Serwis pulmonologiczny

Niektóre leki, zwłaszcza przeciwhistaminowe, zmniejszają wiarygodność badań alergologicznych, w szczególności testów skórnych punktowych i śródskórnych, powodując wyniki fałszywie ujemne. Niekontrolowana astma u kobiet w ciąży może być szczególnie niebezpieczna.

Prawidłowe oddychanie przez nos powoduje oczyszczenie, ogrzanie i nawilżenie powietrza oddechowego. Drożny nos stanowi ochronę górnych i dolnych dróg oddechowych przed zanieczyszczeniami oraz patogenami – bakteriami, wirusami i grzybami. Niedrożność nosa usposabia do powstania szeregu zjawisk patologicznych niekorzystnych dla organizmu człowieka, obejmując nie tylko drogi oddechowe, lecz także niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego, zmęczenie, zmiany w budowie klatki piersiowej i twarzoczaszki, wady wymowy, zaburzenia artykulacyjne i fonacyjne, wady zgryzu. Stany zapalne błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, polipy, zaburzenia w budowie anatomicznej, morfologia jam nosowych, nowotwory złośliwe i łagodne, wady wrodzone, urazy, ciała obce, przerost migdałka gardłowego mogą powodować zarówno jedno-, jak i obustronne ograniczenie drożności nosa. Współczesna diagnostyka obejmuje nowoczesne metody badania przedmiotowego, badań endoskopowych, obrazowych oraz czynnościowych nosa. W leczeniu szybkie udrożnienie jam nosowych i stworzenie warunków do dalszej terapii jest możliwe po zastosowaniu miejscowych leków sympatykomimetycznych w postaci kropli donosowych.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) oraz astma stanowią najczęstsze przewlekłe schorzenia układu oddechowego [1–3]. Chorobowość w dorosłej polskiej populacji w przypadku astmy wynosi ok. 5,5%, natomiast POChP w kategorii spirometrycznej GOLD ≥ 2 (obturacja umiarkowanego stopnia) stwierdza się u ok. 10% populacji w wieku powyżej 40 lat. Z uwagi na częstość występowania tych schorzeń znajomość farmakoterapii wydaje się kluczowa w praktyce lekarza rodzinnego. Zarówno w przypadku POChP, jak i astmy podstawą terapii są leki przyjmowane wziewnie [1–3].

Badania czynnościowe w śródmiąższowych chorobach płuc mają znaczenie rokownicze i predykcyjne, ale te nie odgrywają istotnej roli w rozpoznawaniu i różnicowaniu tych schorzeń – mówi prof. Piotr Boros z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.

W ciągu całego życia przesypiamy średnio 25 lat. Zaburzenia snu należą do najczęstszych problemów zdrowotnych w społeczeństwie. Większość osób z zaburzeniami snu nie jest jednak objęta leczeniem. Wynika to z niskiej świadomości społecznej na temat znaczenia zdrowego snu dla zdrowia i sprawności psychofizycznej. Niedostateczna realizacja potrzeby snu prowadzi nie tylko do złego samopoczucia i pogorszenia funkcji poznawczych kolejnego dnia, ale - jeśli jest stanem częstym - ma również szereg niekorzystnych następstw zdrowotnych.

Podstawą właściwego leczenia kaszlu jest odpowiednie rozpoznanie jego rodzaju, czyli stwierdzenie, czy mamy do czynienia z kaszlem nieproduktywnym (tzw. suchym) czy też produktywnym (tzw. mokrym).

Kluczową metodą radiologiczną w badaniu śródmiąższowych chorób płuc jest tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości. Jednak i tu czasem różnicowanie jest trudne, a TK daje obraz makroskopowy, czyli nie można wykluczyć, że mino braku zmian w płucach nie zachodzą w nich procesy patologiczne – mówi dr Iwona Bestry z Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.

Kaszel jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego, a odruch kaszlowy jednym z podstawowych fizjologicznych mechanizmów ułatwiających oczyszczanie dróg oddechowych.

W dniu 23. lutego 2017 roku Komitet ds. Stosowania Produktów Leczniczych u Ludzi (Committee for Medicinal Products for Human Use, CHMP) Europejskiej Agencji Leków (European Medicines Agency, EMA) wydał pozytywną opinię dotyczącą zalecanych zmian w rejestracji produktów leczniczych dabrafenib (Tafinlar) i trametynib (Mekinist) (Novartis Europharm Ltd).

