Zapalenia naczyń z przeciwciałami ANCA, a ryzyko nowotworów

Zwiększone ryzyko nowotworów w przebiegu zapaleń małych naczyń związanych z obecnością przeciwciał ANCA (AAV, ANCA associated vasculitis), wiąże się z niepożądanymi działaniami stosowanego leczenia immunosupresyjnego, szczególnie cyklofosfamidu, który zwiększa ryzyko zwłaszcza nowotworów pęcherza moczowego, chłoniaków i nowotworów układu krwiotwórczego.

Opublikowane ostatnio wyniki wieloletniej (na przestrzeni lat 1991-2013), retrospektywnej obserwacji pacjentów z AAV pod kątem ryzyka nowotworów, także w aspekcie stosowanego leczenia wskazują na ponad dwukrotnie większe prawdopodobieństwo nowotworu w tej grupie chorych w porównaniu do populacji ogólnej, jednak ryzyko to dotyczyło jedynie nowotworów skóry niebędących czerniakiem (NMSC, non-melanoma skin cancers). W przeciwieństwie do wcześniejszych doniesień nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka nowotworów pęcherza moczowego, chłoniaków i białaczek, wynikające z samej choroby. Ryzyko tych nowotworów związane było wyraźnie z czasem ekspozycji na działanie cyklofosfamidu. Natomiast wśród chorych poddanych krótkotrwale działaniu cyklofosfamidu (< 1 roku) ryzyko nie było istotnie zwiększone. Za przyczynę zmiany epidemiologii nowotworów obserwowanej na przestrzeni lat u chorych z AAV, uważa się odmienne podejście do terapii schorzenia - związane głównie z ograniczeniem ekspozycji na działanie cyklofosfamidu. Uważa się, iż zwiększone ryzyko NMSC może być wynikiem oddziaływania azatiopryny na materiał genetyczny komórek skóry i uwrażliwienie ich na promieniowanie ultrafioletowe. Zwiększone ryzyko NMSC zaobserwowano również w przypadkach innych schorzeń autoimmunologicznych, w których stosowano w leczeniu azatioprynę. Stąd konieczność monitorowania zmian skórnych u chorych, ze zwróceniem uwagi pacjentom na ostrożne korzystanie z promieni słonecznych.