Większa czujność wobec rodzących zagrożonych depresją

– Rozszerzamy zakres opieki psychologicznej nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu w sytuacjach szczególnych, takich jak urodzenie chorego czy martwego dziecka, przyspieszamy też moment rozpoczęcia edukacji przedporodowej – mówiła Dagmara Korbasińska-Chwedczuk, podkreślając coraz szerszą i bardziej odpowiedzialną rolę położnych.

• Pracujemy nad zmianą rozporządzenia ministra zdrowia, rozszerzając zakres opieki profilaktycznej pod kątem rozpoznania depresji, kiedy kobieta urodzi chore lub martwe dziecko, czyli w sytuacjach gdy potrzebuje największego wsparcia i ochrony – tłumaczyła Dagmara Korbasińska-Chwedczuk, dyrektor Departamentu Równości w Zdrowiu Ministerstwa Zdrowia
• W trakcie pobytu w szpitalu położniczym opiekę psychologiczną zapewnia szpital, po powrocie do domu ewentualne niepokojące objawy powinna rozpoznać położna i skierować podopieczną do odpowiedniego specjalisty
• Kiedy położna stwierdzi ryzyko pojawienia się problemów dotyczących zdrowia psychicznego w trakcie wizyty patronażowej, kobieta skierowana zostanie do opieki zdrowotnej i uzyska świadczenia bez kolejki

Dagmara Korbasińska-Chwedczuk, dyrektor Departamentu Równości w Zdrowiu MZ podczas posiedzenia Podkomisji stałej do spraw Zdrowia Psychicznego 19 lutego przekazała najnowsze informacje na temat opieki psychologicznej i psychiatrycznej nad kobietami w ciąży i połogu, które pojawią się w proponowanej nowelizacji.

Dyrektor przypomniała, że jeżeli chodzi o opiekę psychologiczną i psychiatryczną nad kobietami w okresie ciąży, porodu i połogu, to zakres jej określa standard opieki okołoporodowej. Jest rozporządzeniem już od ponad 10 lat funkcjonującym w naszym kraju. W kolejnych zmianach rozszerza ono zakres opieki, jaką obejmowana jest kobieta.

Rozszerzamy opiekę psychologiczną nad kobietami w ciąży i matkami

– Standard opieki okołoporodowej pomyślany był przede wszystkim jako dokument o charakterze profilaktycznym, czyli zapewniający te świadczenia zdrowotne, które pozwalają na wczesne wykrycie problemów zdrowotnych, które mogą się pojawić w związku z ciążą, porodem i połogiem, na ich wczesną identyfikację, rozwiązywanie problemów, a także obejmowanie taką opieką, która zapobiega pojawieniu się tych problemów – wyjaśniła Dagmara Korbasińska-Chwedczuk.

Jak podkreśliła przedstawicielka Ministerstwa Zdrowia, w pierwszych regulacjach w zakresie standardu opieki okołoporodowej, rozstrzygnięć dotyczących opieki psychologicznej i komfortu psychicznego kobiety tak naprawdę nie było. Przede wszystkim postrzegano kwestię właściwej opieki laktacyjnej i karmienia piersią jako tego elementu, który ma wspierać kobietę w zakresie budowania właściwej relacji pomiędzy nią a dzieckiem i powodować relację hormonalną, która pozwoli kobiecie lepiej przechodzić przez okres połogu.

– Natomiast w kolejnych zmianach przepisy dotyczące opieki psychologicznej były rozszerzane, zarówno okres jak i zakres edukacji, jaką jest obejmowana kobieta w okresie ciąży, porodu i połogu. Zwiększana też była opieka w zakresie psychologicznym – mówiła dyrektor.

Co minister zdrowia zrobi ze standardami opieki okołoporodowej? ►Zapewnienie porady psychologicznej każdej kobiecie w ciąży jest nierealne. Czy jednak można spodziewać się zmian w standardach opieki okołoporodowej i co o tym sądzi minister zdrowia Izabela Leszczyna? Tego dowiedzieliśmy się podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu do spraw Zdrowia Kobiet.

Ocena ryzyka depresji poporodowej

Przedstawicielka resortu zdrowia tłumaczyła, że w tej chwili przepisy uwzględniają potrzebę wczesnego rozpoznania depresji przez lekarzy położników i położne przez ocenę ryzyka nasilenia jej objawów pacjentek w okresie ciąży, porodu i połogu. Ocena ta (zgodnie ze standardem) powinna być wykonana dwa razy w okresie ciąży, w pierwszym trymestrze pomiędzy 11. a 14. tygodniem i w trzecim trymestrze pomiędzy 33. a 37. tygodniem ciąży oraz w trakcie wizyt położnej w miejscu zamieszkania lub pobytu, czyli w trakcie tak zwanych wizyt patronażowych.

