eISSN: 2084-9850
ISSN: 1897-3116
Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne/Surgical and Vascular Nursing
Bieżący numer Archiwum Artykuły zaakceptowane O czasopiśmie Rada naukowa Recenzenci Bazy indeksacyjne Prenumerata Kontakt Zasady publikacji prac Standardy etyczne i procedury
Panel Redakcyjny
Zgłaszanie i recenzowanie prac online
1/2010
vol. 4
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:
Opis przypadku

Chirurgiczne leczenie zatoki włosowej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa

Konrad Wroński
,
Roman Bocian
,
Tomasz Westfal

Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2010; 1: 24–28
Data publikacji online: 2010/04/21
Plik artykułu:
- Chirurgiczne.pdf  [0.26 MB]
Pobierz cytowanie
 
 
Wstęp
Zatoka włosowa to przewlekły proces zapalny występujący w szparze pośladkowej w okolicy krzyżowo-guzicznej [1–3]. Choroba ta powoduje silne dolegliwości bólowe w okolicy krzyżowo-guzicznej i pogorszenie jakości życia pacjenta [1–4]. Po raz pierwszy zatokę włosową opisał w 1847 r. doktor Anderson [5].
Choroba ta dotyczy głównie ludzi młodych, w wieku od 20. do 40. roku życia, i występuje 4 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet, najczęściej u rasy kaukaskiej i wśród osób narażonych na wzmożone pocenie się (strażacy, żołnierze itp.).
Zatoka włosowa składa się z jednego albo wielu otworów położonych w szparze pośladkowej, które oddalone są od odbytu 4–7 cm (ryc. 1.) [1–3]. Główny kanał zatoki prowadzi do jamy, w której znajdują się zrogowaciały naskórek i włosy [2, 3]. Przewlekły stan zapalny zawsze może przejść w ostry stan zapalny, objawiający się ropniem tej okolicy.
Obecnie istnieje wiele metod terapii zatoki włosowej, zaczynając od leczenia zachowawczego, a kończąc na leczeniu chirurgicznym.


Opis przypadku
Chory, lat 24, został przyjęty na Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej z powodu zatoki włosowej, celem wykonania planowego zabiegu operacyjnego (ryc. 1.). W wywiadzie: 3 miesiące przed przyjęciem do szpitala miał ostry stan zapalny tej okolicy, leczony przez nacięcie i wyczyszczenie jamy ropnia. W chwili przyjęcia do szpitala nie stwierdzono ostrego stanu zapalnego torbieli włosowej w okolicy krzyżowo-guzicznej. W badaniach laboratoryjnych nie zaobserwowano odchyleń od normy. Pacjent negował choroby przewlekłe w wywiadzie. Wobec powyższego chorego zakwalifikowano do zabiegu operacyjnego.
U chorego w znieczuleniu podpajęczynówkowym, po podaniu barwnika do głównego kanału zatoki (w celu wycięcia całej zatoki włosowej), wykonano romboidalne wycięcie zatoki włosowej (ryc. 2.–6.). Następnie ubytek skóry i tkanki podskórnej po wyciętej zatoce włosowej pokryto uszypułowanym płatem Limberga z sąsiedztwa (ryc. 7.–11.). Zabieg operacyjny trwał 60 min. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany. Po wykonaniu opatrunku, następnego dnia po operacji chorego wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym (ryc. 12.). Był on hospitalizowany przez 28 godz.
Obecnie chory pozostaje pod kontrolą Poradni Proktologicznej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu im. dr. Mikołaja Pirogowa w Łodzi. Po 2 miesiącach od momentu wykonania zabiegu operacyjnego u pacjenta nie stwierdzono nawrotu zatoki włosowej.


