iStock
Więcej zachorowań na choroby zakaźne
W 2022 r. odnotowano znaczny wzrost występowania biegunek u dzieci do lat dwóch, zarejestrowano 4,6 razy więcej rozpoznań zapalenia jelit wywołanego przez rotawirusy niż w roku poprzednim, a 4,8 razy częściej notowana była szkarlatyna.
Główny Urząd Statystyczny zaprezentował w dokumencie „Zdrowie i ochrona zdrowia” statystyki dotyczące chorób zakaźnych.
W związku z obowiązkowymi, bezpłatnymi szczepieniami, realizowanymi w Programie Szczepień Ochronnych, od wielu lat nie odnotowuje się zachorowań na niektóre choroby objęte programem, takie jak na przykład błonica (inaczej dyfteryt, krup) czy nagminne porażenie dziecięce wywołane dzikim szczepem wirusa Polio (poliomyelitis, inaczej choroba Heinego-Medina). Nie są także notowane zachorowania wywołane wirusem pochodzenia szczepionkowego. W przypadku innych chorób zakaźnych zachorowania występują sporadycznie lub w niewielkich ilościach. Nadal jednak odsetek dzieci zaszczepionych skutecznie zapobiega epidemicznym wzrostom zachorowań.
Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy i ospie wietrznej.
W 2022 r. na terenie kraju odnotowano 371 zachorowań na krztusiec (niespełna jeden przypadek na 100 tys. ludności) i było to ponaddwukrotnie więcej w porównaniu z 2021 r., 27 zachorowań na odrę (o czternaście przypadków więcej) i – podobnie jak w roku poprzednim – pięć zachorowań na tężec.
W 2022 r. w porównaniu z 2021 r. zwiększyła się liczba zarejestrowanych nowych przypadków wirusowego zapalenia wątroby (WZW) wszystkich typów.
W przypadku WZW typu C odnotowano najwięcej nowych zachorowań – 2527 przypadków. Wskaźnik zachorowalności (zapadalność) na 100 tys. ludności wyniósł 6,7 przypadku na 100 tys. ludności (o 3,4 przypadku więcej niż w 2021 r.). Wskaźnik zachorowań na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach zachodniopomorskim (15,9), wielkopolskim (10,3) i lubuskim (9,7), a najniższy w województwach świętokrzyskim (2,5), podkarpackim (2,9) i mazowieckim (3,5).
Odnotowano 2500 zachorowań na WZW typu B, co oznacza 6,6 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost wskaźnika o 2,5 zachorowania względem poprzedniego roku). Wskaźnik zapadalności był najwyższy w województwach pomorskim (16,5 przypadku na 100 tys. ludności), łódzkim (11,8) i śląskim (9,4), a najniższy w lubelskim i podkarpackim (po 2,4) i świętokrzyskim (0,8).
W przypadku WZW typu A zarejestrowano 233 zachorowania, to jest 0,62 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost wskaźnika o 0,37 względem roku poprzedniego). Najwyższy wskaźnik zarejestrowano w województwach opolskim (1,27 zachorowania na 100 tys. ludności województwa) i wielkopolskim (1,14), a najniższy w województwach podlaskim (nie odnotowano żadnych przypadków), warmińsko-mazurskim (0,07) i lubuskim (0,10).
Analiza występowania wirusowego zapalenia wątroby w dłuższym czasie uwidacznia pewną cykliczność występowania choroby z wyraźnym ograniczeniem liczby nowych zachorowań w latach pandemii COVID-19, wynikającym z wprowadzonych obostrzeń sanitarnych, takich jak obowiązek izolacji, noszenie maseczek oraz rekomendacje częstego mycia rąk.
W 2022 r. w skali kraju odnotowano niemal trzykrotnie większą liczbę zachorowań na różyczkę niż w roku poprzednim (147 przypadków, to jest 0,39 przypadku na 100 tys. ludności). Największe ogniska chorobowe, wyrażone wskaźnikiem zapadalności na 100 tys. ludności, występowały w województwach łódzkim (0,59), zachodniopomorskim (0,55), wielkopolskim i pomorskim (po 0,51), a najmniejsze w województwach lubelskim (0,10) i opolskim (0,11). W województwie świętokrzyskim choroba w ogóle nie wystąpiła.
W przypadku świnki (nagminne zapalenie przyusznic) zarejestrowano 922 przypadki zachorowań w kraju (o 90,5 proc. zachorowań więcej niż w roku poprzednim). Wskaźnik zapadalności na tę chorobę wynosił 2,4 przypadku na 100 tys. ludności kraju i był najwyższy w województwach mazowieckim (3,4) i lubelskim (3,3), a najniższy w województwach dolnośląskim (1,0) i warmińsko-mazurskim (1,3).