Tętnicze nadciśnienie płucne jest rzadką chorobą obarczoną wysokim odsetkiem śmiertelności. Niekiedy do rozwinięcia TNP dochodzi w przebiegu układowej choroby tkanki łącznej (twardziny układowej, tocznia rumieniowatego układowego, mieszanej choroby tkanki łącznej, rzadziej innych) na skutek przebudowy naczyń płucnych. W leczeniu „celowanym” TNP znajdują zastosowanie inhibitory fosfodieterazy 5, blokery receptora endotelinowego, prostanoidy oraz riocyguat. Chorzy często wymagają skojarzonej terapii kilkoma lekami o różnym mechanizmie działania. W TNP związanym z chorobą tkanki łącznej (TNP-ChTŁ) rokowanie jest istotnie gorsze w porównaniu z chorymi z idiopatycznym TNP, może to wynikać z pewnych odrębności patomechanizmu choroby, a tym samym inna może być odpowiedź na poszczególne leki.

Perspektywy farmakologicznego leczenia chorób obturacyjnych układu oddechowego istotnie zmieniają się wraz z dynamicznym rozwojem biologii molekularnej i farmakologii klinicznej. Znajduje to odzwierciedlenie w najnowszych wytycznych „Rozpoznanie i leczenie astmy u dorosłych według GINA” (The Global Initiative for Asthma) i w Raporcie GOLD („Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc”; Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Diseases) [1–4]. Według nowych strategii postępowania głównym celem terapii astmy jest osiągnięcie kontroli choroby [1, 2, 4]. W przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) farmakoterapię stosuje się w celu redukcji objawów i ich łagodzenia. Szczególną uwagę GOLD zwraca na konieczność zmniejszenia częstości i ciężkości zaostrzeń, poprawę tolerancji wysiłku fizycznego, intensyfikację fizjoterapii oraz poprawę całościowego stanu zdrowia [3, 5]. Postęp badań naukowych i doświadczalnych oparty na lepszym poznaniu komórkowych i genetycznych uwarunkowań patomechanizmów chorób obturacyjnych umożliwił w ciągu ostatnich lat wprowadzenie do przewlekłej terapii kilku nowych substancji leczniczych. W niniejszym tekście omówiono je ze szczególnym uwzględnieniem klinicznych wskazówek dla lekarzy w zakresie ogólnych zasad leczenia astmy i POChP.

Kaszel jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego, a odruch kaszlowy jednym z podstawowych fizjologicznych mechanizmów ułatwiających oczyszczanie dróg oddechowych. Kryterium czasu trwania pozwala wyróżnić kaszel ostry i przewlekły. Ze względu na charakter kaszel dzielimy na suchy i produktywny (mokry). W pracy autorzy przeanalizowali postępowanie diagnostyczne u dzieci z kaszlem ostrym i przewlekłym, uwzględniając odrębności badania podmiotowego i przedmiotowego oraz badań dodatkowych. Określono wskazania do stosowania leków przeciwkaszlowych, wskazując na skuteczność i korzystny profil bezpieczeństwa leków o działaniu obwodowym (lewodropropizyna) oraz problem działań niepożądanych i ryzyka nadużywania leków o działaniu ośrodkowym. W grupie leków mukoaktywnych erdosteina wykazuje korzystny, wielokierunkowy zakres aktywności w leczeniu kaszlu produktywnego. Zwrócono uwagę na ograniczone zastosowanie preparatów pochodzenia roślinnego z uwagi na brak jednoznacznie udowodnionej skuteczności. Autorzy określili również sposób postępowania w przypadku kaszlu w przebiegu ostrej infekcji układu oddechowego u dzieci do 2. roku życia.