Omówienie
Istnieje wiele technik operacji zatoki włosowej. Do tego rodzaju zabiegów operacyjnych zalicza się:
• wycięcie zatoki włosowej z pierwotnym zamknięciem [6],
• proste wycięcie zatoki włosowej z zostawieniem rany do gojenia przez ziarninowanie [7],
• romboidalne wycięcie z plastyką uszypułowanym płatem Limberga z sąsiedztwa [8],
• wycięcie z plastyką uszypułowanym zmodyfikowanym płatem Limberga z sąsiedztwa [9],
• wycięcie z zastosowaniem uszypułowanego płata powięziowo-skórnego V-Y [10–12],
• wycięcie z zastosowaniem Z plastyki i innych mniej popularnych technik [13].
Uszypułowany płat romboidalny zastosował po raz pierwszy w chirurgii Rosjanin, Aleksander Limberg. Płat ten w 1963 r. opisał Dufourmentel [14], a rozpowszechnili przy operacjach zatoki włosowej Azab i wsp. [15].
Technika RELF (rhomboid excision with Limberg flap) w przypadku operacji zatoki włosowej ma wiele zalet. Romboidalny kształt cięcia stosowany do pozbycia się zatoki włosowej pozwala doszczętnie i głęboko wyciąć patologicznie zmienione tkanki z okolicy krzyżowo-guzicznej (ryc. 3.–6.). Należy pamiętać, iż aby osiągnąć pełny sukces w leczeniu torbieli włosowej, konieczne jest wycięcie wszystkich patologicznie zmienionych tkanek. Po przełożeniu w miejsce ubytku skóry i tkanki podskórnej uszypułowanego płata Limberga z sąsiedztwa, u chorych nie występują napięcia skóry związane z zeszyciem rany [16, 17]. Płat Limberga dokładnie pasuje do miejsca, w którym znajduje się ubytek skóry po wyciętej torbieli włosowej (ryc. 8.–11.) [16, 17]. Dzięki tej technice ryzyko wystąpienia infekcji rany pooperacyjnej i nawrotu choroby jest małe.
W pracy Akca i wsp. [18] porównano skuteczność leczenia prostego wycięcia krzyżowo-guzicznej torbieli włosowej i jej zeszycia z szerokim wycięciem torbieli i pokryciem ubytku tkanek uszypułowanym płatem Limberga. Przeprowadzone badanie było badaniem z randomizacją. W porównaniu skuteczności leczenia wzięło udział 200 chorych. U 100 pacjentów wykonano proste wycięcie torbieli włosowej i zeszycie rany, a u kolejnych 100 chorych szerokie romboidalne wycięcie torbieli i pokrycie ubytku tkanek uszypułowanym płatem Limberga. Obserwacja pacjentów trwała średnio 28 miesięcy. W badaniu stwierdzono, że pacjentów leczonych techniką RELF cechowało: mniejsze ryzyko wystąpienia nawrotu torbieli, mniejsze ryzyko rozejścia się rany, mniejsze ryzyko zakażenia rany pooperacyjnej, krótszy czas do uruchomienia chorego, mniejsze nasilenie bólu w pierwszym dniu po operacji i krótszy czas pobytu w szpitalu.
Z badań przeprowadzonych przez Arumugama i wsp. [17], Akca i wsp. [18], Mentesa i wsp. [19] oraz Yamouta i wsp. [20] wynika, że prawdopodobieństwo nawrotu torbieli włosowej po technice RELF wynosi 1–7%.
Metoda romboidalnego wycięcia torbieli włosowej z przesunięciem uszypułowanego płata Limberga jest zalecana zarówno przy leczeniu pierwotnych, jak i nawrotowych torbieli włosowych okolicy krzyżowo-guzicznej. W pracy Katsoulisa i wsp. [21] ryzyko wystąpienia nawrotu po leczeniu pierwotnej i nawrotowej torbieli włosowej metodą RELF było na poziomie 4%.


Podsumowanie
Wyniki leczenia torbieli włosowej wciąż nie są w pełni zadowalające. Romboidalne wycięcie zatoki włosowej i pokrycie ubytku uszypułowanym płatem Limberga z sąsiedztwa jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia tej choroby.
Autorzy artykułu uważają, że ze względu na dużą liczbę powikłań i nawrotów po leczeniu zatoki włosowej zabiegi operacyjne tego typu powinny być wykonywane na wysokospecjalistycznych oddziałach chirurgicznych.


