Farmakologia pomoże zapomnieć traumatyczne przeżycia?

Zaburzenia w mechanizmie odczuwania strachu są elementem wielu chorób psychicznych i mogą stanowić ich przyczynę. Dlatego lęk i traumatyczne przeżycia stanowią obszar intensywnych badań. Jednym z celów tych poszukiwań jest uzyskanie możliwości terapeutycznego wpływu na pamięć dotyczącą szczególnie stresujących doświadczeń.

Eksperymenty przeprowadzone w modelach zwierzęcych wykazały, że w odpowiednich warunkach możliwa jest rekonsolidacja pamięci prowadząca do zmniejszenia zachowań uprzednio związanych ze stresującym czynnikiem [1]. Jest to jednak zjawisko, które wymaga plastyczności neuronalnej, która jest mała w przypadku dawnych wspomnień. W 2012 r. Gräff i wsp. wykazali u myszy, że w starzejącym się mózgu spadek plastyczności związany z zablokowaniem funkcji określonych genów można odwrócić poprzez blokowanie deacetylazy histonowej 2 [2]. Autorzy zaproponowali, by stworzyć selektywne leki, które będą hamować działanie tego białka, w ten sposób oddziałując na procesy epigenetyczne zachodzące w ludzkim organizmie. W 2014 r. na łamach Cell Gräff i wsp. opisali obserwacje wskazujące na znaczenie zmniejszenia aktywności deacetylazy histonowej 2 w plastyczności neuronalnej dotyczącej niedawnych wspomnień. Stwierdzono, że zastosowanie inhibitora deacetylazy histonowej 2 przywracało plastyczność neuronalną, co pozwalało na rekonsolidację dawnych śladów pamięciowych. Autorzy wyrazili nadzieję, że zastosowanie inhibitorów deacetylazy histonowej 2 umożliwi leczenie zaburzeń psychicznych związanych z doświadczeniem poważnego stresu. Takie leki, których działanie prowadziłoby do zmniejszenia oznakowania epigenetycznego genomu, już są stosowane w onkologii (kwas suberanilohydroksamowy, depsypeptydy). Przypuszcza się, że ich skuteczne wykorzystanie w psychiatrii wymagałoby tylko krótkich ekspozycji na czas interwencji psychologicznej.

[1] Monfils MH, Cowansage KK, Klann E, LeDoux JE. Extinction-reconsolidation boundaries: key to persistent attenuation of fear memories. Science. 2009 May 15;324(5929):951-5.
[2] Gräff J, Rei D, Guan JS, i wsp. An epigenetic blockade of cognitive functions in the neurodegenerating brain. Nature. 2012 Feb 29;483(7388):222-6.