Witamina D w nieswoistych zapaleniach jelit

Mouli i Ananthakrishnan przeprowadzili przegląd publikacji fachowych dotyczących związku między witaminą D a nieswoistymi zapaleniami jelit (NZJ). Jest wiadome, że witamina D oddziałuje nie tylko na układ kostny, ale również na układ immunologiczny i ośrodkowy układ nerwowy. Choć niedobór witaminy D wykazano w wielu chorobach dotykających różnych układów i narządów, wciąż trwa dyskusja na temat definicji niedoboru witaminy D oraz optymalnych dawek suplementacyjnych. Jej istotnym elementem są opublikowane pod koniec 2013 r. wyniki prac Autier i wsp., którzy w przeglądzie systematycznym 290 badań kohortowych i 172 randomizowanych badań klinicznych wykazali, że obniżone stężnie 25-hydroksywitaminy D we krwi może być konsekwencją różnych chorób, a nie czynnikiem do nich predysponującym [1].

Mouli i Ananthakrishnan stwierdzili, że niedobór witaminy D występuje u 16 do 95% pacjentów z NZJ oraz uznali, że istnieją dowody wskazujące na znaczenie niedoboru witaminy D w etiopatogenezie NZJ. Jednym z argumentów jest związany z niedoborem witaminy D wzrost podatności na zapalenia jelit w modelu zwierzęcym oraz zmniejszanie przez kalcytriol aktywności takiego zapalenia. Autorzy wskazali na źródła, zgodnie z którymi niedobór witaminy D może sprzyjać występowaniu zaostrzeń choroby Leśniowskiego-Crohna. Związany z niedoborem witaminy D wzrost częstości powikłań wymagających leczenia chirurgicznego był większy we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego (iloraz szans OR = 2.3) niż w chorobie Leśniowskiego-Crohna (OR = 1.8). Randomizowane badanie kliniczne oceniające skuteczność suplementacji witaminy D w zmniejszaniu częstości zaostrzeń choroby Leśniowskiego-Crohna dało wynik na granicy istotności statystycznej, sugerując możliwość uzyskania redukcji częstości zaostrzeń o połowę. Według Mouli i Ananthakrishnan celowe jest prowadzenie dalszych badań nad przydatnością witaminy D w leczeniu NZJ.

[1] Autier P, Boniol P, Pizot C, Mullie P. Vitamin D status and ill health: a systematic review. Lancet Diabetes & Endocrinology 2013; 2(1):76-89.