eISSN: 2084-9850
ISSN: 1897-3116
Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne/Surgical and Vascular Nursing
Bieżący numer Archiwum Artykuły zaakceptowane O czasopiśmie Rada naukowa Recenzenci Bazy indeksacyjne Prenumerata Kontakt Zasady publikacji prac Standardy etyczne i procedury
Panel Redakcyjny
Zgłaszanie i recenzowanie prac online
4/2007
vol. 1
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:

Streszczenia wykładów zaprezentowanych podczas sesji pielęgniarskiej II Kongresu Naukowo-Szkoleniowego Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran

Data publikacji online: 2007/11/29
Plik artykułu:
- streszczenia.pdf  [0.06 MB]
Pobierz cytowanie
 
 

Leczenie ran – od teorii do praktyki



Poznań, 11–14 października 2007 r.



Zalecenia Konsultanta Krajowego
w sprawie odleżyn


Grażyna Kruk-Kupiec – konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
Samodzielny Publiczny Szpital Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich
Wydział Nauk o Zdrowiu, Akademia Świętokrzyska w Kielcach


Współczesna nauka szybko wprowadza nas z jednej strony w coraz bardziej doskonały świat medycyny, a z drugiej tempo życia i współistniejące zagrożenia cywilizacyjne przyczyniają się do powiększania liczby osób zagrożonych odleżynami oraz pacjentów z już powstałymi zmianami.
Problem występowania odleżyn i związanej z nimi profilaktyki oraz leczenia stanowi przedmiot wielorakich dyskusji podejmowanych przez środowisko medyczne. Opracowane Zalecenia obowiązują w lecznictwie stacjonarnym, na oddziałach, na których hospitalizowani są pacjenci zagrożeni powstaniem odleżyn, jak również z już powstałymi zmianami odleżynowymi. Zalecenia sformułowano na podstawie standardu wydanego w 1995 r. przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych w Warszawie.



Zalecenie I


W sprawie organizacji pracy oraz działań podejmowanych przez kadrę zarządzającą na poziomie szpitala
Na poziomie szpitala powołana jest komisja lub zespół ds. profilaktyki odleżyn.
Zadania komisji (zespołu):
1. Działalność edukacyjna nakierowana na pracowników oraz pacjenta i jego rodzinę.
2. Opiniowanie wyników prowadzonej profilaktyki – na podstawie rejestru pacjentów zagrożonych oraz pacjentów, u których wystąpiły zmiany odleżynowe.
3. Opiniowanie wyposażenia oddziałów w środki i sprzęt, mające zastosowanie w zapobieganiu odleżynom.
4. Wnioskowanie o zakup środków, sprzętu w ramach programu zapobiegania odleżynom.
5. Proponowanie zmian organizacyjnych z zakresie realizacji programu zapobiegania odleżynom.

Zalecenie II


W sprawie rejestru pacjentów zagrożonych oraz pacjentów z powstałymi odleżynami
Na poziomie oddziałów, a następnie szpitala prowadzona jest analiza pacjentów zagrożonych oraz pacjentów z odleżynami.
Rejestr służy do miesięcznej ewidencji pacjentów z odleżynami oraz pacjentów zagrożonych powstaniem odleżyn.
Na poziomie szpitala prowadzona jest roczna ewidencja statystyczna na podstawie bazy rejestrów z poszczególnych oddziałów.

Zalecenie III


W sprawie oceny zagrożenia ryzyka wystąpienia
odleżyn

Każdy nowo przyjęty pacjent w ciągu pierwszych
2 godz. swojego pobytu na oddziale zostaje oceniony pod kątem zagrożenia powstania odleżyn przy użyciu jednej ze skal (Norton, Waterlow, Douglas lub innej uznanej i mającej zastosowanie w ocenie stopnia zagrożenia).
Ocena jest powtarzana wg przyjętego na oddziale schematu, np. 2–3 razy w tyg. lub częściej, jeśli stan pacjenta wymaga intensywnej opieki pielęgniarskiej.

Zalecenie IV


W sprawie dokumentacji
Chorym, którzy uzyskali liczbę punktów klasyfikującą ich do grupy osób zagrożonych odleżynami, zakłada się dokumentację pacjenta zagrożonego powstaniem odleżyn.
Pacjentom z odleżynami zakładana jest dokumentacja pacjenta z odleżynami oraz dokumentacja pacjenta zagrożonego powstaniem odleżyn.

