eISSN: 2450-4459
ISSN: 2450-3517
Lekarz POZ
Bieżący numer Archiwum Artykuły zaakceptowane O czasopiśmie Suplementy Bazy indeksacyjne Prenumerata Kontakt Zasady publikacji prac
Panel Redakcyjny
Zgłaszanie i recenzowanie prac online
4/2021
vol. 7
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:
Wytyczne/zalecenia

Rekomendacje zespołu ekspertów dotyczące jednoczesnego stosowania szczepionek przeciw grypie i COVID-19

Adam Antczak
1
,
Teresa Jackowska
2
,
Ernest Kuchar
3
,
Agnieszka Mastalerz-Migas
4
,
Iwona Paradowska-Stankiewicz
5
,
Miłosz Parczewski
6
,
Krzysztof Tomasiewicz
7
,
Jacek Wysocki
8

1.
Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2.
Konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
3.
Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii
4.
Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, konsultant krajowy ds. medycyny rodzinnej
5.
Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii, kierownik Pracowni Epidemiologii Chorób Zwalczanych Drogą Szczepień, zastępca kierownika Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH-PIB
6.
Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych, Tropikalnych i Nabytych Niedoborów Immunologicznych, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
7.
Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
8.
Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii
Data publikacji online: 2021/10/06
Plik artykułu:
Pobierz cytowanie
 
 
COVID-19 i grypa to dwie poważne choroby infekcyjne, których częstość występowania zwiększa się w sezonie jesienno-zimowym. Obie stanowią poważne zagrożenie dla wszystkich, a szczególnie dla osób z grup ryzyka. Koinfekcja może się wiązać z ryzykiem bardzo ciężkiego przebiegu zakażenia lub nawet śmierci [1]. Obu chorobom można zapobiegać poprzez szczepienia ochronne, zarówno pod względem zmniejszenia częstości zakażeń, jak i ciężkości ich przebiegu. W interesie społecznym i zdrowotnym jest jak najszybsza i sprawna realizacja obu szczepień. Dostępne publikacje wskazują, że szczepienie przeciw grypie może chronić przed powikłaniami COVID-19 nawet u osób zaszczepionych przeciw COVID-19 [2].
Aktualne wytyczne amerykańskie [3, 4] oraz lokalne wytyczne kilku krajów w Europie [5–8] dotyczące podawania szczepionek przeciw COVID-19 z innymi szczepionkami wskazują, że szczepionki te mogą być podawane razem (jednocześnie) ze szczepionkami przeciw grypie. Biorąc pod uwagę powagę sytuacji epidemiologicznej, ciągle niezadowalający odsetek osób zaszczepionych przeciw COVID-19 i bardzo niski stan zaszczepienia przeciw grypie w Polsce, rekomendujemy jednoczesne (w czasie jednej wizyty, w dwie różne kończyny) szczepienia przeciw COVID-19 i przeciw grypie wszystkimi dostępnymi na rynku polskim szczepionkami dla danej grupy wiekowej. Szczepienie przeciw grypie może być zrealizowane zarówno z pierwszą, jak i kolejnymi dawkami szczepionek przeciw COVID-19. W przypadku wątpliwości (np. wystąpienia działań niepożądanych po poprzednich dawkach) należy rozważyć zachowanie bezpiecznego odstępu pomiędzy szczepieniami.

