Co determinuje kliniczne ujawnienie się celiakii?

Włoscy naukowcy zbadali, które czynniki w największym stopniu odpowiadają za kliniczne ujawnienie się choroby. Wyniki ich pracy opublikowano na łamach prestiżowego czasopisma Gastroenterology.

Na celiakię choruje około 1% populacji. Wyróżnia się kilka postaci klinicznych, w tym postać potencjalną celiakii - taką, w której nie stwierdza się zmian w badaniu histopatologicznym, lecz występują przeciwciała przeciw transglutaminazie lub haplotyp HLA DQ2 i/lub DQ8. Postępowanie w tej grupie pacjentów jest trudne.

Naukowcy z Uniwersytetu Neapolitańskiego im. Fryderyka II przeprowadzili prospektywne badanie, w którym 280 dzieci i młodzieży (w wieku od 2 do 18 lat) z potwierdzoną diagnozą potencjalnej postaci celiakii obserwowali przez 5 lat (zakres czasu obserwacji 18-150 miesięcy), a 210 z nich przez aż 9 lat. Zakwalifikowani pacjenci charakteryzowali się dwoma kolejnymi dodatnimi wynikami testów na obecność przeciwciał anty-TG2, pozytywnymi wynikami testu na przeciwciała przeciwendomysialne (anty-EMA), całkowitym poziomem IgA w surowicy w normie, brakiem zmian charakterystycznych dla celiakii w dwunastnicy (stadia Marsha 0–1) w 5 bioptatach oraz haplotypem HLA DQ2- lub DQ8-dodatnim. Badanych poddawano testom serologicznym i analizom klinicznym co 6 miesięcy, a biopsję jelita cienkiego wykonywano co 2 lata.

W trakcie obserwacji u 15% dzieci pojawił się zanik kosmków jelitowych; u kolejnych 32% stwierdzono ujemne miano przeciwciał przeciwko transglutaminazie i anty-EMA. Z kolei u dzieci, które obserwowano 12 lat, w aż 43% doszło do wystąpienia charakterystycznych dla celiakii zmian w bioptatach błony śluzowej jelita cienkiego. Przeprowadzone analizy wykazały, że czynnikami rokowniczymi najsilniej związanymi z późniejszym klinicznym ujawnieniem się choroby są wiek, obecność nadmiernej liczby limfocytów Tγδ w błonie śluzowej jelita oraz homozygotyczność w zakresie HLA DQ1*02. U dzieci, które wykazały dwie ostatnie cechy na początku badania w aż 80% przypadków doszło w końcu do zaniku kosmków jelitowych.