Pneumocystoza w chorobach reumatycznych

Pneumocystoza, to inaczej grzybicze zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jiroveci, dawniej określanego jako Pneumocystis carinii i zaliczanego wówczas do pierwotniaków. Jest to choroba wskaźnikowa zakażenia wirusem HIV, ale występuje również u innych chorych z obniżoną odpornością.

Szczególnie narażeni są chorzy z chorobą nowotworową po leczeniu onkologicznym i pacjenci z chorobami reumatycznymi. Ważnym czynnikiem zwiększonego ryzyka zachorowania na pneumocystozę jest stosowanie wysokich dawek glikokortykosteroidów (GKS). Nie wiadomo jednak jak częste są zachorowania wśród osób z chorobą reumatyczną. Opinie ekspertów na temat profilaktyki farmakologicznej u chorych reumatologicznych leczonych wysokimi dawkami GKS są podzielone, gdyż nie ma jednoznaczności co do oceny stosunku korzyść-ryzyko.

Przeprowadzono analizę danych pacjentów hospitalizowanych w Szpitalu Uniwersyteckim w Seulu w latach 2004-2015. Wyodrębniono 1092 chorych z chorobami reumatycznymi leczonymi wysokimi dawkami GKS ≥30mg prednizonu/dobę przez ponad 4 tygodnie, łącznie było 1522 takich epizodów. W 262 przypadkach zastosowano profilaktykę preparatem łączonym trimetoprim - sulfametoksazolem (kotrimoksazol) –mała dawka codziennie lub podwójna dawka 3 dni w tygodniu. W obserwacji trwającej 1 rok od włączenia wysokiej dawki GKS łącznie odnotowano 30 przypadków pneumocystozy, częstość takich incydentów wyniosła 2,37/100 osobolat. Rozpoznanie potwierdzano w oparciu o badania popłuczyn oskrzelowych i/lub indukowanej plwociny metodą PCR w połączeniu z objawami klinicznymi tj. gorączka i/lub duszność i badaniem radiograficznym klatki piersiowej. Śmiertelność wśród chorych z rozpoznaniem pneumocystozy wyniosła 36%. Tylko 1 przypadek stwierdzono w grupie z leczeniem profilaktycznym i nie był on zakończony zgonem. Częstość występowania działań niepożądanych związanych z prowadzeniem profilaktyki wyniosła 22.1/ 100 osobolat, ale tylko 2 z nich miały charakter ciężki (w tym 1 incydent zespołu Stevensa-Johnsona). Zaobserwowano, że wszystkie incydenty pneumocystozy wystąpiły, gdy dawka GKS była ≥15mg/dobę. Autorzy pracy sugerują, iż może być to wartość progowa, która wyznaczałaby moment zakończenia profilaktyki pneumocystozy, jednak ten wniosek powinien być jeszcze potwierdzony w kolejnych obserwacjach.

W prezentowanym badaniu wykazano, iż profilaktyka trimatoprim-sulfametaksazol zmniejsza częstość zachorowania na pneumocystozę i jest bezpieczna u osób z chorobą reumatyczną leczonych przez dłuższy okres wysokimi dawkami GKS.