en ENGLISH
eISSN: 2084-9834
ISSN: 0034-6233
Reumatologia/Rheumatology
Bieżący numer Archiwum Artykuły zaakceptowane O czasopiśmie Suplementy Rada naukowa Recenzenci Bazy indeksacyjne Prenumerata Kontakt
Panel Redakcyjny
Zgłaszanie i recenzowanie prac online
NOWOŚĆ
Portal dla reumatologów!
www.ereumatologia.pl
SCImago Journal & Country Rank


6/2005
vol. 43
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:

ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER
Test CRP wysokiej czułości w diagnostyce i monitorowaniu chorób reumatycznych

Kazimierz Madaliński
,
Hanna Gregorek
,
Hanna Szczepańska-Szerej
,
Jolanta Rybczyńska
,
Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat

Ru 2005; 43, 6: 315-318
Data publikacji online: 2005/12/22
Plik artykułu:
- Test CRP.pdf  [0.08 MB]
Pobierz cytowanie
 
 
Białko C-reaktywne (C-reactive protein, CRP), wraz z amyloidowym białkiem P, należy do rodziny białek Pentaxin. Białko CRP jest syntetyzowane w wątrobie i w sposób niezwykle czuły odzwierciedla reakcje zapalne zachodzące w ustroju.
CRP jest białkiem, którego stężenie w surowicy wzrasta w ciągu 4–8 godz. w czasie ogólnej odpowiedzi na procesy zapalne i nieswoistej odpowiedzi na zakażenia. Szczególnie wyraźne zwiększenie stężenia następuje w zakażeniach bakteryjnych, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, w większości stanów zapalnych, zwłaszcza przebiegających z martwicą tkanki. Istotny wzrost odnotowano także w chorobach sercowo-naczyniowych, często przebiegających z nadciśnieniem, w cukrzycy, otyłości oraz w chorobach zapalnych przewodu pokarmowego [1, 2], a także w zagrażającym pierwotnym raku wątrobowo-komórkowym [3].
Firma Dade Behring oferuje test nefelometryczny do oznaczania CRP wysokiej czułości (CRP high sensitivity test) oparty na reakcji przeciwciał monoklonalnych z antygenem CRP. Zgodnie z instrukcją producenta granica wykrywalności tego białka wynosi 0,175 mg/l; natomiast górna granica wartości prawidłowych, oznaczona u 2 147 zdrowych, zakwalifikowanych pod względem medycznym osób: 1,69 mg/l. Współczynnik zmienności metody wynosi ~8%.
W poszczególnych pracach badawczych, na podstawie badań grup kontrolnych obejmujących osoby zdrowe, uzyskano następujące wartości odcięcia wyników podwyższonych:
a) >0,5 mg/l [4],
b) >0,8 mg/l [5],
c) >1,0 mg/l [3].
Ilościowe oznaczenie CRP za pomocą testu wysokiej czułości stało się niezwykle precyzyjnym wskaźnikiem diagnostycznym i badawczym (w sensie wykrywania nawet niewielkich ognisk zapalnych w organizmie).