Także w przypadku szkarlatyny zaobserwowano niemal pięciokrotny (4,8) wzrost liczby zachorowań w porównaniu z 2021 r. – 12,7 tys. przypadków. Oznacza to 33,5 przypadku na 100 tys. ludności (o 26,5 więcej niż przed rokiem, ale o 20,8 mniej w porównaniu z przedpandemicznym 2019 r.). Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach pomorskim (77,3 zachorowań na 100 tys. ludności) i zachodniopomorskim (59,4), a najniższy w województwach łódzkim (11,4), dolnośląskim (16,3) i świętokrzyskim (16,7).
Analiza występowania tych chorób w dłuższym czasie uwidacznia cykliczność występowania szkarlatyny, z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach 2020 i 2021, w związku z pandemią COVID-19 i wprowadzonym reżimem sanitarnym. W przypadku świnki i różyczki, chorób podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym, widoczna jest tendencja spadkowa ich występowania, z prawie całkowitym zanikiem różyczki w latach pandemii.
W 2022 roku zarejestrowano duży wzrost liczby rozpoznań zapalenia jelit wywołanego przez rotawirusy. Było to 34,2 tys. zachorowań, to jest 90,4 przypadków na 100 tys. ludności, 4,6 razy więcej niż przed rokiem i niemal tyle samo co w przedpandemicznym 2019 r. (88,6 przypadków na 100 tys. ludności).
Zapadalność na zapalenie jelit wywołane przez rotawirusy była największa u osób mieszkających w województwach pomorskim (139,2 przypadków na 100 tys. ludności), podlaskim (132,1) i małopolskim (103,4), a najmniejsza w województwach dolnośląskim (59,0), zachodniopomorskim (65,0) i lubuskim (69,6).
W 2022 r. zapalenie jelit wywołane przez Clostridium difficile rozpoznano u 21,6 tys. osób (to jest 57 przypadków na 100 tys. ludności) i był to wskaźnik zapadalności niewiele większy niż przed rokiem (o 1,3), ale dużo wyższy (o 27,5) w porównaniu z 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach lubelskim (80,4), łódzkim (79,7) i mazowieckim (78,8), a najniższy w województwach lubuskim (27,0), dolnośląskim (29,8) i podkarpackim (33,3).
W 2022 roku poziom zachorowań na salmonellozę i inne bakteryjne zatrucia pokarmowe w skali kraju był niższy w porównaniu z poprzednim rokiem.
Odnotowano 6,6 tys. zakażeń salmonellozą (to jest 17,4 przypadków na 100 tys. ludności i było to o 4,5 przypadku mniej na 100 tys. ludności niż w 2021 r.). Wskaźnik zapadalności na salmonellozę na 100 tys. ludności był najwyższy wśród mieszkańców województw podkarpackiego (26,4) i małopolskiego (20,7), a najniższy w przypadku mieszkańców województw kujawsko-pomorskiego (13,1) i dolnośląskiego (13,7).
W przypadku innych bakteryjnych zatruć pokarmowych odnotowano 307 zachorowań na terenie kraju, to jest 0,8 przypadku na 100 tys. ludności (spadek wskaźnika o 0,1). Najwyższy wskaźnik zachorowalności na bakteryjne zatrucia pokarmowe zarejestrowano w województwach łódzkim (4,8) i wielkopolskim (1,2). Natomiast zatrucia takie prawie nie występowały w województwach dolnośląskim, warmińsko-mazurskim i opolskim (po 0,1 przypadku na 100 tys. ludności, to jest 1 i 2 przypadki w ciągu roku).
Analiza występowania zapalenia jelit (zapalenie jelita grubego i cienkiego) oraz zatruć pokarmowych w dłuższym czasie uwidacznia pewną cykliczność występowania tych chorób z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach pandemii COVID-19. W przypadku zapalenia jelit wywołanego przez Clostridium difficile, dla którego dane dostępne są od 2013 r., obserwowana jest tendencja wzrostowa zapadalności do 2019 r., z widocznym spadkiem w pierwszym roku pandemii i ponownym stopniowym wzrostem w latach 2021–2022.
W związku z tym, że biegunki u małych dzieci są zjawiskiem groźnym, z uwagi na większą podatność małych dzieci na odwodnienie, nadzorem epidemiologicznym objęte jest występowanie tego schorzenia u dzieci do lat dwóch.
W 2022 r. zarejestrowano blisko 29,9 tys. przypadków biegunek u dzieci do lat dwóch, o 46,4 proc. więcej niż przed rokiem, ale o 37,3 proc. mniej niż w 2019 r. Oznacza to 4533 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku (o 1628 przypadków więcej niż w roku poprzednim, ale o 1693 mniej w porównaniu z 2019 r.).