Zalecenie V


W sprawie stosowania środków o działaniu
miejscowym na skórę pacjenta w ramach profilaktyki odleżyn

Oddziały szpitalne, na których są hospitalizowani pacjenci z grupy ryzyka zagrożenia powstaniem odleżyn bądź z powstałymi zmianami odleżynowymi, powinny być bezwzględnie zaopatrzone w środki do miejscowego stosowania na skórę o działaniu:
• pielęgnacyjnym,
• antybakteryjnym,
• nawilżającym i natłuszczającym skórę,
• regeneracyjnym w sytuacji, np. maceracji naskórka,
• łagodzącym podrażnienia,
• przywracającym pH skóry.

Zalecenie VI


W sprawie materacy zmiennociśnieniowych stosowanych w profilaktyce odleżyn
Na oddziałach szpitalnych, gdzie są hospitalizowani pacjenci z grupy ryzyka powstania odleżyn bądź z powstałymi już odleżynami, powinny znajdować się materace zmiennociśnieniowe.

Zalecenie VII


W zakresie stosowania udogodnień
Na oddziałach szpitalnych, gdzie są hospitalizowani pacjenci z grupy ryzyka powstania odleżyn bądź z już powstałymi, powinny znajdować się następujące udogodnienia:
• poduszki przeciwodleżynowe, zmiennociśnieniowe,
• specjalistyczne podkłady oraz pokrowce na materace, mające zastosowanie w profilaktyce odleżyn,
• kółka z pianki,
• maty i podkładki do bezpiecznego przemieszczania chorych,
• podnośniki oraz inny nowoczesny sprzęt mający zastosowanie w profilaktyce i leczeniu odleżyn.

Zalecenie VIII


W sprawie edukacji pacjenta
Każdy pacjent z grupy ryzyka zagrożenia powstania odleżyn oraz – w razie konieczności – jego rodzina lub opiekunowie, przed wypisaniem z oddziału szpitalnego powinni zdobyć wiedzę z zakresu zapobiegania odleżynom.

Zalecenia specjalistycznej opieki
pielęgniarskiej nad chorym
z owrzodzeniem żylnym goleni


Maria T. Szewczyk1, Arkadiusz Jawień2
Zespół ekspertów:
Anna Andruszkiewicz, Zbigniew Bartuzi, Barbara Bień,
Andrzej Cencora, Eugenia Gospodarek, Wojciech Hagner, Arkadiusz Jawień, Kornelia Kędziora-Kornatowska,
Grażyna Kruk-Kupiec, Elżbieta Kulik,
Zygmunt Mackiewicz, Roman Ossowski, Jan Skokowski,
Maciej Sopata, Maria T. Szewczyk, Irena Wrońska.

1 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
2 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu

W Polsce od kilku lat można zaobserwować pozytywne zmiany w podejściu środowiska medycznego do problemu opieki nad chorym z raną przewlekłą. Zauważa się przechodzenie z opieki jednokierunkowej na interdyscyplinarną, angażującą różnych specjalistów. W interdyscyplinarnej, zachowawczej i ambulatoryjnej opiece nad chorym z owrzodzeniem żylnym znaczącą rolę pełni pielęgniarka, toteż wyznaczenie kierunku podejmowanych przez nią działań może wpłynąć na wyraźną poprawę wyników terapii, w tym również na ograniczenie liczby powikłań i zmniejszenie ogólnych kosztów leczenia.




Postrzeganie zdrowia a poziom wiedzy zdrowotnej pacjentów w podeszłym
wieku z odleżynami w badaniach SF-36


Urszula Kwapisz1, Maria T. Szewczyk2
1Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny
im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
2Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum im L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu

Populacja osób w starszym wieku szybko się zwiększa, co jest cechą współczesnego społeczeństwa. Starzenie się jest procesem złożonym, dotyczącym całego organizmu. W jego wyniku dochodzi do wielu zmian organicznych i czynnościowych. Zmiany te prowadzić mogą do licznych następstw klinicznych, zwłaszcza u przewlekle chorych w podeszłym wieku z odleżynami. Wraz z wiekiem następuje stopniowe pogorszenie funkcjonowania i pojawianie się wiele trudności, m.in. niepełnosprawność czy problemy z leczeniem.
Celem badań była ocena sprawności fizycznej, funkcjonowania społecznego i stanu wiedzy zdrowotnej osób w podeszłym wieku z odleżynami.
Materiał i metody: Badaniami objęto 70 osób w wieku 55–81 lat – 46 kobiet i 24 mężczyzn. W badaniach zastosowano kwestionariusz SF-36 (Medical Outcomes Study Short Form 36 – item questionnaire). Wykazano zmniejszoną sprawność psychofizyczną, a także niewystarczający poziom wiedzy zdrowotnej pacjentów w starszym wieku z odleżynami.



