Czynniki ryzyka upadków i złamań kości u pacjentów chorych na reumatoidalne zapalenie stawów

Cel pracy: Ocena czynników ryzyka i częstości występowania upadków i złamań kości u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Materiał i metody: Do badania kwalifikowano pacjentów chorych na RZS (spełniających kryteria ACR z 1984 r.). Dane na temat stanu zdrowia zebrano na podstawie ankiety zawierającej Kwestionariusz Oceny Stanu Zdrowia (HAQ), pytań dotyczących chorób, przyjmowanych leków, upadków i złamań kości w okresie ostatnich 12 miesięcy.
Wyniki: Przebadano 167 kobiet (89,8%) i 19 mężczyzn (średni wiek ± SD 58,5 ±13,8 roku). Średni czas trwania choroby wynosił 14,4 ±10,7 roku. Średnia wartość HAQ 1,36 ±0,76. Z grupy 186 osób upadek przydarzył się 80 badanym (43%). U 28 chorych (35%) upadek zakończył się złamaniem bądź złamaniami obwodowymi. Liczba upadków dodatnio korelowała z wynikiem HAQ (r = 0,32; p < 0,05) oraz czasem trwania choroby (r = 0,31; p < 0,05). Głównymi czynnikami ryzyka upadków w badanej grupie były zawroty głowy [iloraz szans (OR) = 2,68], stosowanie leków hipotensyjnych (OR = 2,27) i przeciwdepresyjnych (OR = 2,56), deformacje stóp (OR = 3,14) oraz wysoki wskaźnik HAQ (OR = 2,08). Czas trwania RZS (OR = 1,05) i wiek (OR = 1,04) praktycznie nie wpływały na ryzyko upadków. Głównymi czynnikami ryzyka złamań kości w badanej grupie były osteoporoza (t-score < –2,5) (OR = 4,70), stosowanie leków hipotensyjnych (OR = 4,98), deformacje stóp (OR = 4,82), zawroty głowy (OR = 3,30) oraz wysoki wskaźnik HAQ (OR = 3,12).
Wnioski: Upadki są poważnym problemem w przebiegu RZS. Głównymi czynnikami sprzyjającymi upadkom i złamaniom u chorych na RZS są deformacje stóp, zawroty głowy, zażywanie leków obniżających ciśnienie tętnicze oraz wysoka wartość HAQ.

Objectives: To determine the one-year prevalence of falls and fractures in patients with rheumatoid arthritis (RA) and to evaluate the influence of potential risk factors on the occurrence of falls and bone fractures.
Methods: The study enrolled 186 patients with RA (all fulfilling the ACR criteria). Patients were invited to complete an interviewer-assisted questionnaire concerning falls and fractures in the previous 12 months and the health assessment questionnaire (HAQ). Patients’ history, clinical records and physical examination of 68 joints were assessed.
Results: All patients completed the questionnaires (167 [89.8%] women and 19 men). The mean age was 58.5 ±13.8, the mean duration of RA was 14.4 ±10.7 years and the mean HAQ score was 1.36 ±0.76. Eighty patients (43%) reported falling one or more times. Among the “fallers”, 28 patients (35%) sustained one or more fractures as a result of a fall. Dizziness (odds ratio [OR] = 2.68), use of antidepressant (OR = 2.56) and antihypertensive drugs (OR = 2.27), foot deformities (OR = 3.14) and elevated HAQ scores (OR = 2.08) were noted as major risk factors for falls. There was no important increase in the frequency of falls with age or duration of RA. Among patients with fractures osteoporosis (t-score < –2.5) (OR = 4.70), antihypertensive medications (OR = 4.98), foot deformity (OR = 4.82), dizziness (OR = 3.30) and high HAQ scores (OR = 3.12) were identified as significant risk factors for fractures.
Conclusions: Falls are common in RA patients. Foot deformities, dizziness, use of antihypertensive drugs and high HAQ scores were identified as major risk factors for falls and fractures.