Ograniczenie ruchomości kręgosłupa – które badania najbardziej przydatne w ocenie przesiewowej

Ocena ruchomości kręgosłupa i rozszerzalności klatki piersiowej stanowią jedne z podstawowych narzędzi służących ocenie progresji zmian osiowych w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK).

Wyniki analizy oceniającej zmiany w zakresie parametrów oceny ruchomości kręgosłupa wykazują, że najczęściej obserwowanymi nieprawidłowościami są (w kolejności malejącej częstości występowania): zgięcie boczne kręgosłupa - LSF (ang. lateral spinal flexion, ograniczenie ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej), zmodyfikowany test Schobera, odległość tragus – ściana, rotacja odcinka szyjnego kręgosłupa, odległość międzykostkowa i rozszerzalność klatki piersiowej. Obserwowana kolejność zmian była stała na przestrzeni czasu i niezależna od płci, czasu trwania objawów oraz obecności zmian radiologicznych – syndesmofitów. Przy ocenie tylko jednego parametru oceny ruchomości kręgosłupa – LSF, ryzyko „przeoczenia” upośledzenia zakresu ruchomości kręgosłupa wynosiło 14%, przy ocenie dwóch parametrów (LSF + zmodyfikowany test Schobera) już tylko 9%. Przy ocenie co najmniej jednego wskaźnika u 86% badanych stwierdzono nieprawidłowości dotyczące LSF.
W przebiegu ZZSK ograniczenie ruchomości kręgosłupa dotyczy w kolejności odcinka lędźwiowego, piersiowego i szyjnego. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki, LSF i zmodyfikowany test Schobera mogą stanowić narzędzia szybkiej, przesiewowej oceny wpływu choroby na upośledzenie ruchomości kręgosłupa. Jednoczesną ocenę LFS i zmodyfikowanego testu Schobera należy traktować wówczas jako minimum niezbędne do wykazania zaburzeń ruchomości kręgosłupa w przebiegu ZZSK.
Wyniki oparto o analizę przypadków 216 chorych na ZZSK (w tym 71% mężczyzn), należących do międzynarodowej bazy OASIS (Outcome in Ankylosing Spondylitis International Study). Czas trwania choroby wynosił 21±12 lat. Blisko ¾ chorych stosowało NLPZ, w badanej populacji nie było natomiast chorych stosujących leki biologiczne.