Odleżyna – postępowanie
leczniczo-pielęgnacyjne w chirurgii


Justyna Cwajda1, Maria T. Szewczyk1, 2,
Katarzyna Cierzniakowska1, 2, Anna Łabuńska2,
Joanna Głowiak2, Artur Szotkiewicz2, Arkadiusz Jawień2

1Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
2Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu.

Powikłania unieruchomienia w postaci ran odleżynowych występują u ok. 5–25% pacjentów hospitalizowanych najczęściej na oddziałach intensywnej opieki medycznej i w placówkach opieki długoterminowej, oraz wśród chorych po urazie lub w przebiegu chorób rdzenia kręgowego. U chorych z paraplegią i tetraplegią występowanie ran odleżynowych ocenia się na ok. 39%. W zależności od najczęściej przyjmowanej czy też wymuszonej chorobą pozycji ciała 95% odleżyn rozwija się w okolicy kości krzyżowej, krętarzowej i pięt (chorzy leżący) oraz w okolicy pośladków i guzów kulszowych (chorzy siedzący).
W pracy przedstawiono przypadek chorego przyjętego do Kliniki Chirurgii Ogólnej Wojewódzkiego Szpitala im. dr. J. Biziela w Bydgoszczy z powodu z zakażonej odleżyny okolicy kulszowej w przebiegu paraplegii kończyn dolnych. Mężczyznę hospitalizowano w celu leczenia zakażenia i przygotowania rany do przeszczepu płata skórno-tłuszczowego. Na podstawie zaleceń strategii TIME ranę opracowano mechanicznie i autolitycznie. Stosowano nowoczesne opatrunki wspomagające oczyszczanie i wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe. Równolegle prowadzono ocenę ryzyka rozwoju odleżyn (11 pkt wg parametrów skali Norton) i adekwatnie do zidentyfikowanych czynników prowadzono działania profilaktyczne. Po zapoczątkowaniu procesu gojenia wykonano plastykę odleżyny. W pracy omówiono ponadto zasady opieki nad chorym z raną odleżynową, przedstawiono korzyści wynikające z zastosowania strategii TIME w leczeniu zakażonych ran przewlekłych.



Dokumentowanie działań w zakresie
profilaktyki przeciwodleżynowej
na oddziałach szpitalnych


Lidia Dopierała1, Alina Stodolska1, 2,
Katarzyna Cierzniakowska1, 2, Justyna Cwajda1,
Joanna Głowiak2, Anna Górka2, Aleksandra Popow3,
Maria T. Szewczyk1, 2

1Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
2Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
3SP ZOZ Wojewódzki Szpital im dr. J. Biziela w Bydgoszczy

Prowadzenie dokumentacji medycznej należy do elementarnych zadań personelu medycznego sprawującego opiekę nad pacjentem. Forma i zakres prowadzonej dokumentacji warunkują normy prawne oraz standardy i procedury obowiązujące w ramach świadczonych usług medycznych.
Obok opieki i terapii związanej z chorobą podstawową, działania medyczne powinny uwzględniać szeroko rozumianą profilaktykę przeciwodleżynową. Odleżyny należą do ran przewlekłych stanowiących problem, z którym styka się personel medyczny sprawujący opiekę nad osobami przewlekle chorymi, długotrwale unieruchomionymi i wymagającymi długotrwałej hospitalizacji. W praktyce największa kumulacja czynników ryzyka i zarazem największa częstotliwość występowania odleżyn dotyczy pacjentów na oddziałach onkologicznych, opieki paliatywnej, geriatrycznych oraz rehabilitacyjnych, a także w hospicjach. Na oddziałach opieki krótkoterminowej, tj. chirurgicznym, ortopedycznym, intensywnej terapii, czynnikiem determinującym występowanie odleżyn jest najczęściej unieruchomienie i ograniczenie aktywności.
Celem pracy jest przedstawienie obowiązującej dokumentacji medycznej dotyczącej profilaktyki i działań prewencyjnych w zakresie odleżyn. Wyróżnia się dokumentację:
• indywidualną pacjenta, która zawiera ocenę ryzyka występowania odleżyn (wstępną i bieżąca), kartę pielęgnacyjną, w której są odnotowywane podejmowane czynności pielęgnacyjne i prewencyjne, a w sytuacji stwierdzonych odleżyn, kartę leczenia z uwzględnieniem stosowanych środków leczniczych;
•statystyczną, zawierającą dane o liczbie chorych zagrożonych wystąpieniem odleżyn, przyjętych z odleżynami oraz chorych, u których w trakcie pobytu w szpitalu wystąpiły odleżyny.
Do zebrania danych służy formularz, który uzupełnia się o dodatkowe informacje dotyczące liczby chorych podlegających ocenie, leczonych na oddziale w określonym przedziale czasowym, średni czas hospitalizacji oraz liczbę pielęgniarek zaangażowanych w opiekę nad chorym.
Wnioski: Systematycznie uzupełniana dokumentacja pozwala na dokonanie analizy poziomu świadczonej opieki (np. stopnia realizacji standardu przeciwodleżynowego), zmian organizacyjnych w zespołach pielęgniarskich poszczególnych oddziałów, wnioskowanie o niezbędne zakupy sprzętu i środków koniecznych do prowadzenia działań profilaktycznych oraz decydowanie o ich odpowiednim rozmieszczeniu w ramach opieki szpitalnej.




