MMF i AZA - przyczyny i konsekwencje zmian w terapii

Najczęściej stosowanymi lekami w terapii podtrzymującej nefropatii toczniowej są mykofenolan mofetilu (MMF) oraz azatiopryna (AZA). Wyniki badań porównujących skuteczność i bezpieczeństwo tych leków w leczeniu podtrzymującym remisję są niekiedy rozbieżne, choć wydaje się przeważać pogląd (poparty wynikami radomizowanych badań klinicznych), że MMF i AZA wykazują podobną skuteczność w leczeniu podtrzymującym.

Jednak MMF może być bezpieczniejszy niż AZA w terapii nefropatii toczniowej. Badacze kanadyjscy w prospektywnym badaniu obserwacyjnym poddali analizie przyczyny zmian w leczeniu tocznia układowego - TRU (MMF na AZA i odwrotnie) oraz następstwa kliniczne modyfikacji terapii. Na podstawie analizy baz danych odnotowano 109 przypadków zmian w terapii (AZA na MMF n=89; MMF na AZA n=19) wśród 92 chorych na TRU. Najczęstszą przyczyną zamiany AZA na MMF była nieskuteczność leczenia (85,4%), szczególnie w przypadkach zajęcia nerek; inne przyczyny to: działania niepożądane (12,4%), przeszczep nerki (2,2%). W odwrotnym przypadku, przyczynami zamiany terapii MMF na AZA były nieskuteczność (15,8%), działania niepożądane (42%), ciąża (36,8%) oraz przyczyny ekonomiczne (5,3%). W przypadkach, w których podstawą zmiany w leczeniu była nieskuteczność, obserwowano zmnieszenie aktywności choroby (ocenianej wskaźnikiem SLEDAI po 6 miesiącach) oraz redukcję stosowanych dawek GKS. W sytuacjach, gdy przyczyny zmian były inne niż powyższa nie obserwowano progresji aktywności choroby. Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi były: nietolerancja ze strony przewodu pokarmowego w przypadku MMF (5/8) lub wzrost wartości enzymów wątrobowych wśród stosujących AZA (5/11). Z analizy wykluczono przypadki, które wymagały jedynie modyfikacji dawki, a nie całkowitego odstawienia leku. Modyfikacja leczenia w tych przypadkach zwykle związana była z ustąpieniem objawów.