Czy izoniazyd jest niezbędny w leczeniu gruźlicy?

Badania na zwierzętach wykazują, że największą korzyść z leczenia izoniazydem odnosi się w ciągu pierwszych dwóch dni leczenia gruźlicy, gdyż w ciągu tego okresu lek zabija prątki, natomiast w późniejszym okresie wykazuje antagonizm w stosunku do ryfampicyny i pyrazynamidu. W związku z tym powstaje pytanie czy możliwe jest leczenie gruźlicy bez dodania izoniazydu. Na łamach Lancet Microbe ukazało się badanie kliniczne fazy 2a dotyczące zastosowania różnych eksperymentalnych schematów leczenia gruźlicy na liczbę prątków w plwocinie w ciągu pierwszych 14 dni.

Pacjenci z gruźlicą byli losowo przydzielani do jednego z czterech schematów składających się z ryfampicyny, izoniazydu, pyrazynamidu, etambutolu i moksyfloksacyny. Pierwszy schemat leczenia polegał na zastosowaniu kombinacji izoniazydu, ryfampicyny, pyrazynamidu i etambutanolu przez pierwsze 2 dni, a następnie przerywano leczenie izoniazydem, a kontynuowano pozostałymi lekami. Drugi schemat zakładał stosowanie tego samego leczenia przez pierwsze 2 dni, natomiast od trzeciego dnia leczenia zastąpiono izoniazyd moksyfloksacyną. Trzeci schemat leczenia polegał na leczeniu przez 14 dni ryfampicyną, pyrazynamidem i etambutolem, a grupę kontrolną (czwarty schemat) stanowiło leczenie przez 14 dni kombinacją izoniazydu, ryfampicyny, pyrazynamidu i etambutanolu. Pierwszorzędowym punktem końcowym było dzienne obniżenie się wartości logarytmu dziesiętnego jednostek formujących kolonię prątków gruźlicy na mililitr plwociny.

Po 14 dniach leczenia ilość prątków w plwocinie wynosiła dla wyżej wymienionych schematów odpowiednio 0,14; 0,13; 0,12 i 0,13 (jednostek logarytmu dziesiętnego jednostki formującej kolonie). Nie odnotowano istotnych różnic pomiędzy efektami zastosowanych schematów. Wyniki sugerują, że izoniazyd może być pominięty lub można zastosować schemat leczenia gruźlicy z ograniczeniem czasu leczenia izoniazydem. Na pewno potrzebne są w tej kwestii dalsze badania z dłuższym okresem obserwacji i oceną skuteczność eradykacji.