Przebieg astmy i występowanie chorób współistniejących zależne od wieku pacjenta

Międzynarodowy zespół badawczy, kierowany przez prof. Guya Brusselle z University of Ghent, pozyskał dane 586 436 pacjentów, u których rozpoznano astmę, pochodzące z baz medycznych z pięciu krajów Europy Zachodniej: Wielkiej Brytanii, Danii, Hiszpanii, Włoch i Holandii. Pacjentów tych podzielono na grupy pod względem okresu ujawnienia i wykrycia schorzenia: astma w wieku dziecięcym i nastoletnim oznaczająca diagnozę przed 18. rokiem życia (n = 81 691), astma w wieku wczesnej dorosłości, czyli diagnoza pomiędzy 18. a 40. rokiem życia (n = 218 184) oraz astma późna, ujawniająca się po 40. roku życia (n = 286 561).

Naukowcy z zespołu odkryli wyraźne różnice pomiędzy tym trzema grupami, objawiające się między innymi podwyższonym ryzykiem zdrowotnym dla kobiet, u których astmę odkryto późno. Co ciekawe, jak stwierdzono na podstawie wyników wszystkich baz danych, u 45 proc. kobiet z tą chorobą wykrywa się astmę w wieku dziecięcym, niewiele przypadków występuje w wieku wczesnej dorosłości, za to niemal 55 proc. to wykrycia schorzenia po 40. roku życia.

Według charakterystyki badanych pacjentów, 7,2 proc. (n = 42 611) cierpiało na ciężką postać astmy, przy czym najwięcej z tą postacią ujawniło się wśród pacjentów z późnym wykryciem choroby. Jedynie u 3 proc. pacjentów z wczesnym wykryciem astmy rozwinęła się jej ciężka postać. Niekontrolowana astma także pojawia się późno: doświadczyło jej 8 proc. pacjentów z wykryciem późnym, 6 proc., u których wykrycie nastąpiło w wieku dorosłym, i tylko 0,4 proc. z wykryciem w wieku dziecięcym i nastoletnim.

Najczęściej występujące w astmie choroby współistniejące to zaburzenia atopowe, w tym atopowe zapalenie skóry (31 proc.) oraz nadwaga lub otyłość (50 proc.). W przypadku chorób współistniejących największa ich frekwencja występowała wśród pacjentów, u których wykryto astmę w wieku dziecięcym lub nastoletnim – 45 proc.; 35 proc. dotyczy pacjentów, u których astmę wykryto w wieku wczesnej dorosłości, zaś 25 proc. – pacjentów, u których wykryto astmę po 40. roku życia. Inaczej było jedynie z otyłością: 30 proc. dotyczyło pacjentów, u których astma wystąpiła w dzieciństwie lub okresie nastoletnim, 43 proc. pacjentów z astmą w wieku wczesnodorosłym i 61 proc. u pacjentów z wykryciem astmy po 40. roku życia. Jak stwierdził prof. Bruselle, u pacjentów z późnym wykryciem astmy stwierdzono też częstsze niż w populacji osób zdrowych oraz astmatyków z wykryciem w innych grupach wiekowych występowanie polipów nosa.

Ponadto, jak zauważyli naukowcy, występowanie otyłości zwykle jest istotnym czynnikiem ryzyka dla cukrzycy typu 2 i wiąże się je najczęściej z występowaniem refluksu przełykowo-żołądkowego. Refluks ten jest z kolei czynnikiem ryzyka w astmie, powodując zaostrzenia.

– W wieku dziecięcym lekarze powinni zwracać uwagę na alergie, atopowe zapalenie skóry i alergiczny nieżyt nosa, ale w astmie o późnym początku należy być czujnym, jeśli chodzi o otyłość, cukrzycę i chorobę refluksową oraz polipowatości nosa – powiedział prof. Bruselle.

Komentująca badania dla „Medscape” prof. Sally E. Wenzel z University of Pittsburgh School of Public Health stwierdziła, że wagi odkryciom zespołu przydaje rozmiar przeanalizowanych baz danych, zaś wyniki mogą niemal natychmiast przydać się w praktyce medycznej, naprowadzając lekarzy na właściwe dla wieku astmatyka choroby współistniejące.

– Oprócz koncepcji, że przebieg astmy jest zależny od wieku, w którym ją zdiagnozowano, ważne jest również, aby jakikolwiek lekarz, specjalista lub niespecjalista, widząc pacjenta z astmą, zapytał, kiedy pojawiły się objawy. Są to naprawdę proste pytania, które nie wymagają żadnego zaawansowanego szkolenia i skomplikowanych instrumentów pomiarowych, a mogą być naprawdę pomocne – powiedziała prof. Sally E. Wenzel.

Opracowanie: Marek Meissner