– W tej chwili pracujemy nad kolejną zmianą rozporządzenia ministra zdrowia w tym zakresie, rozszerzając zakres opieki profilaktycznej nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu. Przede wszystkim pojawia się wskazanie celowości objęcia opieką położnej kobiet w sytuacjach szczególnych, czyli po doświadczeniu albo niepowodzeniach położniczych, kiedy ciąża zakończy się urodzeniem dziecka z różnego rodzaju problemami zdrowotnymi, kiedy ciąża zakończy się urodzeniem martwym lub kobieta z innych powodów wróci do domu bez dziecka. W takiej sytuacji położna w środowisku, podczas wizyt patronażowych w ramach opieki poporodowej, również będzie miała obowiązek identyfikować czynniki ryzyka depresji – wymieniała Dagmara Korbasińska-Chwedczuk.

– Oczywiście w sytuacji, w której stwierdzone zostanie ryzyko pojawienia się problemów dotyczących zdrowia psychicznego, kobieta skierowana zostanie do opieki zdrowotnej i uzyska świadczenia bez kolejki – podkreśliła dyrektor.

Przestrzeganie praw kobiet w ciąży i rodzących – RPO wystąpił do ministerOrganizacje pozarządowe zwróciły uwagę na problemy w przestrzeganiu praw kobiet ciężarnych i rodzących oraz nieefektywne funkcjonowanie standardu opieki okołoporodowej – Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił minister zdrowia o przedstawienie działań poprawiających sytuację.    

Edukacja: przedporodowa i w zakresie depresji poporodowej

– Przyspieszamy także moment rozpoczęcia edukacji przedporodowej kobiety na czas stwierdzenia ciąży. W tym zakresie mamy bardzo duży postęp, jeżeli chodzi o kształcenie położnych. Od kilku lat regularnie pojawia się podręcznik dotyczący edukacji przedporodowej sprawowanej przez położne nad kobietą, skupiający się na rozwiązywaniu takich problemów, które mogą powodować niepokój kobiet i zapewnienie im właściwej opieki – wskazywała dyrektor.

Przekazała także informacje, że ze środków europejskich, tzw. Funduszu Powera, zrealizowany został program w zakresie edukacji i profilaktyki depresji poporodowej. W jego ramach przeszkolono położne z zastosowania Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej do oceny ryzyka pojawienia się depresji. W tym zakresie przeszkolonych zostało 1188 położnych oraz lekarzy. W ramach programu wykonano także badanie z zastosowaniem skali depresji z udziałem 74 234 kobiet. Wyróżniono tę grupę kobiet, które mogły mieć ryzyko powstania depresji, i zaproponowano im skorzystanie z porady psychologicznej. Zdecydowało się na nią 8 proc. badanych.

– Ze względu na dobrostan psychiczny kobiet wprowadzamy w rozporządzeniu kwestię zakazu umieszczania kobiet po doświadczeniu straty dziecka czy po niepowodzeniu położniczym na salach z kobietami, które urodziły zdrowe dziecko. Do tej pory w standardzie obowiązywał zapis, że w miarę możliwości podmiot ma zapewnić kobiecie po doświadczeniu straty możliwość przebywania w oddzielnej sali. W tej chwili do standardu trafia jednoznaczny zapis, że szpital czy oddział położniczy musi zapewnić taką możliwość – podkreśliła Dagmara Korbasińska-Chwedczuk.

Standardy (nie)opieki okołoporodowej ►76 proc. matek po porodzie powinno pomyśleć o konsultacji z psychiatrą lub psychologiem, by ocenić ryzyko wystąpienia depresji – niestety, zwykle nikt z nimi o tym nie rozmawia. Dlatego tak potrzebna jest zmiana standardów opieki okołoporodowej.

Jak zapowiedziała przedstawicielka MZ, tydzień temu zakończyły się uzgodnienia wewnątrz resortu i uzgodnienia społeczne dotyczące zmian w standarcie opieki położniczej i okołoporodowej.

– W tej chwili przygotowaliśmy zestawienie uwag co do tego projektu, które zgłosiło 80 podmiotów. W sumie otrzymaliśmy ich ponad 600 – w dużym stopniu dotyczą opieki laktacyjnej i łagodzenia bólu porodowego. Ponieważ odniesienie się do każdej uwagi i rozpatrzenie jej pod kątem legislacyjnym jest czasochłonne, to przypuszczam, że przygotowanie aktu prawnego zajmie około miesiąca. Chcemy zakończyć działania jak najszybciej, jest to dla nas bardzo istotny dokument – podsumowała dyrektor Departamentu Równości w Zdrowiu.