Bezdomność a problemy zdrowotne – analiza przypadku

Alina Stodolska1, 2, Maria T. Szewczyk1, 2, Katarzyna Golec1, Anna Górka1, Arkadiusz Jawień1

1 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
2 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu

Celem pracy jest analiza problemów zdrowotnych, pielęgnacyjnych i społecznych losowo wybranego bezdomnego, leczonego w Klinice Chirurgii Ogólnej oraz działań podejmowanych przez zespół medyczny, zmierzających do ich rozwiązania.
Materiał i metody: Badania prowadzono na podstawie dokumentacji medycznej, tj. historii choroby, dokumentacji pielęgniarskiej, a także dokumentacji archiwizowanej, prowadzonej przez pielęgniarkę społeczną szpitala.
Wyniki: Bezdomny, lat 37, został przyjęty do Klinki Chirurgii Ogólnej w trybie nagłym, ze skierowaniem z pomocy doraźnej, z powodu zakażonej martwicy obu stóp po odmrożeniu i wcześniejszej interwencji chirurgicznej w innym szpitalu. Czas pobytu chorego w Klinice wyniósł 21 dni. W chwili przyjęcia stwierdzono wszawicę owłosionej skóry głowy i bardzo zły stan higieniczny. Na podstawie wywiadu ustalono zespół zależności alkoholowej. Problemy zdrowotne bezdomnego wynikały z patologicznego trybu życia. Podstawowy brak higieny doprowadził do powstania zakażonych ran. Na oddziale chory wymagał izolacji (jednoosobowej sali) z powodu zakażonych ran, wszawicy i pobudzenia psychoorganicznego. Pielęgniarka społeczna szpitala interweniowała na zgłoszenie z oddziału z następujących powodów: braku dokumentów potwierdzających tożsamość pacjenta, braku ubezpieczenia zdrowotnego, istnienia wskazań do wnioskowania o ustalenie niepełnosprawności i ubiegania się o rentę socjalną oraz braku odzieży w dniu wypisu. Pobyt chorego bezdomnego w Klinice Chirurgii Ogólnej uległ wydłużeniu z powodu bezdomności i konieczności kontynuacji czynności pielęgnacyjno-opiekuńczych po wypisie. Pacjent wymagał codziennej zmiany opatrunków oraz dalszej pomocy socjalnej. Z uwagi na zakończone leczenie chirurgiczne przeniesiono go na oddział dla przewlekle chorych, gdzie kontynuowano opiekę.
Wnioski: Analiza indywidualnego przypadku wskazuje na wielość i różnorodność problemów, ujawniających się podczas hospitalizacji bezdomnego. Wynikały one z patologicznego trybu życia – alkoholizmu, rozpadu więzi rodzinnych, bezdomności pacjenta i w konsekwencji z kalectwa fizycznego na skutek utraty obu stóp w wyniku odmrożenia. Większość rozpoznanych problemów zdrowotnych i pielęgnacyjnych zespół medyczny rozwiązywał doraźnie, inne były zgłaszane do odpowiednich instytucji pomocy społecznej. Dodatkowym problemem dla funkcjonowania oddziału była izolacja chorego ze względów sanitarno-epidemiologicznych (wyłączenie sali chorych) przez dłuższy czas. Niezbędny był kontakt z instytucjami lokalnymi w celu uzyskania zasiłku celowego na leczenie. Do działań socjalnych na rzecz chorego włączono pielęgniarkę społeczną szpitala.
Copyright: © 2007 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.