Szczepienie przeciwko grypie chorych leczonych metotreksatem
Autor: Alicja Kostecka
Data: 12.09.2017
Źródło: AK/Ann Rheum Dis. 2017 Sep;76(9):1559-1565
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) są bardziej podatni na różne zakażenia w porównaniu z osobami zdrowym. Wynika to z zaburzeń układu immunologicznego związanych z patofizjologią choroby oraz z przewlekłego stosowanie leków przeciwreumatycznych (leków modyfikujących przebieg choroby- LMPCH).
Lekiem pierwszego wyboru, najczęściej stosowanym w leczeniu RZS jest metotreksat (MTX), który osłabia odpowiedź układu immunologicznego na nowe antygeny, np. podawane w trakcie szczepienia. U pacjentów z RZS zaleca się wykonywanie szczepień przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego. Często jest to jednak niemożliwe z uwagi na dolegliwości chorego lub zachodzi potrzeba szczepienia w trakcie długoletniej choroby przy przewlekłej terapii metotreksatem.
Czy chorzy mogliby odnieść korzyść z czasowego przerwania terapii metotreksatem przy planowanym szczepieniu?
Randomizowane badanie kliniczne polegające na ocenie skuteczności szczepienia przeciwko grypie (szczepionka trójwalentna) przeprowadzono w grupie 199 chorych z RZS przewlekle leczonych metotreksatem, których losowo przydzielono do jednej z czterech grup: 1. kontynuacja MTX, 2. odstawiony MTX 4 tygodnie przed szczepieniem, 3. odstawiony MTX 2 tygodnie przed i 2 tygodnie po szczepieniu, 4. ostawiony MTX 4 tygodnie po szczepieniu.
Okazało się, iż najlepszą strategią jest wykonywanie szczepienia w połowie okresu bez leku, choć uzyskano również dobrą odpowiedź w grupie 4, gdy lek odstawiano zaraz po szczepieniu. Natomiast odstawienie leku 4 tygodnie przed szczepieniem nie przyniosło poprawy wyników. Co dość intrygujące zaobserwowano różnie nasiloną odpowiedź immunologiczną na 3 odmienne antygeny zawarte w szczepieniu.
Przeprowadzony eksperyment pozwala także lepiej zrozumieć zastosowanie metotreksatu w sytuacji, gdy jest obawa wytworzenia przeciwciał przeciwko lekom. Aby uzyskać efekt terapeutyczny metotreksatu, zmniejszenie aktywności choroby i/lub remisję lek musi być stosowany klika tygodni, podobnie w przypadku przerwania leczenia nawrót dolegliwości zwykle obserwuje się dopiero po kilku tygodniach.
W badanych grupach zaostrzenie RZS odnotowano odpowiednio w poszczególnych grupach u 24%, 21%, 34% i 38% badanych (różnice nie były istotne statystycznie). Po powrocie do terapii u wszystkich uzyskano poprawę.
Przeprowadzone badanie dowodzi, iż odstawienie metotreksatu poprawia odpowiedź humoralną na szczepienie. W celu uzyskania lepszej odpowiedzi na szczepienie należy odstawić metotreksat dwa tygodnie przed szczepieniem i ponownie włączyć lek 2 tygodnie po szczepieniu, w pewnych sytuacjach można także rozważyć odstawienie leku po szczepieniu na 4 tygodnie.
Czy chorzy mogliby odnieść korzyść z czasowego przerwania terapii metotreksatem przy planowanym szczepieniu?
Randomizowane badanie kliniczne polegające na ocenie skuteczności szczepienia przeciwko grypie (szczepionka trójwalentna) przeprowadzono w grupie 199 chorych z RZS przewlekle leczonych metotreksatem, których losowo przydzielono do jednej z czterech grup: 1. kontynuacja MTX, 2. odstawiony MTX 4 tygodnie przed szczepieniem, 3. odstawiony MTX 2 tygodnie przed i 2 tygodnie po szczepieniu, 4. ostawiony MTX 4 tygodnie po szczepieniu.
Okazało się, iż najlepszą strategią jest wykonywanie szczepienia w połowie okresu bez leku, choć uzyskano również dobrą odpowiedź w grupie 4, gdy lek odstawiano zaraz po szczepieniu. Natomiast odstawienie leku 4 tygodnie przed szczepieniem nie przyniosło poprawy wyników. Co dość intrygujące zaobserwowano różnie nasiloną odpowiedź immunologiczną na 3 odmienne antygeny zawarte w szczepieniu.
Przeprowadzony eksperyment pozwala także lepiej zrozumieć zastosowanie metotreksatu w sytuacji, gdy jest obawa wytworzenia przeciwciał przeciwko lekom. Aby uzyskać efekt terapeutyczny metotreksatu, zmniejszenie aktywności choroby i/lub remisję lek musi być stosowany klika tygodni, podobnie w przypadku przerwania leczenia nawrót dolegliwości zwykle obserwuje się dopiero po kilku tygodniach.
W badanych grupach zaostrzenie RZS odnotowano odpowiednio w poszczególnych grupach u 24%, 21%, 34% i 38% badanych (różnice nie były istotne statystycznie). Po powrocie do terapii u wszystkich uzyskano poprawę.
Przeprowadzone badanie dowodzi, iż odstawienie metotreksatu poprawia odpowiedź humoralną na szczepienie. W celu uzyskania lepszej odpowiedzi na szczepienie należy odstawić metotreksat dwa tygodnie przed szczepieniem i ponownie włączyć lek 2 tygodnie po szczepieniu, w pewnych sytuacjach można także rozważyć odstawienie leku po szczepieniu na 4 tygodnie.
