123RF
Przeciwciała antyfosfolipidowe wskaźnikiem przyszłych schorzeń sercowo-naczyniowych
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 24.05.2023
Źródło: Zuo Y, Navaz S, Liang W, Li Ch, Ayers CR, Rysenga CE, Harbaugh A, Norman GL, Solow EB et al. Prevalence of Antiphospholipid Antibodies and Association With Incident Cardiovascular Events JAMA Netw Open. 2023 Apr 3;6(4):e236530. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2023.6530
Analiza zespołu naukowców z USA wskazuje na to, że obecność przeciwciał antyfosfolipidowych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przyszłych zdarzeń sercowo-naczyniowych.
– W tym badaniu populacji ogólnej odkryliśmy, że dwa przeciwciała antyfosfolipidowe były związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnego zdarzenia sercowo-naczyniowego w ciągu 8 lat obserwacji. Odkrycia te mogłyby zostać wykorzystane do zidentyfikowania podgrupy pacjentów, którzy wymagają dokładniejszego monitorowania i bardziej agresywnej modyfikacji czynników ryzyka, a jeśli zwiększone ryzyko związane z tymi przeciwciałami jest wystarczająco wysokie, może to również uzasadniać leczenie zapobiegawcze, takie jak antykoagulanty, które są rutynowo stosowane w zespole antyfosfolipidowym – stwierdził współautor publikacji z badań dr Jason Knight, z University of Michigan, Ann Arbor w wypowiedzi dla „Medscape News”.
Dodał, że można byłoby na podstawie tych badań zidentyfikować „niektóre osoby w populacji ogólnej, które odniosłyby korzyści z terapii układu odpornościowego w celu zapobiegania i leczenia chorób sercowo-naczyniowych zamiast lub oprócz stosowania typowych leków sercowo-naczyniowych”.
Jak zauważają naukowcy, którzy przeprowadzili badania, osoby z chorobami autoimmunologicznymi i zapalnymi są bardziej narażone na zdarzenia sercowo-naczyniowe, niż oczekiwano na podstawie tradycyjnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, a mechanizmy proponowane w celu wyjaśnienia tego ryzyka obejmują zakłócenie integralności naczyń za pośrednictwem zapalenia oraz aktywację płytek krwi i szlaków krzepnięcia. Niejasna jednak pozostaje w tym mechanizmie rola autoprzeciwciał.
Tymczasem przeciwciała antyfosfolipidowe mogą aktywować komórki śródbłonka, płytki krwi i neutrofile, a u niektórych pacjentów z utrzymującymi się krążącymi przeciwciałami antyfosfolipidowymi może rozwinąć się zespół antyfosfolipidowy – nabyta choroba zakrzepowo-zapalna charakteryzująca się incydentami zakrzepowymi w tętnicach, żyłach i mikronaczyniach oraz – w przypadku kobiet – powikłaniami położniczymi.
Badania przekrojowe wykazały, że przeciwciała antyfosfolipidowe są obecne w dużej ilości nawet u 17,4 proc. pacjentów z udarem lub przemijającym atakiem niedokrwiennym, a badania kohortowe sugerują, że takie przeciwciała mogą być obecne u 1–12 proc. osób pozornie zdrowych.
Naukowcy przeprowadzili zatem badanie, aby przyjrzeć się powiązaniu między przeciwciałami antyfosfolipidowymi a przyszłym ryzykiem miażdżycowych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Przeanalizowano dane 2427 uczestników populacyjnego badania Dallas Heart Study, którzy nie mieli historii miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej ani chorób autoimmunologicznych wymagających leków immunosupresyjnych w momencie pobierania krwi na początku badania w latach 2007–2009.
Zmierzono osiem różnych typów przeciwciał antyfosfolipidowych i zarejestrowano dane dotyczące zdarzeń sercowo-naczyniowych w ciągu następnych 8 lat.
Jak się okazało, 14,5 proc. badanej kohorty uzyskało pozytywny wynik na obecność jednego z tych przeciwciał antyfosfolipidowych na początku badania, przy czym około jednej trzeciej wykazało miana umiarkowane lub wysokie.
Naukowcy odkryli również, że izotypy immunoglobuliny A (IgA) dwóch przeciwciał antyfosfolipidowych – antykardiolipiny i glikoproteiny anty-beta-2 – były związane z przyszłymi miażdżycowymi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi.
Po uwzględnieniu innych znanych czynników ryzyka osoby z dodatnim wynikiem testu na izotyp IgA antykardiolipiny miały prawie pięciokrotnie zwiększone ryzyko (współczynnik ryzyka [HR], 4,92) pierwszorzędowego punktu końcowego (zawał mięśnia sercowego, udar, rewaskularyzacja wieńcowa lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych), podczas gdy osoby z dodatnim wynikiem testu na glikoproteinę anty-beta-2 miały niemal trzykrotnie zwiększone ryzyko (HR, 2,91).
Ponadto stwierdzono coś, co wyglądało na efekt dawki. Osoby z najwyższymi poziomami tych przeciwciał były również najbardziej narażone na zdarzenia sercowo-naczyniowe, z prawie 10-krotnym wzrostem ryzyka przy wyższym poziomie antykardiolipiny.
– Większość prac w dziedzinie zespołu antyfosfolipidowego koncentrowała się na przeciwciałach antyfosfolipidowych klasy IgG. Chociaż często spotykamy te przeciwciała IgA u pacjentów z APS, stopień, w jakim przyczyniają się one do choroby, nie został mocno ustalony. Fakt, że IgA była głównym celem w badaniu, sugeruje, że musimy lepiej zrozumieć implikacje posiadania tych przeciwciał w obiegu oraz jakie konkretne problemy mogą powodować – powiedział dr Knight.
