Odpowiedź immunologiczna na szczepienie przeciwko COVID-19 u chorych na toczeń układowy

Wyniki badania prof. Izmirly'ego i wsp. opublikowanego w „Arthritis and Rheumatology” wskazują, że w populacji chorych na toczeń rumieniowaty układowy (SLE) odpowiedź immunologiczna (zarówno typu humoralnego, jak i komórkowego) na pełny cykl szczepienia przeciwko COVID-19 jest mniejsza w porównaniu z osobami zdrowymi.

Co więcej, niemal 29 proc. pacjentów chorujących na SLE generuje odpowiedź immunologiczną poniżej najniższego poziomu obserwowanego u osób zdrowych. Stosowanie leczenia immunosupresyjnego lub glikokortykosteroidów przed szczepieniem (za wyjątkiem leków przeciwmalarycznych), stanowiło niezależny czynnik ryzyka gorszej odpowiedzi na szczepienie. Podobnie miano przeciwciał anty-dsDNA pozostające w zakresie normy przed szczepieniem również stanowiło czynnik ryzyka gorszej odpowiedzi na szczepienie.

Przebycie szczepienia przeciwko COVID-19 nie wpływało istotnie na ryzyko wystąpienia zaostrzenia SLE. Zaostrzenie choroby autoimmunologicznej dotyczyło 11,4 proc. badanych, z czego u 1,3 proc. spośród nich miało ono ciężki przebieg.

Ciekawym wnioskiem z badania prof. Petera M. Izmirly'ego i wsp. jest fakt, że obecność przeciwciał anty-dsDNA pozytywnie korelowała z odpowiedzią na szczepienie przeciwko COVID-19, niezależnie od stosowanego leczenia. Autorzy badania tłumaczą to zjawisko zwiększoną aktywnością INF typu I w tej grupie pacjentów, co z kolei związane jest m.in. ze stymulacją różnicowania limfocytów B i pobudzeniem odpowiedzi humoralnej.

Badaniem objęto grupę 90 chorych na SLE (niejednorodną pod względem etnicznym) i 20 osób zdrowych (stanowiących grupę kontrolną), którzy otrzymali pełne szczepienie przeciwko COVID-19. Odpowiedź na szczepienie oceniano serokonwersją w zakresie przeciwciał przeciwko domenie wiążącej receptor białka kolca (anty-RBD) w klasie IgG, testem mikroneutralizacji SARS-CoV-2 (oceniającym zdolność osocza do neutralizacji wirusa) oraz odpowiedzią komórkową z oceną wydzielanego INF gamma.

Wykazano silną korelację pomiędzy odpowiedzią humoralną, testem neutralizacji oraz odpowiedzią komórkową.

Opracowanie: dr n. med. Marta Madej