Wskaźnik występowania biegunek na 100 tys. dzieci był najwyższy w województwach pomorskim (7203 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku) i śląskim (5848), natomiast najniższy udział dzieci dotkniętych tą przypadłością zarejestrowano w województwach dolnośląskim (2842 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku) i łódzkim (3129).
W 2022 r. w przypadku chorób mózgu i opon mózgowych także odnotowano wzrost liczby zachorowań pochodzenia zarówno bakteryjnego, jak i wirusowego w porównaniu z 2021 r.
Najwięcej było przypadków wirusowego zapalenia mózgu – 531 przypadków (to jest 1,4 przypadku na 100 tys. ludności kraju, wzrost zapadalności o 0,7 w porównaniu z 2021 r. i o 0,5 w porównaniu z 2019 r.), następnie – 468 przypadków bakteryjnego zapalenia opon mózgowych lub mózgu (to jest 1,2 przypadku na 100 tys. ludności, wzrost o 0,5 w porównaniu z 2021 r., ale mniej o 0,3 w stosunku do 2019 r. ) i 366 przypadków wirusowego zapalenia opon mózgowych (to jest 1,0 przypadku na 100 tys. ludności kraju, wzrost o 0,5 w porównaniu z 2021 r., ale mniej o 1,5 względem 2019 r.).
Podobnie jak przed rokiem, największe skupisko wirusowego zapalenia mózgu, niemal jedna czwarta przypadków (139 przypadków), wystąpiło w województwie podlaskim, dla którego wskaźnik zapadalności wyniósł 12,1 przypadku na 100 tys. ludności i był blisko dwukrotnie wyższy niż przed rokiem (wzrost o 7,2). Drugim województwem pod względem występowania tej choroby, podobnie jak przed rokiem, było województwo warmińsko-mazurskie – 72 przypadki (to jest 5,3 przypadku na 100 tys. ludności województwa). Natomiast najniższą zapadalność i jednocześnie najmniejszą liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu odnotowano w województwach wielkopolskim, lubuskim i pomorskim (po 0,2 przypadku na 100 tys. ludności tych województw).
Zapadalność na bakteryjne zapalenie opon mózgowych lub mózgu na 100 tys. ludności poszczególnych województw była najwyższa w województwach kujawsko-pomorskim (1,9 przypadku na 100 tys. ludności), opolskim i warmińsko-mazurskim (po 1,8) a najniższa w województwach świętokrzyskim (0,8), następnie podlaskim, dolnośląskim i lubelskim (po 0,9).
Analiza występowania zapalenia mózgu i opon mózgowych w dłuższym czasie uwidacznia cykliczność występowania chorób, z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach 2020 i 2021, w związku z pandemią COVID-19 i wprowadzonym reżimem sanitarnym.
W 2022 roku odnotowano w Polsce 4703 tys. przypadków zachorowań na grypę i było to więcej o 58,2 proc. (to jest o 1729,3 tys. przypadków) w porównaniu z poprzednim rokiem, ale mniej o 1,8 proc. (to jest o 86,9 tys. przypadków) niż w roku 2019 r. Wskaźnik zapadalności na poziomie kraju wyniósł 12 433 zachorowania na 100 tys. ludności i był wyższy o 4605 przypadków niż w 2021 r., ale niższy (o 45) w porównaniu z przedpandemicznym 2019 r. Wskaźnik zapadalności był najwyższy w województwie pomorskim (36 172 przypadki na 100 tys. ludności), następnie wielkopolskim (20 187) i mazowieckim (14 960), a najniższy w województwach podkarpackim (3289), zachodniopomorskim (4058) i opolskim (6334).
Analiza występowania grypy i podejrzeń grypy w dłuższym czasie uwidacznia wyraźny trend wzrostowy zapadalności na tę chorobę do 2018 roku, z niewielkim spadkiem w 2019 r. i dużo niższą zapadalnością w kolejnych dwóch latach pandemii COVID-19 (2020 i 2021 r.), a następnie ponownym wzrostem zapadalności w 2022 r.
W Polsce w 2022 r. na inwazyjną chorobę pneumokokową wywołaną przez bakterię Streptococcus pneumoniae, będącą przyczyną wielu zespołów klinicznych, takich jak np. ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc, sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zachorowały 2223 osoby i było to o 131,1 proc. więcej niż przed rokiem i o 44,3 proc. więcej w porównaniu z 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 5,9 (wzrost o 3,3 w porównaniu z 2021 r. i o 1,9 w porównaniu z 2019 r.) i był najwyższy w województwach zachodniopomorskim (12,2), pomorskim (8,3) i lubuskim (8,0), a najniższy w województwach lubelskim (2,7), warmińsko-mazurskim (4,2) i świętokrzyskim (4,5).
