Prof. Kupczyk: e-recepta może ograniczyć nadużywanie krótko działających leków na astmę

Specjalista twierdzi, że Ministerstwo Zdrowia przychylnie odnosi się do dyskutowanej obecnie propozycji, polegającej na poszerzeniu funkcjonowania e-recepty. – Mamy zatem nadzieję, że to rozwiązanie w najbliższych miesiącach zostanie wprowadzone – powiedział podczas konferencji prasowej „Astma – nowe standardy leczenia, nowe wyzwania”. Spotkanie zorganizowano z okazji przypadającego 3 maja Światowego Dnia Astmy.

Według prezesa Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, który jest kierownikiem Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii UM w Łodzi, astma i alergia należą do najczęstszych chorób, aż 40 proc. osób jest u nas uczulonych. Na astmę choruje około 4 mln Polaków, ale jedynie nieco ponad 2 mln jest poddawanych terapii, z tego część jest leczona niewłaściwie. Problemem jest wczesne wykrywanie choroby – średnio mija 7 lat od pojawienia się pierwszych objawów, zanim choroba ta zostanie wykryta.

Pacjenci często nie stosują się do zaleceń lekarza. – Tylko 10 proc. osób z przewlekłą chorobą kontynuuje terapię po roku od rozpoczęcia leczenia, a 30 proc. nie kontroluje całkowicie swojej choroby. Zaledwie 20 proc. chorych na astmę ma pisemny plan leczenia. Nie bez winy są też lekarze, którzy przepisują chorym niewłaściwe leki. Chodzi głównie o krótko działające leki rozszerzające oskrzela, wpływające jedynie na objawy choroby. To z kolei doprowadza do zaostrzenia astmy wymagającej stosowania sterydów doustnych – zaznacza prof. Maciej Kupczyk.

Tymczasem podstawą leczenia astmy jest stosowanie wziewnych sterydów o działaniu przeciwzapalnym. Zgodnie z zaleceniami ekspertów, dopiero do tych leków dołączane są kolejne, takie właśnie jak rozszerzające oskrzela, antycholinolityki i leki antyleukotrienowe. Poza tym stosuje się odczulanie swoiste i leki biologiczne.

Zdaniem prof. Kupczyka e-recepta o poszerzonej funkcjonalności wobec tej już stosowanej może ograniczyć zażywanie krótko działających leków rozszerzających oskrzela. – Ta dodatkowa funkcja polega na dodaniu do systemu alertów, które w trakcie wizyty poinformują lekarza o ryzyku nadużywania przez pacjenta określonych grup leków. Jest to tzw. projekt e-recepta 2.0 – tłumaczy ekspert.

Specjalista zaznacza, że krótko działające leki nie leczą choroby, a jedynie zmniejszają niektóre objawy astmy. Zbyt duże poleganie na takich lekach objawowych, a nie przyczynowych, doprowadza do zaostrzeń choroby. Stosowane są wtedy doustne sterydy w dużych dawkach, które w przeciwieństwie do sterydów wziewnych, używanych w dużych dawkach, są szkodliwe i należy ich unikać. Nie jest to jednak możliwe, jeśli terapia jest źle prowadzona. – Przekraczanie i nadużywanie zleconych dawek sterydowych (dGKS) stwarza duże ryzyko ogólnoustrojowych powikłań – przypomina prezes Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Według towarzystwa należy zwiększyć wczesną wykrywalność astmy przez lekarzy rodzinnych oraz wstępną weryfikację rozpoznania choroby. Po tym konieczne jest ustalenie indywidualnego planu leczenia pacjenta przez lekarzy specjalistów w dziedzinie alergologii i pulmonologii.

Choroba najczęściej rozwija się już w dzieciństwie, do piątego roku życia. Jej objawami są kaszel, świsty, uczucie duszności i ucisk w klatce piersiowej. W razie stwierdzenia takich dolegliwości trzeba wykonać testy czynnościowe układu oddechowego, diagnostykę alergologiczną oraz badanie RTG klatki piersiowej.

Odpowiednie leczenie jest konieczne, ponieważ astma powoduje znaczne zmiany w płucach. Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, prezes Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, tłumaczy, że może powstać obrzęk ściany oskrzeli wytworzony przez naciek komórek zapalnych. Powstaje nadmiar śluzowej, gęstej wydzieliny w oskrzelach (gdyż pobudzona błona śluzowa wytwarza dużą ilość gęstej śluzowej wydzieliny).

Dodaje, że może dojść do skurczu oskrzeli, ponieważ mięśniówka oskrzeli kurczy się, zmniejszając światło oskrzeli, przez które przedostaje się mniej powietrza, i powodując uczucie duszności. Dochodzi też do przebudowy ściany oskrzeli, zmian zwyrodnieniowych będących skutkiem przewlekającego się stanu zapalnego.