Zakażenia układu moczowego w praktyce internisty – pułapki diagnostyczne i terapeutyczne, rola współpracy z urologiem w świetle wytycznych Polskiego Towarzystwa Urologicznego 2024

Wprowadzenie

Zakażenia układu moczowego (ZUM) należą do najczęstszych problemów klinicznych spotykanych w codziennej praktyce internistycznej i w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) [1]. Pomimo dobrze poznanej epidemiologii i etiologii wciąż istotnym problemem pozostają błędy diagnostyczne, nadmierne stosowanie antybiotyków i niewłaściwa kwalifikacja pacjentów do dalszej diagnostyki [1, 2]. W odpowiedzi na te wyzwania Polskie Towarzystwo Urologiczne (PTU) we współpracy z Polskim Towarzystwem Ginekologów i Położników (PTGiP) oraz Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej (PTMR) opublikowało w 2024 r. zaktualizowane wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia pozaszpitalnych zakażeń dolnych dróg moczowych [3]. Dokument ten wprowadza istotne zmiany, szczególnie w zakresie skrócenia schematów terapeutycznych, zwiększenia roli piwmecylinamu i podkreślenia znaczenia immunoprofilaktyki nawrotowych zakażeń [4].

Pułapki diagnostyczne

Bezobjawowa bakteriuria

Bezobjawowa bakteriuria (asymptomatic bacteriuria – ASB) nadal stanowi częstą przyczynę niepotrzebnego leczenia antybiotykami. Aktualne wytyczne zalecają leczenie ASB wyłącznie u kobiet w ciąży i przed planowanymi zabiegami urologicznymi z naruszeniem ciągłości nabłonka urotelialnego dróg moczowych [5, 6]. W pozostałych grupach pacjentów – w tym u osób starszych, przewlekle cewnikowanych czy z cukrzycą – leczenie ASB nie przynosi korzyści klinicznych [7, 8].

Leczenie empiryczne bez posiewu

Postępowanie empiryczne bez wykonania posiewu moczu jest dopuszczalne wyłącznie w typowych przypadkach niepowikłanego zakażenia dolnych dróg moczowych u młodych kobiet [9]. W razie nawrotów, nietypowego przebiegu klinicznego lub nieskuteczności terapii konieczne jest wykonanie posiewu moczu z oznaczeniem lekowrażliwości (antybiogramu) w celu optymalizacji dalszego leczenia [3].

Różnicowanie objawów dyzurycznych

Objawy dyzuryczne, takie jak częstomocz, pieczenie i ból przy oddawaniu moczu, mogą być błędnie interpretowane jako ZUM. W praktyce klinicznej częste są pomyłki diagnostyczne w przypadku waginozy bakteryjnej lub grzybiczej, zespołu bolesnego pęcherza (interstitial cystitis – IC) lub atrofii urogenitalnej u kobiet po menopauzie [10, 11].

Biofilm i nietypowe patogeny

Nawracające epizody występowania objawów mimo pozornie prawidłowo prowadzonej terapii mogą wynikać z obecności biofilmu bakteryjnego lub infekcji wywołanych...


Pełna treść artykułu...