W przypadku inwazyjnych zakażeń spowodowanych bakterią Haemophilus Influenzae, wywołującą głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, odnotowano na terenie kraju łącznie 145 przypadków zachorowań i było to blisko trzykrotnie więcej przypadków niż w 2021 r. i o 42,2 proc. więcej niż w 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 0,39 przypadku i był najwyższy w województwach lubuskim (0,92) i zachodniopomorskim (0,73), a najniższy w województwach podkarpackim (0,14) i warmińsko-mazurskim (0,15).
W przypadku inwazyjnych zakażeń bakterią Neisseria meningitidis (inwazyjna choroba meningokokowa) zdiagnozowano 116 przypadków zachorowań w kraju, o 8,4 proc. więcej niż w 2021 r., ale o 39,9 proc. mniej niż w 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 0,30 przypadku i był najwyższy w województwach warmińsko-mazurskim (0,80) i lubuskim (0,51), a najniższy w województwach opolskim (0,11) i podkarpackim (0,14).
W przypadku obu rodzajów chorób inwazyjnych – Haemophilus Influenzae i Neisseria meningitidis – najwięcej zachorowań zarejestrowano w województwie mazowieckim (H. influenzae – 17 przypadków i N. meningitidis – 15 przypadków).
Analiza zapadalności na inwazyjne choroby pneumokokowe (Streptococcus pneumoniae), meningokokowe (Neisseria meningitidis) oraz inwazyjne Haemophilus influenzae w dłuższym czasie uwidacznia wyraźny, rosnący trend zachorowalności na choroby pneumokokowe do 2019 r., z mniejszą zapadalnością w latach pandemii 2020–2021 i ponownym dużym wzrostem w 2022 r.
W 2022 roku liczba zachorowań na boreliozę z Lyme była wyższa niż przed rokiem zarówno na poziomie kraju, jak i w poszczególnych województwach. W Polsce zarejestrowano ogółem 17,4 tys. przypadków tej choroby, o 38,9 proc. zachorowań więcej niż w ciągu 2021 roku, ale było to mniej o 15,8 proc. w porównaniu z 2019 r.
Wskaźnik zapadalności na boreliozę z Lyme na 100 tys. mieszkańców kraju wyniósł 45,9 przypadku (wzrost o 13,0) i był najwyższy w województwach podlaskim (81,2 na 100 tys. ludności), małopolskim (79,8) i lubelskim (76,8), a najniższy, kolejny rok z rzędu, w województwach łódzkim (22,6) i wielkopolskim (25,1).
W 2022 roku zarejestrowano 4314 zachorowań na gruźlicę płucną i pozapłucną, i było to o 16,5 proc. więcej (o 610 przypadków) niż przed rokiem i mniej o 18,9 proc. (to jest o 1007 przypadków) w porównaniu z 2019 r. Najczęstszą postacią gruźlicy jest gruźlica płuc, która w 2022 r. stanowiła 96,2 proc. przypadków – 4148 zachorowań (o 595 przypadków więcej niż przed rokiem). Zmiany gruźlicze występujące w innych narządach ciała (gruźlica pozapłucna) odnotowano u 166 osób (o 15 przypadków więcej niż w 2021 r.), co stanowiło 3,8 proc. zachorowań na gruźlicę ogółem.
Wskaźnik zapadalności na gruźlicę wszystkich postaci na 100 tys. ludności kraju wyniósł 11,4 i był wyższy (o 1,7 przypadku) niż przed rokiem. Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w województwach śląskim (16,1 przypadku na 100 tys. ludności), łódzkim (13,3) i świętokrzyskim (12,4), a najniższą w województwach podlaskim (5,9), warmińsko-mazurskim (6,3) i wielkopolskim (6,6).
Wśród chorób zakaźnych stałą, odrębną obserwacją epidemiologiczną są objęte choroby weneryczne, czyli choroby przenoszone drogą płciową.
W 2022 roku z powodu kiły i rzeżączki w poradniach skórno-wenerologicznych leczonych było 2805 osób, o 703 osoby więcej niż w roku 2021. W przeliczeniu na ludność kraju było to 7,4 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost o 1,9 w stosunku do poprzedniego roku). Najwięcej leczonych na choroby weneryczne (kiłę i rzeżączkę) i jednocześnie najwyższy wskaźnik zapadalności odnotowano w województwie mazowieckim (1111 osób, to jest 20,2 przypadku na 100 tys. ludności). W dalszej kolejności, biorąc pod uwagę wskaźnik zapadalności, najwięcej przypadków na 100 tys. ludności stwierdzono w województwach pomorskim (8,4) i małopolskim (8,3), a najniższy wskaźnik odnotowano w województwach podlaskim (0,6), świętokrzyskim (0,8) i podkarpackim (1,2).