Spośród wielu zastosowań tego testu wymienimy następujące:
1) przydatność oznaczenia CRP-h.s. w cukrzycy typu 1
bez powikłań i z późnymi powikłaniami naczyniowymi,
2) udar mózgu z powikłaniami zakaźnymi do 7. doby po wystąpieniu udaru,
3) zawał serca z charakterystyką 2 grup chorych o różnych średnich stężeniach CRP,
4) reumatoidalne zapalenie stawów – charakterystyka pacjentów o wczesnym i późnym początku choroby; retrospektywne wykrycie początku choroby; monitorowanie leczenia.
Ad 1. W dużej liczbie chorych z cukrzycą typu 1 (n=98; wiek 32,1±9,8 roku; czas trwania choroby 12,8±7,4 roku; przy grupie kontrolnej n=20) określono markery aktywności zapalnej. Należały do nich: CRP, tlenek azotu (NO2), oraz znaczniki funkcji śródbłonka, takie jak endotelina 1, rozpuszczalne: ICAM-1, i VCAM-1, selektyna E, czynnik von Willebranda oraz fibronektyna. Po podziale pacjentów z cukrzycą na chorych bez powikłań naczyniowych (n=31) i chorych z późnymi komplikacjami naczyniowymi typu mikroangiopatii (n=67) okazało się, że tylko stężenia CRP-h.s. i NO2 były znamiennie wyższe u tych osób, które miały zmiany w rodzaju mikroangiopatii. Nie udało się znaleźć takiej zależności wśród zbadanych wskaźników funkcji śródbłonka [6].
Ad 2. Oznaczenia CRP-h.s. w udarze mózgu – badania własne.
Badania przeprowadzono u 13 chorych z typowym udarem mózgu, leczonych w Klinice Neurologicznej Akademii Medycznej w Lublinie. Oznaczenia CRP-h.s. w surowicy przeprowadzono w 1., 2., 3., 4., 5. i 7. dobie. Średnie wartości CRP wynosiły 15,8 mg/l w 1. dobie, 24,9 mg/l w 2. dobie, 37,5 mg/l w 3. dobie, 38,8 mg/l w 4. dobie, 37,5 mg/l w 5. dobie oraz 34,6 w 7. dobie (maksymalną wartość odnotowano w 4. dobie). W tej grupie przeprowadzono badania u 1 chorego z postępującym zakażeniem oraz u 1 chorego z epizodem zapalenia płuc, które ustępowało w czasie 7-dniowej hospitalizacji. Uzyskane wyniki zilustrowano na ryc. 1. U pierwszego z chorych wartości CRP-h.s. wynosiły: 4,4 mg/l w 1. dobie, 14,6 mg/l w 2. dobie, 22,2 mg/l w 3. dobie, 28,3 w 4. dobie, 43 mg/l w 5. dobie oraz 168 mg/l w 7. dobie, podczas gdy podwyższona temperatura ciała wystąpiła po raz pierwszy w 5. dobie. U drugiego z chorych wartości CRP-h.s. lokowały się na wyższym poziomie i wykazywały zmienność: 64,3 mg/l w 1. dobie, 161 mg/l w 2. dobie, 191 mg/l w 3. dobie, 163 mg/l w 4. dobie, 196 mg/l w 5. dobie, oraz 38 mg/l w 7. dobie.
Przykłady te wskazują, że podwyższona wartość CRP może wyprzedzać epizod gorączkowy nawet o 4 doby u chorego z udarem mózgu, a w innym przypadku zmniejszać się w podobnym odstępie czasu.
Ad 3. Badacze hinduscy scharakteryzowali 100 pacjentów z ostrym zawałem serca i podzielili ich na 2 podgrupy pod względem poziomu CRP mierzonego testem h.s. Pierwsza podgrupa liczyła 40 chorych, u których stężenie CRP określono jak niskie, tj. 1,26±0,91 mg/l; w drugiej podgrupie 60 chorych wykazywałno wysokie CRP, także z dużym odchyleniem standardowym: 6,52±3,97 mg/l. Okazało się, że druga podgrupa ma główne wskaźniki kliniczne wskazujące na upośledzenie funkcji, bardziej wyrażone w porównaniu z pierwszą podgrupą. I tak w drugiej podgrupie, w zestawieniu z pierwszą podgrupą, zbadane wskaźniki kliniczne wynosiły:
1) obniżenie ST w EKG: 2,1 vs 1,62 (p=0,03),
2) frakcja wyrzutu sercowego (metodą Simpsona): 46,7% vs 56,9% (p=0,01),
3) zdolność do ćwiczeń (ograniczona wystąpieniem objawów) 2,8 vs 5,5 (p=0,03).
Autorzy pracy wyciągnęli wniosek, że oznaczenie CRP-h.s. jest znakomitym wskaźnikiem zarówno zapalenia, jak i martwicy tkanki [5].
Ad 4. Reumatoidalne zapalenie stawów.
Już we wczesnych latach 80. udało się skorelować zaawansowanie stadiów klinicznych reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) (od nieaktywnego, poprzez łagodne, pośrednie, do ciężkich) z odpowiednio podwyższającymi się średnimi stężeniami CRP [7]. Kolejne lata przyniosły bardzo spektakularne i nawet wyszukane zastosowanie testu CRP-h.s. w charakterystyce i monitorowaniu RZS.
Bardzo ciekawą pracę przedstawili Nielen i wsp. w 2004 r. [4]. Zanalizowali oni próbki surowicy z 15 lat obserwacji pobrane od 79 chorych z RZS, którzy uprzednio byli dawcami krwi, w związku z czym ich wcześniejsze próbki surowicy, przed zachorowaniem na RZS, były dostępne. Udało się przeanalizować 1 078 próbek od 79 chorych, średnio 13 próbek od 1 chorego, w rocznych odstępach. Najwcześniejsze próbki pochodziły z okresu 7,5 roku przed początkiem RZS. Od dawców kontrolnych, u których nie wystąpiło RZS, w podobny sposób otrzymano 1 071 próbek. U chorych na RZS i u dawców z grupy kontrolnej wykonano oznaczenie CRP-h.s. U dawców, którzy później zachorowali na RZS, obserwowano wyższe wartości CRP-h.s. w porównaniu z dawcami z grupy kontrolnej w całym okresie; jednakże tylko w 3 rocznych odstępach: 4–5, 1–2, i 0–1 do wystąpienia RZS, różnice były znamienne statystycznie.
Kolejną pracę, dotyczącą początku choroby, wykonali Ranganath i wsp. [9]. Zanalizowali oni dużą grupę pacjentów z RZS (n=263) i podzielili ją na podgrupy: o wczesnym początku RZS (<55 lat) i o późnym początku RZS (>55 lat). U chorych w obu podgrupach zbadano wartości CRP-h.s., współczynnik sedymentacji krwinek czerwonych (OB) oraz stężenie czynnika reumatoidalnego (RF). Wszystkie te parametry były znamiennie wyższe (p<0,05) u chorych z RZS o późnym początku [9].
Następna praca dotyczyła monitorowania chorych na RZS, którzy nie zareagowali na terapię anty-TNFα infliksymabem (NR) i próby ich stratyfikacji przy kolejnych cyklach terapii [10]. Badanie dotyczyło 207 pacjentów NR, których dalsza reakcja na leczenie (w 2., 6., 12. i 24. tyg.) była oceniana za pomocą stężeń CRP w surowicy oraz odpowiedzi wg kryteriów American College of Rheumatology 20% polepszenia objawów, ACR20. Autorzy doszli do wniosku, że terapia infliksymabem dzieli chorych na podgrupy o różnych profilach CRP. Chorzy, u których zaobserwowano obniżenie stężenia CRP, wykazywali też pozytywną reakcję na leczenie. Okazało się, że brak obniżenia stężenia CRP już po 2 tyg. leczenia identyfikował większość pacjentów, którzy należeli do osób nieodpowiadających na leczenie w 12. tyg. Jednak obniżenie stężeń CRP u chorych NR w 12. tyg. było związane z późną poprawą kliniczną po leczeniu infliksymabem (w 24. tyg.). Natomiast brak obniżenia stężenia CRP w 12. tyg. był z kolei związany z poprawą po zmianie leku na etanercept. W opinii tych badaczy test CRP-h.s. był niezwykle użytecznym uzupełnieniem oceny ACR20 u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów [10].
Na podstawie danych z piśmiennictwa oraz wyników badań własnych należy postulować, że test CRP-h.s. jest cennym wskaźnikiem laboratoryjnym stanu zapalnego.