Zauważając, że przeciwciała antyfosfolipidowe mogą tworzyć się przejściowo po pewnych sytuacjach, takich jak infekcje, Knight stwierdził, że potrzebne są dalsze badania z powtarzanymi badaniami krwi, aby wykryć przewlekłe działanie tych przeciwciał. Dodał, że informacje o zakrzepicy żylnej nie były dostępne w tym badaniu i „być może niektóre inne przeciwciała mogłyby się tu wyróżniać, gdybyśmy byli w stanie przeanalizować różne wyniki”.
Opracowanie: Marek Meissner
Dodał, że można byłoby na podstawie tych badań zidentyfikować „niektóre osoby w populacji ogólnej, które odniosłyby korzyści z terapii układu odpornościowego w celu zapobiegania i leczenia chorób sercowo-naczyniowych zamiast lub oprócz stosowania typowych leków sercowo-naczyniowych”.
Jak zauważają naukowcy, którzy przeprowadzili badania, osoby z chorobami autoimmunologicznymi i zapalnymi są bardziej narażone na zdarzenia sercowo-naczyniowe, niż oczekiwano na podstawie tradycyjnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, a mechanizmy proponowane w celu wyjaśnienia tego ryzyka obejmują zakłócenie integralności naczyń za pośrednictwem zapalenia oraz aktywację płytek krwi i szlaków krzepnięcia. Niejasna jednak pozostaje w tym mechanizmie rola autoprzeciwciał.
Tymczasem przeciwciała antyfosfolipidowe mogą aktywować komórki śródbłonka, płytki krwi i neutrofile, a u niektórych pacjentów z utrzymującymi się krążącymi przeciwciałami antyfosfolipidowymi może rozwinąć się zespół antyfosfolipidowy – nabyta choroba zakrzepowo-zapalna charakteryzująca się incydentami zakrzepowymi w tętnicach, żyłach i mikronaczyniach oraz – w przypadku kobiet – powikłaniami położniczymi.
Badania przekrojowe wykazały, że przeciwciała antyfosfolipidowe są obecne w dużej ilości nawet u 17,4 proc. pacjentów z udarem lub przemijającym atakiem niedokrwiennym, a badania kohortowe sugerują, że takie przeciwciała mogą być obecne u 1–12 proc. osób pozornie zdrowych.
Naukowcy przeprowadzili zatem badanie, aby przyjrzeć się powiązaniu między przeciwciałami antyfosfolipidowymi a przyszłym ryzykiem miażdżycowych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Przeanalizowano dane 2427 uczestników populacyjnego badania Dallas Heart Study, którzy nie mieli historii miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej ani chorób autoimmunologicznych wymagających leków immunosupresyjnych w momencie pobierania krwi na początku badania w latach 2007–2009.
Zmierzono osiem różnych typów przeciwciał antyfosfolipidowych i zarejestrowano dane dotyczące zdarzeń sercowo-naczyniowych w ciągu następnych 8 lat.
Jak się okazało, 14,5 proc. badanej kohorty uzyskało pozytywny wynik na obecność jednego z tych przeciwciał antyfosfolipidowych na początku badania, przy czym około jednej trzeciej wykazało miana umiarkowane lub wysokie.
Naukowcy odkryli również, że izotypy immunoglobuliny A (IgA) dwóch przeciwciał antyfosfolipidowych – antykardiolipiny i glikoproteiny anty-beta-2 – były związane z przyszłymi miażdżycowymi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi.
Po uwzględnieniu innych znanych czynników ryzyka osoby z dodatnim wynikiem testu na izotyp IgA antykardiolipiny miały prawie pięciokrotnie zwiększone ryzyko (współczynnik ryzyka [HR], 4,92) pierwszorzędowego punktu końcowego (zawał mięśnia sercowego, udar, rewaskularyzacja wieńcowa lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych), podczas gdy osoby z dodatnim wynikiem testu na glikoproteinę anty-beta-2 miały niemal trzykrotnie zwiększone ryzyko (HR, 2,91).
Ponadto stwierdzono coś, co wyglądało na efekt dawki. Osoby z najwyższymi poziomami tych przeciwciał były również najbardziej narażone na zdarzenia sercowo-naczyniowe, z prawie 10-krotnym wzrostem ryzyka przy wyższym poziomie antykardiolipiny.
– Większość prac w dziedzinie zespołu antyfosfolipidowego koncentrowała się na przeciwciałach antyfosfolipidowych klasy IgG. Chociaż często spotykamy te przeciwciała IgA u pacjentów z APS, stopień, w jakim przyczyniają się one do choroby, nie został mocno ustalony. Fakt, że IgA była głównym celem w badaniu, sugeruje, że musimy lepiej zrozumieć implikacje posiadania tych przeciwciał w obiegu oraz jakie konkretne problemy mogą powodować – powiedział dr Knight.
Zauważając, że przeciwciała antyfosfolipidowe mogą tworzyć się przejściowo po pewnych sytuacjach, takich jak infekcje, Knight stwierdził, że potrzebne są dalsze badania z powtarzanymi badaniami krwi, aby wykryć przewlekłe działanie tych przeciwciał. Dodał, że informacje o zakrzepicy żylnej nie były dostępne w tym badaniu i „być może niektóre inne przeciwciała mogłyby się tu wyróżniać, gdybyśmy byli w stanie przeanalizować różne wyniki”.
Opracowanie: Marek Meissner