W związku z obowiązkowymi, bezpłatnymi szczepieniami, realizowanymi w Programie Szczepień Ochronnych, od wielu lat nie odnotowuje się zachorowań na niektóre choroby objęte programem, takie jak na przykład błonica (inaczej dyfteryt, krup) czy nagminne porażenie dziecięce wywołane dzikim szczepem wirusa Polio (poliomyelitis, inaczej choroba Heinego-Medina). Nie są także notowane zachorowania wywołane wirusem pochodzenia szczepionkowego. W przypadku innych chorób zakaźnych zachorowania występują sporadycznie lub w niewielkich ilościach. Nadal jednak odsetek dzieci zaszczepionych skutecznie zapobiega epidemicznym wzrostom zachorowań.
Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy i ospie wietrznej.
W 2022 r. na terenie kraju odnotowano 371 zachorowań na krztusiec (niespełna jeden przypadek na 100 tys. ludności) i było to ponaddwukrotnie więcej w porównaniu z 2021 r., 27 zachorowań na odrę (o czternaście przypadków więcej) i – podobnie jak w roku poprzednim – pięć zachorowań na tężec.
W 2022 r. w porównaniu z 2021 r. zwiększyła się liczba zarejestrowanych nowych przypadków wirusowego zapalenia wątroby (WZW) wszystkich typów.
W przypadku WZW typu C odnotowano najwięcej nowych zachorowań – 2527 przypadków. Wskaźnik zachorowalności (zapadalność) na 100 tys. ludności wyniósł 6,7 przypadku na 100 tys. ludności (o 3,4 przypadku więcej niż w 2021 r.). Wskaźnik zachorowań na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach zachodniopomorskim (15,9), wielkopolskim (10,3) i lubuskim (9,7), a najniższy w województwach świętokrzyskim (2,5), podkarpackim (2,9) i mazowieckim (3,5).
Odnotowano 2500 zachorowań na WZW typu B, co oznacza 6,6 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost wskaźnika o 2,5 zachorowania względem poprzedniego roku). Wskaźnik zapadalności był najwyższy w województwach pomorskim (16,5 przypadku na 100 tys. ludności), łódzkim (11,8) i śląskim (9,4), a najniższy w lubelskim i podkarpackim (po 2,4) i świętokrzyskim (0,8).
W przypadku WZW typu A zarejestrowano 233 zachorowania, to jest 0,62 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost wskaźnika o 0,37 względem roku poprzedniego). Najwyższy wskaźnik zarejestrowano w województwach opolskim (1,27 zachorowania na 100 tys. ludności województwa) i wielkopolskim (1,14), a najniższy w województwach podlaskim (nie odnotowano żadnych przypadków), warmińsko-mazurskim (0,07) i lubuskim (0,10).
Analiza występowania wirusowego zapalenia wątroby w dłuższym czasie uwidacznia pewną cykliczność występowania choroby z wyraźnym ograniczeniem liczby nowych zachorowań w latach pandemii COVID-19, wynikającym z wprowadzonych obostrzeń sanitarnych, takich jak obowiązek izolacji, noszenie maseczek oraz rekomendacje częstego mycia rąk.
W 2022 r. w skali kraju odnotowano niemal trzykrotnie większą liczbę zachorowań na różyczkę niż w roku poprzednim (147 przypadków, to jest 0,39 przypadku na 100 tys. ludności). Największe ogniska chorobowe, wyrażone wskaźnikiem zapadalności na 100 tys. ludności, występowały w województwach łódzkim (0,59), zachodniopomorskim (0,55), wielkopolskim i pomorskim (po 0,51), a najmniejsze w województwach lubelskim (0,10) i opolskim (0,11). W województwie świętokrzyskim choroba w ogóle nie wystąpiła.
W przypadku świnki (nagminne zapalenie przyusznic) zarejestrowano 922 przypadki zachorowań w kraju (o 90,5 proc. zachorowań więcej niż w roku poprzednim). Wskaźnik zapadalności na tę chorobę wynosił 2,4 przypadku na 100 tys. ludności kraju i był najwyższy w województwach mazowieckim (3,4) i lubelskim (3,3), a najniższy w województwach dolnośląskim (1,0) i warmińsko-mazurskim (1,3).
