Antybiotykoterapia u chorych na progu życia. Analiza częstości oraz przyczyn rozpoczynania antybiotykoterapii w ostatnim tygodniu życia u pacjentów hospicjum stacjonarnego – doniesienie wstępne

Wstęp
Celem artykułu jest dogłębna analiza częstości oraz przyczyn włączania antybiotykoterapii w ostatnim tygodniu życia u chorych objętych opieką paliatywną przebywających w hospicjum stacjonarnym.

Materiał i metody
Retrospektywna analiza dokumentacji medycznej pacjentów przebywających w hospicjum stacjonarnym od 1 stycznia do 30 kwietnia 2024 r. Do szczegółowej analizy statystycznej wykorzystano dane chorych, którzy zmarli podczas pobytu w hospicjum stacjonarnym.

Wyniki
Z grupy 173 chorych przyjętych do hospicjum stacjonarnego w badanym okresie czasu zmarło 128 osób (73,9%). Antybiotykoterapia w ostatnich 7 dniach życia była zastosowana u 49,2% pacjentów (95% CI: 40,6–57,9). Spośród nich 61,9% (95% CI: 49,9–73,9) otrzymywało jeden antybiotyk, a 6,4% (95% CI: 0,3–12,4) otrzymało trzy lub więcej antybiotyków. Najczęściej stosowanym antybiotykiem był ceftriakson, następnie ciprofloksacyna i metronidazol, stosowane w odpowiednio 46,0%, 25,4% oraz 25,4% przypadków. Najczęstszą przyczyną włączenia antybiotykoterapii były stwierdzone nowe zmiany osłuchowe w płucach, sugerujące rozpoznanie zapalenia płuc (31,8% chorych). U kolejnych 23,8% był to wzrost parametrów stanu zapalnego we krwi, takich jak stężenie białka C-reaktywnego i/lub pojawienie się leukocytozy i neutrofilii w morfologii krwi obwodowej. Stan ogólny chorych w chwili włączenia antybiotykoterapii w 69,8% przypadków był oceniany jako ciężki.

Wnioski
U około połowy dorosłych chorych objętych opieką paliatywną w hospicjum stacjonarnym w ciągu ostatnich 7 dni życia włączono antybiotykoterapię. Najczęstszymi wskazaniami było podejrzenie zapalenia płuc oraz narastanie parametrów stanu zapalnego bez udokumentowanego źródła zakażenia. W ocenie autorów podjęcie decyzji terapeutycznej dotyczącej zastosowania lub wstrzymania się od włączenia antybiotykoterapii w tej grupie chorych jest poważnym wyzwaniem z uwagi na trudności w odróżnieniu obrazu klinicznego świadczącego o zakażeniu bakteryjnym od objawów związanych z progresją choroby. Z uwagi na brak rekomendacji oraz zaleceń dotyczących stosowania antybiotykoterapii w ostatnich dniach życia u chorych objętych opieką hospicjum konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań oceniających zasadność antybiotykoterapii w populacji umierających chorych objętych opieką paliatywną w celu ułatwienia podjęcia decyzji terapeutycznej oraz ograniczenia stosowania terapii daremnej.



Introduction
To analyze the frequency and reasons for initiating antibiotic therapy during the last week of life in patients receiving palliative care in an inpatient hospice.

Material and methods
Retrospective analysis of medical records of patients admitted to an inpatient hospice in January 1 – April 30, 2024. Detailed statistical analysis was performed on data from patients who died during their stay.

Results
Of the 173 patients admitted during the study period, 128 (73.9%) died. Antibiotic therapy in the last 7 days of life was administered to 49.2% (95% CI: 40.6–57.9). Among them, 61.9% (95% CI: 49.9–73.9) received one antibiotic, while 6.4% (95% CI: 0.3–12.4) received three or more. The most frequent indication for initiating therapy was new auscultatory changes in the lungs suggesting pneumonia (31.8%). In another 23.8%, the indication was elevated inflammatory markers in blood tests, such as increased C-reactive protein and/or leukocytosis with neutrophilia. The general condition of patients at the time of therapy initiation was assessed as severe in 69.8% of cases.

Conclusions
Approximately half of adult patients receiving palliative care in an inpatient hospice were treated with antibiotics within the last 7 days of life. The most common indications were suspected pneumonia and rising inflammatory markers without a clearly documented source of infection. Making therapeutic decisions regarding whether to initiate or withhold antibiotic therapy in this population is a significant challenge due to the difficulty in distinguishing between a clinical picture suggestive of bacterial infection and symptoms of underlying disease progression. The absence of clear recommendations on antibiotic use in terminally ill patients highlights the need for further studies evaluating the appropriateness of such therapy in the dying population. The results of these studies may support clinical decision-making and help reduce the use of futile treatment.