Nawrotowe zakażenia układu moczowego – zapobieganie nawrotom jest nie mniej ważne niż leczenie stanu ostrego

Wprowadzenie

Nawracające zakażenia układu moczowego (nZUM) są częstym problemem zdrowotnym, zwłaszcza u kobiet aktywnych seksualnie oraz w okresie pomenopauzalnym. U większości tych kobiet bez wywiadu zakażeń w dzieciństwie nie udaje się ustalić przyczyny nZUM, a badania obrazowe są uważane za mało wnoszące do diagnostyki.
Diagnostyka objawowych nawrotów powinna obejmować badania bakteriologiczne moczu ze względu na narastającą częstość występowania szczepów opornych, wymagających leczenia celowanego. Po zakończeniu leczenia celowanego zalecane jest zastosowanie profilaktyki nawrotów ZUM. Profilaktyka farmakologiczna (jednorazowa po ekspozycji na czynnik ryzyka lub ciągła) powinna zostać podjęta dopiero w przypadku braku skuteczności metod niefarmakologicznych, w tym immunoterapii.
W przypadku wyczerpania metod profilaktycznych i rzadkich nawrotów ZUM zasadna jest edukacja chorych w zakresie podejmowania samoleczenia, które może być oparte na lekach dostępnych bez recepty (over the counter – OTC) lub przepisanych przez lekarza.

Rozpoznawanie nZUM

Potwierdzeniem kolejnego epizodu ZUM jest wykrycie co najmniej 10³ CFU/ml w badaniu bakteriologicznym moczu przy występowania typowych objawów. Przy braku objawów (bezobjawowy bakteriomocz) wymagane jest natomiast stwierdzenie co najmniej 10⁵ CFU/ml [1].
Występowanie co najmniej 3 zakażeń w ciągu roku lub 2 zakażeń w ciągu ostatnich 6 miesięcy uzasadnia rozpoznanie nZUM [1]. W przypadku objawów wskazujących na zajęcie górnego odcinka układu moczowego zalecane jest przeprowadzenie diagnostyki obrazowej, która powinna obejmować co najmniej wykonanie badania ultrasonograficznego układu moczowego [1]. Pomimo przeprowadzenia diagnostyki u ponad 2/3 kobiet przyczyna nawrotu zakażeń pozostanie nieuchwytna [2].
Szczepy Escherichia coli są najczęstszymi uropatogenami (ok. 80%). Do innych częstych patogenów należą szczepy Klebsiella pneumoniae i Proteus mirabilis [1, 3].

Czynniki ryzyka nawrotów

Przed występowaniem nZUM chronią m.in.: zachowana prawidłowa perystaltyka moczowodów z prawidłową czynnością zastawek pęcherzowo-moczowodowych, przeciwbakteryjne działanie niskiego pH moczu, a także fizjologiczna flora bakteryjna pochwy i okolicy ujścia cewki moczowej u kobiet oraz przeciwbakteryjne właściwości wydzieliny gruczołu krokowego u mężczyzn. Ważnymi mechanizmami są również: warstwa mukopolisacharydów...


Pełna treść artykułu...