Także w przypadku szkarlatyny zaobserwowano niemal pięciokrotny (4,8) wzrost liczby zachorowań w porównaniu z 2021 r. – 12,7 tys. przypadków. Oznacza to 33,5 przypadku na 100 tys. ludności (o 26,5 więcej niż przed rokiem, ale o 20,8 mniej w porównaniu z przedpandemicznym 2019 r.). Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach pomorskim (77,3 zachorowań na 100 tys. ludności) i zachodniopomorskim (59,4), a najniższy w województwach łódzkim (11,4), dolnośląskim (16,3) i świętokrzyskim (16,7).
Analiza występowania tych chorób w dłuższym czasie uwidacznia cykliczność występowania szkarlatyny, z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach 2020 i 2021, w związku z pandemią COVID-19 i wprowadzonym reżimem sanitarnym. W przypadku świnki i różyczki, chorób podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym, widoczna jest tendencja spadkowa ich występowania, z prawie całkowitym zanikiem różyczki w latach pandemii.
W 2022 roku zarejestrowano duży wzrost liczby rozpoznań zapalenia jelit wywołanego przez rotawirusy. Było to 34,2 tys. zachorowań, to jest 90,4 przypadków na 100 tys. ludności, 4,6 razy więcej niż przed rokiem i niemal tyle samo co w przedpandemicznym 2019 r. (88,6 przypadków na 100 tys. ludności).
Zapadalność na zapalenie jelit wywołane przez rotawirusy była największa u osób mieszkających w województwach pomorskim (139,2 przypadków na 100 tys. ludności), podlaskim (132,1) i małopolskim (103,4), a najmniejsza w województwach dolnośląskim (59,0), zachodniopomorskim (65,0) i lubuskim (69,6).
W 2022 r. zapalenie jelit wywołane przez Clostridium difficile rozpoznano u 21,6 tys. osób (to jest 57 przypadków na 100 tys. ludności) i był to wskaźnik zapadalności niewiele większy niż przed rokiem (o 1,3), ale dużo wyższy (o 27,5) w porównaniu z 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności był najwyższy w województwach lubelskim (80,4), łódzkim (79,7) i mazowieckim (78,8), a najniższy w województwach lubuskim (27,0), dolnośląskim (29,8) i podkarpackim (33,3).
W 2022 roku poziom zachorowań na salmonellozę i inne bakteryjne zatrucia pokarmowe w skali kraju był niższy w porównaniu z poprzednim rokiem.
Odnotowano 6,6 tys. zakażeń salmonellozą (to jest 17,4 przypadków na 100 tys. ludności i było to o 4,5 przypadku mniej na 100 tys. ludności niż w 2021 r.). Wskaźnik zapadalności na salmonellozę na 100 tys. ludności był najwyższy wśród mieszkańców województw podkarpackiego (26,4) i małopolskiego (20,7), a najniższy w przypadku mieszkańców województw kujawsko-pomorskiego (13,1) i dolnośląskiego (13,7).
W przypadku innych bakteryjnych zatruć pokarmowych odnotowano 307 zachorowań na terenie kraju, to jest 0,8 przypadku na 100 tys. ludności (spadek wskaźnika o 0,1). Najwyższy wskaźnik zachorowalności na bakteryjne zatrucia pokarmowe zarejestrowano w województwach łódzkim (4,8) i wielkopolskim (1,2). Natomiast zatrucia takie prawie nie występowały w województwach dolnośląskim, warmińsko-mazurskim i opolskim (po 0,1 przypadku na 100 tys. ludności, to jest 1 i 2 przypadki w ciągu roku).
Analiza występowania zapalenia jelit (zapalenie jelita grubego i cienkiego) oraz zatruć pokarmowych w dłuższym czasie uwidacznia pewną cykliczność występowania tych chorób z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach pandemii COVID-19. W przypadku zapalenia jelit wywołanego przez Clostridium difficile, dla którego dane dostępne są od 2013 r., obserwowana jest tendencja wzrostowa zapadalności do 2019 r., z widocznym spadkiem w pierwszym roku pandemii i ponownym stopniowym wzrostem w latach 2021–2022.
W związku z tym, że biegunki u małych dzieci są zjawiskiem groźnym, z uwagi na większą podatność małych dzieci na odwodnienie, nadzorem epidemiologicznym objęte jest występowanie tego schorzenia u dzieci do lat dwóch.
W 2022 r. zarejestrowano blisko 29,9 tys. przypadków biegunek u dzieci do lat dwóch, o 46,4 proc. więcej niż przed rokiem, ale o 37,3 proc. mniej niż w 2019 r. Oznacza to 4533 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku (o 1628 przypadków więcej niż w roku poprzednim, ale o 1693 mniej w porównaniu z 2019 r.).
Wskaźnik występowania biegunek na 100 tys. dzieci był najwyższy w województwach pomorskim (7203 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku) i śląskim (5848), natomiast najniższy udział dzieci dotkniętych tą przypadłością zarejestrowano w województwach dolnośląskim (2842 przypadki na 100 tys. dzieci w tym wieku) i łódzkim (3129).
