Borelioza w praktyce lekarza POZ

Wstęp

Borelioza (choroba z Lyme) jest chorobą odkleszczową (Ixodes ricinus) spowodowaną przez krętki z rodzaju Borrelia – burgdorferi, afzelii, garinii, charakteryzującą się zajęciem skóry, stawów, mięśnia sercowego i układu nerwowego.
Zachorowania występują sezonowo, głównie wiosną i na początku lata (od marca do sierpnia), co jest związane z aktywnością kleszczy, która rośnie, gdy temperatura powietrza przekracza 5–7°C i jest wilgotno. Ze względu na ocieplenie klimatu i obserwowane w ostatnich latach ciepłe okresy jesienne aktywność kleszczy może być jednak wydłużona nawet do listopada. Szacuje się, że w Polsce zakażone kleszcze stanowią 3–34% populacji, głównie w województwie podlaskim.
Kleszcze żyją przede wszystkim w lasach liściastych i mieszanych, na obszarach trawiastych, w gęstych zaroślach, paprociach, ale także na terenach zieleni miejskiej, na łąkach czy w parkach. Larwy kleszczy bytują głównie w trawach do 30 cm, nimfy w trawach i roślinach niższych niż 1 m, a dorosłe postacie na roślinach do 1,5 m. Rezerwuarem krętków są zwierzęta wolno żyjące, szczególnie gryzonie. Człowiek zakaża się przez ślinę lub wymiociny zakażonego kleszcza.
W ostatnich latach następuje stały wzrost liczby zachorowań na boreliozę, co jest związane z jednej strony ze wzrostem świadomości pacjentów i lekarzy, a z drugiej z większą liczbą zakażonych kleszczy, czemu sprzyjają warunki atmosferyczne – cieplejsze zimy [1–4].
Kamienie milowe w historii boreliozy:
• 1909 r. – Arvid Afzelius powiązał rumień wędrujący z kleszczem,
• 1922 r. – pierwszy opis neuroboreliozy,
• lata 40. XX w. – Alfred Bannwarth opisał zespół rozpoczynający się rumieniem skórnym migrującym, na który składają się limfocytarne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz objawy zapalenia nerwów czaszkowych i obwodowych (zespół Bannwartha),
• 1977 r. – opis zapalenia stawów u dzieci z okolic Lyme i powiązanie go ze zmianami skórnymi po ukąszeniu kleszcza,
• 1983 r. – Willy Burgdorfer wyizolował krętki z kleszcza,
• 1984 r. – wykrycie przeciwciał przeciwko Borrelia,
• Borrelia, borelioza – nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego biologa Amédée Borrela.

Postacie kliniczne boreliozy

W naturalnym przebiegu choroby można wyróżnić dwa stadia – wczesne i późne, charakteryzujące się określonymi objawami klinicznymi:
• stadium wczesne (borelioza wczesna):
» zakażenie ograniczone:
- rumień...


View full text...