Otyłość, utrata masy ciała i niepełnosprawność w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą, która postępując prowadzi do niepełnosprawności. Nadmierna masa ciała u pacjentów z RZS jest związana z większym nasileniem niepełnosprawności w odniesieniu do chorych z podobna aktywnością choroby i porównywalnym czasem jej trwania. Z drugiej jednak strony niska masa ciała jest czynnikiem złej prognozy w RZS i koreluje z szybszym postępem zmian radiologicznych.

Analizy statystyczne oparto o dane pochodzące z dwóch rejestrów FORWARD (n=23323), VARA (n=1697). Oceny zaburzeń sprawności dokonano na podstawie kwestionariuszy HAQ i MD-HAQ opartych o pytania dotyczące trudności przy wykonywaniu codziennych czynności.

W pomiarze wyjściowym chorzy z ciężką otyłością (BMI ≥35) uzyskiwali wyższą punktację w kwestionariuszach HAQ niż chorzy z nadwagą (BMI 25-29). Ponadto w analizie statystycznej danych pochodzących z długoterminowej obserwacji stwierdzono, iż u chorych ze znaczną otyłością ryzyko pogorszenia sprawności (uzyskania wyższego wyniku HAQ o ≥0,2) jest istotnie statystycznie wyższe (wyniosło HR 1,25 oraz HR 1.33; odpowiednio dla FORWARD i VARA) . Spadek masy ciała o >5% , a w większym stopniu o >10% masy wyjściowej był związany ze zwiększeniem ryzyka pogorszenia sprawności. Na podstawie danych pochodzących z rejestru VARA stwierdzono , że korelacje te są niezależne od innych czynników progresji choroby tj. wartość CRP, liczba zajętych stawów.

Uzyskane wyniki mogłyby wydawać się sprzeczne, gdyż zarówno nadwaga jak i spadek masy ciała są czynnikami związanymi ze zmniejszeniem sprawności. Prawdopodobnie w większości przypadków utrata masy ciała nie była zamierzona (choć w analizowanych danych nie było to dokładnie sprecyzowane). Spadek masa ciała u chorych z przewlekłą układową chorobą świadczył o wyniszczeniu w powiązaniu z chorobą i/lub wiekiem chorego. Z kolei ciężka otyłość była czynnikiem związanym z pogorszeniem sprawności, ale bez związku z zaostrzeniem choroby. Zależność ta może wskazywać na istnienie podobnej korelacji w populacji ogólnej, może mieć związek z częstszym występowaniem przewlekłych chorób u osób z ciężką otyłością.
Dokonane obserwacje mogą przyczynić się do poprawy opieki nad chorym z RZS , gdyż masa ciała jest czynnikiem potencjalnie możliwym do modyfikacji.