W 2022 r. w przypadku chorób mózgu i opon mózgowych także odnotowano wzrost liczby zachorowań pochodzenia zarówno bakteryjnego, jak i wirusowego w porównaniu z 2021 r.
Najwięcej było przypadków wirusowego zapalenia mózgu – 531 przypadków (to jest 1,4 przypadku na 100 tys. ludności kraju, wzrost zapadalności o 0,7 w porównaniu z 2021 r. i o 0,5 w porównaniu z 2019 r.), następnie – 468 przypadków bakteryjnego zapalenia opon mózgowych lub mózgu (to jest 1,2 przypadku na 100 tys. ludności, wzrost o 0,5 w porównaniu z 2021 r., ale mniej o 0,3 w stosunku do 2019 r. ) i 366 przypadków wirusowego zapalenia opon mózgowych (to jest 1,0 przypadku na 100 tys. ludności kraju, wzrost o 0,5 w porównaniu z 2021 r., ale mniej o 1,5 względem 2019 r.).
Podobnie jak przed rokiem, największe skupisko wirusowego zapalenia mózgu, niemal jedna czwarta przypadków (139 przypadków), wystąpiło w województwie podlaskim, dla którego wskaźnik zapadalności wyniósł 12,1 przypadku na 100 tys. ludności i był blisko dwukrotnie wyższy niż przed rokiem (wzrost o 7,2). Drugim województwem pod względem występowania tej choroby, podobnie jak przed rokiem, było województwo warmińsko-mazurskie – 72 przypadki (to jest 5,3 przypadku na 100 tys. ludności województwa). Natomiast najniższą zapadalność i jednocześnie najmniejszą liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu odnotowano w województwach wielkopolskim, lubuskim i pomorskim (po 0,2 przypadku na 100 tys. ludności tych województw).
Zapadalność na bakteryjne zapalenie opon mózgowych lub mózgu na 100 tys. ludności poszczególnych województw była najwyższa w województwach kujawsko-pomorskim (1,9 przypadku na 100 tys. ludności), opolskim i warmińsko-mazurskim (po 1,8) a najniższa w województwach świętokrzyskim (0,8), następnie podlaskim, dolnośląskim i lubelskim (po 0,9).
Analiza występowania zapalenia mózgu i opon mózgowych w dłuższym czasie uwidacznia cykliczność występowania chorób, z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach 2020 i 2021, w związku z pandemią COVID-19 i wprowadzonym reżimem sanitarnym.
W 2022 roku odnotowano w Polsce 4703 tys. przypadków zachorowań na grypę i było to więcej o 58,2 proc. (to jest o 1729,3 tys. przypadków) w porównaniu z poprzednim rokiem, ale mniej o 1,8 proc. (to jest o 86,9 tys. przypadków) niż w roku 2019 r. Wskaźnik zapadalności na poziomie kraju wyniósł 12 433 zachorowania na 100 tys. ludności i był wyższy o 4605 przypadków niż w 2021 r., ale niższy (o 45) w porównaniu z przedpandemicznym 2019 r. Wskaźnik zapadalności był najwyższy w województwie pomorskim (36 172 przypadki na 100 tys. ludności), następnie wielkopolskim (20 187) i mazowieckim (14 960), a najniższy w województwach podkarpackim (3289), zachodniopomorskim (4058) i opolskim (6334).
Analiza występowania grypy i podejrzeń grypy w dłuższym czasie uwidacznia wyraźny trend wzrostowy zapadalności na tę chorobę do 2018 roku, z niewielkim spadkiem w 2019 r. i dużo niższą zapadalnością w kolejnych dwóch latach pandemii COVID-19 (2020 i 2021 r.), a następnie ponownym wzrostem zapadalności w 2022 r.
W Polsce w 2022 r. na inwazyjną chorobę pneumokokową wywołaną przez bakterię Streptococcus pneumoniae, będącą przyczyną wielu zespołów klinicznych, takich jak np. ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc, sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zachorowały 2223 osoby i było to o 131,1 proc. więcej niż przed rokiem i o 44,3 proc. więcej w porównaniu z 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 5,9 (wzrost o 3,3 w porównaniu z 2021 r. i o 1,9 w porównaniu z 2019 r.) i był najwyższy w województwach zachodniopomorskim (12,2), pomorskim (8,3) i lubuskim (8,0), a najniższy w województwach lubelskim (2,7), warmińsko-mazurskim (4,2) i świętokrzyskim (4,5).