Piśmiennictwo
1. Goodall P. The aetiology and treatment of pilonidal sinus. A review of 163 patients. Br J Surg 1961; 49: 212-8.  
2. Lee S, Tejirian T, Abbas M. Current management of adolescent pilonidal disease. J Pediatr Surg 2008; 43: 1124-7.  
3. Kronborg O, Christensen K, Zimmermann-Nielsen C. Chronic pilonidal di-sease: a randomized trial with a complete 3-year follow-up. Br J Surg 1985; 72: 303-4.  
4. So/ndenaa K, Andersen E, Nesvik I, et al. Patient characteristics and symptoms in chronic pilonidal sinus disease. Int J Colorectal Dis 1995; 10: 39-42.  
5. Anderson AW. Hair extracted from an ulcer. Boston Med Surg J 1847; 36: 74-6.  
6. Akinci OF, Coskun A, Uzunköy A. Simple and effective surgical treat- ment of pilonidal sinus: asymmetric excision and primary closure using suction drain and subcuticular skin closure. Dis Colon Rectum 2000; 43: 701-6.  
7. Gencosmanoglu R, Inceoglu R. Modified lay-open (incision, curettage, partial lateral wall excision and marsupialization) versus total excision with primary closure in the treatment of chronic sacrococcygeal pilonidal sinus: a prospective, randomized clinical trial with a complete two-year follow-up. Int J Colorectal Dis 2005; 20: 415-22.  
8. Eryilmaz R, Sahin M, Alimoglu O, Dasiran F. Surgical treatment of sacrococcygeal pilonidal sinus with the Limberg transposition flap. Surgery 2003; 134: 745-9.  
9. Cihan A, Ucan BH, Comert M, et al. Superiority of asymmetric modified Limberg flap for surgical treatment of pilonidal disease. Dis Colon Rectum 2006; 49: 244-9.
10. Schoeller T, Wechselberger G, Otto A, Papp C. Definite surgical treatment of complicated recurrent pilonidal disease with a modified fasciocutaneous V-Y advancement flap. Surgery 1997; 121: 258-63.
11. Sungur N, Koçer U, Uysal A, et al. V-Y rotation advancement fasciocutaneous flap for excisional defects of pilonidal sinus. Plast Reconstr Surg 2006; 117: 2448-54.
12. Khatri VP, Espinosa MH, Amin AK. Management of recurrent pilonidal sinus by Simple V-Y fasciocutaneous flap. Dis Colon Rectum 1994; 37: 1232-5.
13. Lamke LO, Larsson J, Nylén B. Treatment of pilonidal sinus by radical excision and reconstruction by rotation flap surgery of Z-plasty technique. Scand J Plast Reconstr Surg 1979; 13: 351-3.
14. Dufourmentel C. An L shaped flap for lozenge shaped defects. Transactions of the Third International Congress of Plastic Surgery. Experta Medica Foundation, Amsterdam 1963; 722.
15. Azab ASG, Kamal MS, Saad RA, et al. Radical cure of pilonidal sinus by a transposition rhomboid flap. Br J Surg 1984; 71: 154-5.
16. Urhan MK, Kücükel F, Topgul K, et al. Rhomboid excision and Limberg flap for managing pilonidal sinus: result of 102 cases. Dis Colon Rectum 2002; 45: 656-9.
17. Arumugam PJ, Chandrasekaran TV, Morgan AR, et al. The rhomboid flap for pilonidal disease. Colorectal Dis 2003; 5: 218-21.
18. Akca T, Colak T, Ustunsöy B, et al. Randomized clinical trial comparing primary closure with the Limberg flap in the treatment of primary sarcococcygeal pilonidal sinus. Br J Surg 2005; 92: 1081-4.
19. Mentes BB, Leventoglu S, Cihan A, et al. Modified Limberg transposition flap for sacrococcygeal pilonidal sinus. Surg Today 2004; 34: 419-23.
20. Yamout SZ, Caty MG, Lee YH, et al. Early experience with the use of rhomboid excision and Limberg flap in 16 adolescents with pilonidal disease. J Pediatr Surg 2009; 44: 1586-90.
21. Katsoulis IE, Hibberts F, Carapeti EA. Outcome of treatment of primary and recurrent pilonidal sinuses with Limberg flap. Surgeon 2006; 4: 7-10.
Copyright: © 2010 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.