Ostry ból krzyża – problem kliniczny i społeczny
Ból krzyża (ból krzyżowo-lędźwiowy, lumbago, ang. low back pain) to ból i związane z nim zwiększone napięcie mięśni (sztywność) w grzbietowej części ciała (od poziomu dwunastego żebra do fałdów pośladkowych) trwające przynajmniej jeden dzień. Ból może być ograniczony do kręgosłupa i mięśni przykręgosłupowych bądź może promieniować do jednej lub obu kończyn dolnych. Ustalono czynniki ryzyka wystąpienia lub nawrotu ostrego bólu krzyżowo--lędźwiowego (tab. 1). Nie wykazano przy tym wpływu warunków pogodowych na częstość występowania ostrego bólu krzyża, a u ok. 1/3 pacjentów nie stwierdza się jakiegokolwiek czynnika wyzwalającego [1].
W zależności od długości utrzymywania się objawów klinicznych wyróżniono ból krzyża ostry (do 6 tygodni), podostry (od 6 tygodni do 3 miesięcy) oraz przewlekły (powyżej 3 miesięcy).
Ostry ból krzyżowo-lędźwiowy stanowi poważny problem społeczny i ekonomiczny. Szacuje się, że w zbliżonej do polskiej populacji niemieckiej u ok. 70% dorosłych (18.–74. rok życia) wystąpi przynajmniej jeden epizod bólu krzyża w ciągu roku [2]. Nawroty dolegliwości występują stosunkowo często (47–54%), co jest przyczyną powtarzających się okresów niezdolności do pracy (33%) [3].
W 90% przypadków obserwuje się tzw. niespecyficzny ból krzyżowo-lędźwiowy, w którym za pomocą dostępnych badań obrazowych (RTG, TK, MR) nie udaje się zidentyfikować przyczyny dolegliwości. Jest on związany ze zmianami zwyrodnieniowymi oraz przeciążeniowymi kręgosłupa lub otaczających tkanek miękkich. U ok. 10% pacjentów wykrywa się natomiast poważne przyczyny organiczne, wymagające diagnostyki i leczenia przyczynowego. Podejrzenie przyczyny organicznej nasuwa występowanie objawów alarmowych, nazwanych zwyczajowo „czerwonymi flagami” (tab. 2) [4]. W ostrym, trwającym do 6 tygodni bólu krzyża przy braku „czerwonych flag” w wywiadzie nie zaleca się wykonywania jakichkolwiek badań obrazowych [5].
„Żółte flagi” w ostrych bólach krzyża
W przebiegu ostrego bólu krzyża równie ważne jak „czerwone” są także tzw. „żółte flagi”. Mianem tym określa się dane z wywiadu, które stanowią złe czynniki rokownicze co do pełnego wyleczenia (tab. 3) [2]. Stwierdzenie ich u konkretnego pacjenta istotnie zwiększa ryzyko...
View full text...