W przypadku inwazyjnych zakażeń spowodowanych bakterią Haemophilus Influenzae, wywołującą głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, odnotowano na terenie kraju łącznie 145 przypadków zachorowań i było to blisko trzykrotnie więcej przypadków niż w 2021 r. i o 42,2 proc. więcej niż w 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 0,39 przypadku i był najwyższy w województwach lubuskim (0,92) i zachodniopomorskim (0,73), a najniższy w województwach podkarpackim (0,14) i warmińsko-mazurskim (0,15).
W przypadku inwazyjnych zakażeń bakterią Neisseria meningitidis (inwazyjna choroba meningokokowa) zdiagnozowano 116 przypadków zachorowań w kraju, o 8,4 proc. więcej niż w 2021 r., ale o 39,9 proc. mniej niż w 2019 r. Wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności kraju wyniósł 0,30 przypadku i był najwyższy w województwach warmińsko-mazurskim (0,80) i lubuskim (0,51), a najniższy w województwach opolskim (0,11) i podkarpackim (0,14).
W przypadku obu rodzajów chorób inwazyjnych – Haemophilus Influenzae i Neisseria meningitidis – najwięcej zachorowań zarejestrowano w województwie mazowieckim (H. influenzae – 17 przypadków i N. meningitidis – 15 przypadków).
Analiza zapadalności na inwazyjne choroby pneumokokowe (Streptococcus pneumoniae), meningokokowe (Neisseria meningitidis) oraz inwazyjne Haemophilus influenzae w dłuższym czasie uwidacznia wyraźny, rosnący trend zachorowalności na choroby pneumokokowe do 2019 r., z mniejszą zapadalnością w latach pandemii 2020–2021 i ponownym dużym wzrostem w 2022 r.
W 2022 roku liczba zachorowań na boreliozę z Lyme była wyższa niż przed rokiem zarówno na poziomie kraju, jak i w poszczególnych województwach. W Polsce zarejestrowano ogółem 17,4 tys. przypadków tej choroby, o 38,9 proc. zachorowań więcej niż w ciągu 2021 roku, ale było to mniej o 15,8 proc. w porównaniu z 2019 r.
Wskaźnik zapadalności na boreliozę z Lyme na 100 tys. mieszkańców kraju wyniósł 45,9 przypadku (wzrost o 13,0) i był najwyższy w województwach podlaskim (81,2 na 100 tys. ludności), małopolskim (79,8) i lubelskim (76,8), a najniższy, kolejny rok z rzędu, w województwach łódzkim (22,6) i wielkopolskim (25,1).
W 2022 roku zarejestrowano 4314 zachorowań na gruźlicę płucną i pozapłucną, i było to o 16,5 proc. więcej (o 610 przypadków) niż przed rokiem i mniej o 18,9 proc. (to jest o 1007 przypadków) w porównaniu z 2019 r. Najczęstszą postacią gruźlicy jest gruźlica płuc, która w 2022 r. stanowiła 96,2 proc. przypadków – 4148 zachorowań (o 595 przypadków więcej niż przed rokiem). Zmiany gruźlicze występujące w innych narządach ciała (gruźlica pozapłucna) odnotowano u 166 osób (o 15 przypadków więcej niż w 2021 r.), co stanowiło 3,8 proc. zachorowań na gruźlicę ogółem.
Wskaźnik zapadalności na gruźlicę wszystkich postaci na 100 tys. ludności kraju wyniósł 11,4 i był wyższy (o 1,7 przypadku) niż przed rokiem. Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w województwach śląskim (16,1 przypadku na 100 tys. ludności), łódzkim (13,3) i świętokrzyskim (12,4), a najniższą w województwach podlaskim (5,9), warmińsko-mazurskim (6,3) i wielkopolskim (6,6).
Wśród chorób zakaźnych stałą, odrębną obserwacją epidemiologiczną są objęte choroby weneryczne, czyli choroby przenoszone drogą płciową.
W 2022 roku z powodu kiły i rzeżączki w poradniach skórno-wenerologicznych leczonych było 2805 osób, o 703 osoby więcej niż w roku 2021. W przeliczeniu na ludność kraju było to 7,4 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost o 1,9 w stosunku do poprzedniego roku). Najwięcej leczonych na choroby weneryczne (kiłę i rzeżączkę) i jednocześnie najwyższy wskaźnik zapadalności odnotowano w województwie mazowieckim (1111 osób, to jest 20,2 przypadku na 100 tys. ludności). W dalszej kolejności, biorąc pod uwagę wskaźnik zapadalności, najwięcej przypadków na 100 tys. ludności stwierdzono w województwach pomorskim (8,4) i małopolskim (8,3), a najniższy wskaźnik odnotowano w województwach podlaskim (0,6), świętokrzyskim (0,8) i podkarpackim (1,2).
