Utrzymanie trwałej remisji w RZS bez stosowania leków modyfikujących przebieg choroby – czy to jest możliwe?

RZS należy do przewlekłych chorób autoimmunologicznych o przebiegu postępującym. Jednakże badania obserwacyjne wskazują, iż u nielicznych chorych możliwe jest utrzymanie trwałej remisji nawet w sytuacji zaprzestania stosowanie leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh). Naukowcy ze Szwecji postanowili sprawdzić, czy uzyskanie trwałej remisji bez LMPCh zależy od strategii prowadzenie leczenia i czy rzeczywiście oznacza, iż taki chory jest w pełni sprawny i nie odczuwa objawów choroby.

W badaniu wykorzystano dane 1007 chorych, u których w latach 1993- 2011 (na podstawie kryteriów RZS z 1987 roku) potwierdzono rozpoznanie RZS. Następnie badaną grupę podzielono na podgrupy w zależności od czasu ustalenia diagnozy, co było jednocześnie wyznacznikiem strategii postępowania. Chorzy włączeni w latach 1993-1995 byli początkowo leczeni niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, chorzy z lat 1996-1998 rozpoczynali terapię od „łagodnych” LMPCh, od 1999 roku włączano szybko metotreksat, a od 2005 roku stosowana była strategia dostosowywania terapii w odniesieniu do aktywności choroby określanej na podstawie wartości DAS (DAS- disease activity score). Łącznie w badanej grupie odnotowano 155 chorych z RZS, którzy utrzymali trwałą remisję bez LMPCh ( tzn. mimo, iż nie stosowali LMPCh, w długim czasie obserwacji nie odnotowywano u nich zapalenia błony maziowej, nie występowało przetrwałe zapalenie stawów). Pomiędzy badanymi podgrupami występowały statystycznie istotne różnice w liczbie chorych z remisją bez LMPCh. Na podstawie analizy statystycznej (model Cox’a) po uwzględnieniu czynników tj. obecność czynnika RF/ przeciwciał aCCP, liczba obrzękniętych stawów oraz wartość CRP/OB wyliczono następujące współczynniki ryzyka uzyskania trwałej remisji bez LMPCh HR=1,13 dla podgrupy 1996-1998, HR=2,39 dla podgrupy z wczesnym leczeniem metotreksatem, HR=3,72 dla podgrupy leczonej wcześnie metotreksatem i jednocześnie zastosowaniem strategii terapii dostosowanej do wartości DAS. Chorzy, którzy uzyskali trwałą remisję bez LMPCh nie tylko nie prezentowali objawów klinicznych RZS w ocenie lekarza reumatologa, ale także w subiektywnej ocenie pacjenta, na co wskazywały uzyskane parametry takie jak VAS bólu, VAS sztywności porannej, zmęczenia oraz wartość HAQ. Mimo , iż częściej obserwowano remisję w RZS seronegatywnym, to obecność wykładników immunologicznych nie wykluczała uzyskania remisji bez LMPCh. U 31% chorych z RZS i trwałą remisją bez LMPCh stwierdzano obecność czynnika RF , a u 18%- przeciwciała antycytrulinowe.
Współczesne strategie leczenie RZS to prawdziwy postęp w medycynie. Nie chodzi już tylko o zniesienie objawów chorobowych, o zatrzymanie procesu destrukcji kostno-stawowych. Obecnie celem leczenia, jak dowodzą autorzy powyższej publikacji, jest uzyskanie trwałej remisji choroby, mimo braku stosowania LMPCh. Jak wynika z analizy danych jest to cel możliwy do osiągnięcia przy zastosowaniu intensywnej terapii lekami przeciwreumatycznymi na wczesnym etapie choroby.
Wpływ przewlekłego procesu zapalnego na śmiertelność w przebiegu choroby nowotworowej u chorych z RZS