Uzasadnienie

Wraz z rozpoczęciem sezonu grypowego 2021/2022 u wielu osób może dojść do jednoczesnego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 i wirusem grypy. Zarówno grypa, jak i COVID-19 niosą ze sobą ryzyko groźnych powikłań [9, 10]. Obie choroby oprócz dróg oddechowych atakują wiele innych narządów i tkanek. W przypadku COVID-19 i grypy może dojść m.in. do: zapalenia płuc, zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), posocznicy (sepsy), zapalenia mięśnia sercowego, niewydolności wielonarządowej (niewydolność oddechowa, niewydolność nerek, wstrząs), zaostrzenia przewlekłych schorzeń (obejmujących płuca, serce, układ nerwowy, cukrzycy) i wtórnych infekcji bakteryjnych.
W przypadku COVID-19 mogą pojawić się następstwa [11], których po grypie nie obserwujemy, w tym wieloukładowy zespół zapalny powiązany z COVID-19 (multisystem inflammatory syndrome – MIS), a także powikłania zatorowo-zakrzepowe, np. zatorowość płucna, udary mózgu i zawały innych narządów. Zapobieganie grypie i COVID-19 oraz ich powikłaniom stało się nie tylko priorytetem zdrowia publicznego, lecz także warunkiem zapewnienia wydolności systemu ochrony zdrowia oraz prawidłowego funkcjonowania gospodarki. W obliczu wyzwań związanych z terminowym uodpornieniem dużej liczby osób przeciw COVID-19 i konieczności masowych szczepień przeciw grypie sezonowej, podanie szczepionek oddzielnie może być przyczyną opóźnienia lub rezygnacji z uodpornienia. Dlatego rekomendujemy jednoczesne szczepienia przeciw COVID-19 i grypie, co jest zgodne z wytycznymi światowymi [3–8]. Oznacza to mniejszą liczbę wizyt i zmniejszenie obciążenia pracą personelu placówek medycznych, co pozwoli ograniczyć kontakty i zmniejszyć ryzyko potencjalnych zakażeń [12].
Dotychczas zalecano podawanie szczepionek przeciw COVID-19 osobno, z zachowaniem minimalnego odstępu 14 dni przed lub po podaniu jakiejkolwiek innej szczepionki. Takie zalecenie miało charakter ostrożnościowy i nie wynikało z obserwacji dotyczących bezpieczeństwa lub immunogenności szczepionek. Obecnie zgromadzono wystarczające dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania szczepionek przeciw COVID-19, które zostały dopuszczone do obrotu przez Europejską Agencję Leków (EMA). Chociaż brakuje opublikowanych danych dotyczących podawania szczepionek przeciw COVID-19 jednocześnie z innymi szczepionkami, to bogate doświadczenie ze szczepieniami dowiodło, że immunogenność i profil zdarzeń niepożądanych nie różnią się istotnie, gdy szczepionki są podawane jednocześnie, ale w różne miejsca [13].

Piśmiennictwo

1. Bandar A, Naeem A, Hamed ME i wsp. Influenza co-infection associated with severity and mortality in COVID-19 patients. Virol J 2021; 18: 127.
2. Taghioff SM, Slavin BR, Holton T i wsp. Examining the potential benefits of the influenza vaccine against SARS-CoV-2: A retrospective cohort analysis of 74,754 patients. PLoS One 2021; 16: e0255541.
3. The U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Interim Clinical Considerations for Use of COVID-19 Vaccines Currently Authorized in the United States (updated 16 July). 2021; https://cdc.gov/vaccines/covid-19/clinical-considerations/covid-19-vaccines-us.html.
4. Grohskopf LA, Alyanak E, Ferdinands JM i wsp. Prevention and control of seasonal influenza with vaccines: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices, United States, 2021-22 influenza season. MMWR Recomm Rep 2021; 70: 1-28.
5. Federal Ministry of Health (Austria). COVID-19-Impfungen: Anwendungsempfehlungen des Nationalen Impfgremiums. 2021; https: //www.sozialministerium.at/dam/jcr:ec9ef4f5-f556-42f4-a19e-1aca05c58a8b/COVID-19-Impfungen%20Anwendungsempfehlung%20des%20Nationalen%20Impfgremiums_Version_4.0_(Stand%2031.05.2021).pdf. Dostęp: 26.07.2021.
6. Statens Serum Institut. Spørgsmål og svar om covid-19-vaccination. 2021; https://covid19.ssi.dk/vaccination/sporgsmaal-og-svar. Dostęp: 26.07.2021.
7. Finnish Institute for Health and Welfare. New recommendations for coronavirus vaccinations – pregnant women may take a coronavirus vaccine if they wish. 2021; https://thl.fi/en/web/thlfi-en/-/new-recommendations-for-coronavirus-vaccinations-pregnant-women-may-take-a-coronavirusvaccine-if-they-wish. Dostęp: 28.07.2021.
8. Standing Committee on Vaccination (STIKO) Germany. Empfehlungen der Ständigen Impfkommission beim Robert Koch-Institut 2020/2021. https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/EpidBull/Archiv/2020/Ausgaben/34_20.pdf?__blob=publicationFile. Dostęp: 30.08.2021.
9. CDC Flu symptoms & Complications. https://www.cdc.gov/flu/symptoms/symptoms.htm.
10. COVID-19 vs. the Flu. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/coronavirus/coronavirus-disease-2019-vs-the-flu.
11. MIS-C-Multisystem Inflammatory Syndrome. https://www.cdc.gov/mis/index.html
12. Interim Guidance for Routine and Influenza Immunization Services During the COVID-19 Pandemic. https://www.cdc.gov/vaccines/pandemicguidance/index.html.
13. Interim Clinical Considerations for Use of COVID-19 Vaccines Currently Authorized in the United States. https://www.cdc.gov/vaccines/covid-19/clinical-considerations/covid-19-vaccines-us.html.
This is an Open Access journal, all articles are distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0). License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.