Znaczenie przeciwciał antycentromerowych w diagnostyce chorób reumatycznych i nowotworowych

Przeciwciała przeciwko białkom centromerowym ( centromere protein – CENP) zostały po raz pierwszy opisane w 1980 r. u pacjentów z ograniczoną postacią twardziny układowej. Od tamtego czasu zidentyfikowano liczne białka centromerowe będące celem odpowiedzi immunologicznej w wielu chorobach reumatycznych i nowotworach (tab. I, ryc. 1). Główną techniką służącą do wykrywania tych przeciwciał jest immunofluorescencja pośrednia na komórkach HEp-2 ( human epithelial cells ). Przeciwciała przeciw CENP-A, CENP-B, CENP-C są względnie specyficznym markerem dla ograniczonej formy twardziny układowej (zespół CREST). W pracy zwrócono uwagę na aktualne doniesienia dotyczące przeciwciał przeciwko poszczególnym białkom centromerowym i ich asocjacji klinicznych: przeciwciał przeciw CENP-A i wczesnej postaci twardziny układowej, anty-CENP-D klasy IgM i tocznia rumieniowatego układowego z zespołem Sjögrena, anty-CENP-H (u pacjentów SSA/SSB-ujemnych) oraz anty-CENP-C i zespołu Sjögrena. Zupełnie inne znaczenie kliniczne mają przeciwciała przeciwko CENP-F, występujące głównie u osób z różnymi nowotworami.

Autoantibodies to centromere proteins (CENPs) were first described in 1980 in limited cutaneous SSc (lcSSc) patients. Since that time a number of CENPs have been identified as autoantibody targets in many rheumatic and cancer diseases (Table I, Fig. 1). The general method for detection of anti-centromere antibodies (ACA) is indirect immunofluorescence using HEp-2 cell slides. Autoantibodies CENP-A, -B, -C are relatively specific biomarkers for lcSSc (CREST syndrome). This review focuses on updating information on CENP antibodies against particular autoantigens and their new clinical associations: anti-CENP-A with early Ssc, anti-CENP-D IgM with SLE + Sjögren syndrome, anti-CENP-H (in SSA/SSB negative patients) and anti-CENP-C with Sjögren syndrome. Anti-CENP-F antibodies have totally different clinical significance and occur mainly in cancer diseases.