Badania były częściowo finansowane z grantu 3/P05E/119/23 Ministerstwa Nauki i Informatyzacji.

Piśmiennictwo
1. Ridker PM, Hennekens CH, Buring JE, et al. C-reactive protein and other markers of inflammation in the prediction of cardiovascular disease in women. N Engl J Med 2000; 342: 836-43.
2. Rota S, Yildirim B, Kaleli B, et al. C-reactive protein levels in non-obese pregnant women with gestational diabetes. Tohoku J Exp Med 2005; 206: 341-5.
3. Hashimoto K, Ikeda Y, Korenaga D, et al. The impact of preoperative serum C-reactive protein on the prognosis of patients with hepatocellular carcinoma. Cancer 2005; 103: 1856-64.
4. Turkoglu EI, Gurgun C, Zoghi M, et al. The relationship between serum C-reactive protein levels and coronary artery disease in patients with stable angina pectoris and positive exercise stress test. Anadolu Kardiyol Derg 2004; 4: 199-202.
5. Pandian S, Amuthan V, Sukumar P, et al. Plasma CRP level predicts left ventricular function and exercise capacity in patients with acute myocardial infarction. Indian Heart J, 2005; 57: 54-7.
6. Zozulińska DA, Araszkiewicz A, Sobieska M, et al. C-reactive protein correlates with markers of endothelial dysfunction in type 1 diabetic patients. Centr Eur J Immunol 2004; 29: 10-14.
7. Mallya RK, de Beer FC, Berry H, et al. Correlation of clinical parameters of disease activity in rheumatoid arthritis with serum concentration of C-reactive protein and erythrocyte sedimentation rate. J Rheumatol 1982; 9: 224-8.
8. Nielen MM, van Schaardenburg D, Reesink HW, et al. Increased levels of C-reactive protein in serum from blood donors before the onset of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2004; 50: 2423-7.
9. Ranganath VK, Elashoff DA, Khanna D, et al. Age adjustment corrects for apparent differences in erythrocyte sedimentation rate and C-reactive protein values at the onset of seropositive rheumatoid arthritis in younger and older patients. J Rheumatol 2005; 32: 1040-2.
10. Buch MH, Seto Y, Bingham SJ, et al. C-reactive protein as a predictor of Infliximab treatment outcome in patients with rheumatoid arthritis: defining subtypes of nonresponse and subsequent response to etanercept. Arthritis Rheum 2005; 52: 42-8.
Copyright: © 2005 Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.



© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.