Leki antymuskarynowe krótkodziałające (SAMA) od wielu lat znajdywały zastosowanie jako leki bronchodilatacyjne u chorych na astmę. Co prawda ich początek działania, który następuje po około 30 minutach, ograniczał stosowanie tego leku jako doraźnego, jednak przez wiele lat w wytycznych GINA znajdował miejsce jako dodatkowy lek bronchodilatacyjny, stosowany zwłaszcza wobec braku pełnej kontroli astmy. Publikowane prace wskazywały na zmniejszenie objawów przy zastosowaniu tego leku u chorych z niepełną kontrolą astmy. Wobec wstępnych danych wskazujących na korzyści stosowania tej grupy u chorych na astmę oskrzelową wiązano nadzieje z wprowadzeniem cząsteczki długodziałającej (LAMA), właśnie w tej grupie chorych. Początkowo LAMA znalazły miejsce u chorych, u których współistniały cechy astmy i POChP – czyli zespole nakładania astma/ POChP (ang ACOS). Ostatnio jednak pojawiły się liczne publikacje wskazujące na korzyści stosowania LAMA u chorych na astmę - nie tylko ciężką, niekontrolowaną, ale też w łagodniejszej postaci. Publikacje te przyczyniły się do uwzględnienia tiotropium w postaci drobnocząsteczkowej w nowych wytycznych GINA 2016 u chorych z astmą ciężką (stopień 5) powyżej 12 roku życia. Zgodnie z wytycznymi lek ten należy stosować jako dodatkowy do dotychczas stosowanych leków kontrolujących.

Jak wykazała analiza retrospektywna, opóźnienie w rozpoczęciu chemioterapii uzupełniającej po resekcji chirurgicznej niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP) nie wiązało się ze zwiększeniem śmiertelności. Chorzy, u których stosowano opóźnioną chemioterapię uzupełniającą mieli lepsze wyniki niż chorzy poddani jedynie zabiegowi chirurgicznemu. Wyniki analizy opublikowano w JAMA Oncology.

Jak postępować w przypadku zakażeń opornych na antybiotyki? O tym ogólnoświatowym zagrożeniu traktuje nowy temat miesiąca na portalu LekarzPoz. Ochrona antybiotyków i stosowanie ich wyłącznie w stanach, które tego wymagają, to wspólne zadanie lekarzy na każdym szczeblu opieki. Wytyczne, rekomendacje, zalecenia powinny być podstawą pracy każdego lekarza. Prezentujemy stanowiska ekspertów.

Dodanie do standardowej terapii ciężkiej astmy z zaostrzeniami azytromycyny nie przynosi statystycznie i klinicznie istotnych korzyści dla pacjentów, wynika z randomizowanego badania opublikowanego w JAMA InternalMedicine.

W ostatnim czasie obserwuje się wzrastającą częstość współwystępowania astmy oraz przewlekłe obturacyjnej choroby płuc, aczkolwiek nadal nieznana jest dokładna częstość współwystępowania tych dwóch jednostek chorobowych oraz długoterminowe rokowanie w przebiegu tej koincydencji. Dodatkowych informacji dostarcza badanie zaprojektowane przez Claudio Sorino i wsp., którego wyniki opublikowano na łamach czasopisma European Journal of Internal Medicine.

Określenie „krup” pochodzi z języka angielskiego (croup) i oznacza „płakanie w ochrypły sposób” i zostało użyte już XVIII wieku. Aktualnie raczej nie stosuje się jako diagnozy medycznej, jest jednak mocno zakorzenione w świadomości społecznej. Oznacza ostre podgłośniowe zapalenie krtani i ma etiologię wirusową – zwłaszcza wirusy paragrypy typu 1 rzadziej typu 2 i 3 lub innych typu adenowirusy, rhinowirusy, enterowirusy i RSV, wirusy grypy.

E-papierosy są zdecydowanie mniej toksyczne i bezpieczniejsze niż tradycyjne papierosy, wynika z raportu brytyjskiego Cancer Research. Naukowcy znaleźli dowody potwierdzające, że e-papierosy redukują m.in. liczbę substancji rakotwórczych w organizmach palaczy. Wyniki badań opublikowano w najnowszym wydaniu Annals of Internal Medicine.

Podczas tegorocznej konferencji „Best of WCLC”, która odbyła się w Warszawie w dniach 13-14 stycznia 2017 roku przedstawiono najważniejsze doniesienia z 17. Światowej Konferencji Raka Płuca (17th World Conference of Lung Cancer, Wiedeń). Jednym z zaproszonych gości był dr Maksymilian Hochmair kierujący oddziałem onkologii pulmonologicznej Otto-Wagner-Hospital w Wiedniu, który przedstawił własne doświadczenia dotyczące leczenia nintedanibem chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca, u których do progresji doszło w trakcie lub wkrótce po zakończeniu chemioterapii 1. linii.