpoznaniem IBS-D przemawia 25% wypróżnień z uformowaniem stolca typu 6 i 7, a za IBS-C 25% wypróżnień z uformowaniem typu 1 i 2. W typie IBS-M ponad 25% wypróżnień ma uformowanie typu 1 i 2, ale także 6 i 7. Jeśli wypróżnień typu 1 i 2 oraz 6 i 7 jest mniej niż 25%, rozpoznaje się IBS-U [7, 8]. Należy jednak pamiętać, że nie jest to kryterium diagnostyczne [8]. Objawy IBS bez względu na typ mogą często nawracać mimo wdrożonego leczenia [1,...


View full text...