123RF
Leczenie spondyloartropatii inhibitorami TNF a progresja radiologiczna
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 05.09.2022
Źródło: Torgutalp M, Rios Rodriguez V, Dilbaryan A, Proft F, Protopopov M, Verba M, Rademacher J, Haibel H, Sieper J, Rudwaleit M, Poddubnyy D. Treatment with tumour necrosis factor inhibitors is associated with a time-shifted retardation of radiographic spinal progression in patients with axial spondyloarthritis. Ann Rheum Dis Sep 2022, 81 (9) 1252-1259; DOI: 10.1136/annrheumdis-2022-222324
Skuteczność leczenia spondyloartropatii zapalnej można ocenić, opierając się na dwóch głównych komponentach: aktywności choroby oraz progresji zmian kostnych. Stan zapalny odgrywa niezwykle istotną rolę w procesie patogenetycznym tej choroby i jest przyczyną zaburzeń kostnych w szkielecie osiowym.
Z jednej strony aktywowany jest proces wzmożonej utraty kostnej, wskutek czego powstają nadżerki i osteoporoza, a z drugiej strony najbardziej charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej są: syndesmofity i ankyloza jako efekt nasilonego patologicznego procesu kościotworzenia. Inhibitory TNF alfa znajdują zastosowanie w leczeniu spondyloartropatii zapalnej. Poprzez hamowanie stanu zapalnego skutecznie redukują aktywność kliniczną choroby.
Jednocześnie opublikowano w ostatnim czasie dane świadczące o braku poprawy w zakresie zmian strukturalnych po dwuletnim leczeniu inhibitorami TNF u chorych z zaawansowaną spondyloartropatią zapalną, co wykazano w odniesieniu do obserwacji historycznych w grupie kontrolnej chorych z ZZSK (zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa) stosujących placebo. Z tej przyczyny pojawiły się zasadnicze pytania: jak długo należy prowadzić terapię inhibitorami TNF alfa, aby była ona skuteczna również w zakresie hamowania zmian strukturalnych oraz jaki wpływ ma stadium choroby na efektywność leczenia.
Niemieccy naukowcy przeanalizowali dane chorych z rozpoznaniem spondyloartropatii zapalnej (n = 243), należących do kohorty GESPIC utworzonej w latach 2000–2009, w której nie narzucano schematu prowadzonego leczenia, ale w początkowym okresie zbierania danych inhibitory TNF nie były dla chorych dostępne. Według założeń wstępnych chorzy mieli wykonywane RTG kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego w pierwszych dwóch latach co 6 miesięcy, a następnie co rok. Ocenę zmian radiograficznych (na początku oraz po 2, 4, 6, 8 i 10 latach obserwacji) wykonało 3 niezależnych i wytrenowanych badaczy z wykorzystaniem skali mSASSS.
Na podstawie wyliczeń statystycznych wykazano, że stosowanie leków przeciwzapalnych, tj. inhibitorów TNF alfa, związane jest z zahamowaniem progresji radiograficznej w szkielecie osiowym. Należy zwrócić uwagę, że taki efekt terapii nie jest widoczny od razu (czyli w okresie do 2 lat od rozpoczęcia stosowania leku), ale staje się oczywisty po 4 latach obserwacji.
Przyczynę tego wyniku naukowcy tłumaczą rozłożonym w czasie wieloetapowym procesem tworzenia strukturalnych zmian kostnych. W miejscu procesu zapalnego i obrzęku szpiku początkowo uruchamiany jest proces naprawczy z aktywacją tkanki włóknistej i chrzęstnej, a dopiero w kolejnym etapie uruchamiane jest tworzenie tkanki kostnej. Dlatego właśnie następuje przesunięcie w czasie opóźnienia progresji zmian strukturalnych w trakcie stosowania inhibitorów TNF.
Efekt terapeutyczny dla inhibitorów TNF alfa w zakresie zmian strukturalnych jest możliwy do zaobserwowania po 2–4 latach od zapoczątkowania leczenia.
Opracowanie: dr n.med. Ewa Morgiel
Jednocześnie opublikowano w ostatnim czasie dane świadczące o braku poprawy w zakresie zmian strukturalnych po dwuletnim leczeniu inhibitorami TNF u chorych z zaawansowaną spondyloartropatią zapalną, co wykazano w odniesieniu do obserwacji historycznych w grupie kontrolnej chorych z ZZSK (zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa) stosujących placebo. Z tej przyczyny pojawiły się zasadnicze pytania: jak długo należy prowadzić terapię inhibitorami TNF alfa, aby była ona skuteczna również w zakresie hamowania zmian strukturalnych oraz jaki wpływ ma stadium choroby na efektywność leczenia.
Niemieccy naukowcy przeanalizowali dane chorych z rozpoznaniem spondyloartropatii zapalnej (n = 243), należących do kohorty GESPIC utworzonej w latach 2000–2009, w której nie narzucano schematu prowadzonego leczenia, ale w początkowym okresie zbierania danych inhibitory TNF nie były dla chorych dostępne. Według założeń wstępnych chorzy mieli wykonywane RTG kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego w pierwszych dwóch latach co 6 miesięcy, a następnie co rok. Ocenę zmian radiograficznych (na początku oraz po 2, 4, 6, 8 i 10 latach obserwacji) wykonało 3 niezależnych i wytrenowanych badaczy z wykorzystaniem skali mSASSS.
Na podstawie wyliczeń statystycznych wykazano, że stosowanie leków przeciwzapalnych, tj. inhibitorów TNF alfa, związane jest z zahamowaniem progresji radiograficznej w szkielecie osiowym. Należy zwrócić uwagę, że taki efekt terapii nie jest widoczny od razu (czyli w okresie do 2 lat od rozpoczęcia stosowania leku), ale staje się oczywisty po 4 latach obserwacji.
Przyczynę tego wyniku naukowcy tłumaczą rozłożonym w czasie wieloetapowym procesem tworzenia strukturalnych zmian kostnych. W miejscu procesu zapalnego i obrzęku szpiku początkowo uruchamiany jest proces naprawczy z aktywacją tkanki włóknistej i chrzęstnej, a dopiero w kolejnym etapie uruchamiane jest tworzenie tkanki kostnej. Dlatego właśnie następuje przesunięcie w czasie opóźnienia progresji zmian strukturalnych w trakcie stosowania inhibitorów TNF.
Efekt terapeutyczny dla inhibitorów TNF alfa w zakresie zmian strukturalnych jest możliwy do zaobserwowania po 2–4 latach od zapoczątkowania leczenia.
Opracowanie: dr n.med. Ewa Morgiel
