Ciąża i jej przebieg w chorobach reumatycznych

Jakie są czynniki ryzyka niepowodzeń położniczych w przebiegu ciąży u pacjentek z TRU, o zaostrzeniach choroby w czasie ciąży oraz rokowaniach mówi dr Lidia Ostanek z Kliniki Reumatologii, Chorób Wewnętrznych i Geriatrii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

Podczas wykładu ekspert informowała m.in. o wieloośrodkowym badaniu – 9 ośrodków z USA, jeden z Kandy – które ukazało się w tym roku. Dotyczyło pacjentek z różnych grup etnicznych. Trwało od 2003 do 2012 r. Uczestniczyło w nim 385 pacjentek chorujących na toczeń rumieniowaty układowy (TRU) oraz 198 pacjentek z grupy kontrolnej. Badano predykatory powikłań ciąży u pacjentek z niską albo średnią aktywnością TRU w chwili poczęcia. W grupie pacjentek potencjalnie dobrze rokujących były powikłania położnicze. W postaci jednego lub więcej powikłań występowały u około 20 proc. pacjentek, więcej niż jedno u ponad 4 proc. Śmierć noworodka 1 proc., ciąża obumarła 4 proc., przedwczesny poród 9 proc., u żywo narodzonych dzieci waga niższa niż należna 10 proc. W analizowanej grupie ciężarnych zaobserwowano zaostrzenie choroby – głównie w drugim trymestrze ciąży. Czynnikami ryzyka niepowodzeń położniczych w przebiegu ciąży u pacjentek z TRU były przede wszystkim obecność antykoagulanta toczniowego (LA), stosowanie leków hipotensyjnych, wyższa aktywność choroby w ocenie lekarza niż oczekiwano, obniżenie liczy płytek. Niezależnymi czynnikami ryzyka powikłań w przebiegu ciąży u pacjentek z TRU po 23. tygodniu ciąży były m.in. zaostrzenie tocznia u matki w drugim trymestrze, wysoka aktywność choroby w skali dla ciężarnych. Odsetek niepowodzeń położniczych był 6-krotnie wyższy u pacjentek z ciężkim zaostrzeniem TRU w stosunku do pacjentek bez zaostrzenia.

Ekspert przedstawiła także badanie badaczy francuskich – przeprowadzone w latach 1987-2012 – które dotyczyło europejskiej populacji. Oceniano przebieg 202 ciąż u 175 pacjentek z TRU. Wnioski płynące z tego badania mówią o tym, że najsilniejszymi predykatorami dla utraty ciąż w I trymestrze u pacjentek z TRU są: obecność LA, obecność aktywnej postaci choroby oceniana przy użyciu PGA i stężenia komplementu.
Powyższe dane sugerują, że leczenie związane z obecnością LA powinno być uwzględniane, nawet bez powikłań ciąży w wywiadzie.

Przedstawiła także badanie dotyczące problemu pacjentek z nefropatią toczniową. Oceniano przebieg ciąż i predykatory powikłań u dziecka i matki. Obserwowano przebieg 52 ciąż, w tym około połowy stanowiły kobiety z nefropatią toczniową. Wśród czynników ryzyka dla powikłań u dzieci były nefropatia toczniowa, która wiązała się z tym, że wiek ciąży w chwili porodu był niższy niż w grupie bez nefropatii toczniowej, ponadto w grupie tej waga w chwili porodu była niższa niż należna w stosunku do wieku ciąży oraz większa była liczba ciąż zakończonych niepowodzeniem. Zaś w przebiegu ciąż u pacjentek z TRU istotnie częściej obserwowano nadciśnienie tętnicze, wysoką aktywność choroby, częściej występował stan przdrzucawkowy oraz zaostrzenie tocznia, jak i częściej występowały cechy uszkodzenia nerek i hipoalbuminemia. Predykatorami dla powikłań u dzieci w przebiegu ciąży pacjentek z TRU były: wysoka aktywność choroby, uszkodzenie nerek, hipoalbuminemia, hipokomplementemia oraz nadciśnienie tętnicze.

Wykład zaprezentowano podczas konferencji Trendy w reumatologii na przełomie 2015-2016 we Wrocławiu.