Zalecenia WHO dotyczące ochrony niemowląt przed RSV

Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała swoje pierwsze stanowisko w sprawie produktów szczepień chroniących niemowlęta przed wirusem RS (RSV), które są główną przyczyną ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych u dzieci na całym świecie.

100 tys. zgonów i 3,6 mln hospitalizacji

Każdego roku RSV powoduje około 100 tys.zgonów i ponad 3,6 miliona hospitalizacji u dzieci poniżej 5. roku życia na całym świecie. Około połowy tych zgonów występuje u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia. Zdecydowana większość (97 proc.) zgonów z powodu RSV u niemowląt notuje się w krajach o niskich i średnich dochodach, w których dostęp do opieki medycznej wspomagającej, takiej jak tlen lub nawodnienie, jest ograniczony.

Stanowisko opublikowane w „Weekly Epidemiological Record” (WER) przedstawia zalecenia WHO dotyczące dwóch produktów szczepień: szczepionki dla matek, którą można podawać kobietom w ciąży w trzecim trymestrze ciąży, aby chronić ich niemowlę, oraz długo działającego przeciwciała monoklonalnego, które można podawać niemowlętom od urodzenia, tuż przed lub w trakcie sezonu zakażeń RSV.

Nirsewimab zmniejsza liczbę hospitalizacji z powodu RSVWprowadzenie powszechnej biernej immunizacji nirsewimabem, długo działającym przeciwciałem monoklonalnym, doprowadziło do znacznego zmniejszenia liczby hospitalizacji i przyjęć dzieci na oddziały intensywnej terapii z powodu zakażeń dolnych dróg oddechowych związanych z wirusem RS, szczególnie niemowląt poniżej 6. miesiąca życia.

– RSV to niezwykle zakaźny wirus, który zaraża ludzi w każdym wieku, ale jest szczególnie szkodliwy dla niemowląt, zwłaszcza tych urodzonych przedwcześnie, gdy są najbardziej narażone na ciężką chorobę. Zalecane przez WHO produkty szczepień przeciwko RSV mogą zmienić walkę z ciężką chorobą RSV, radykalnie zmniejszyć liczbę hospitalizacji i zgonów, ostatecznie ratując życie wielu niemowląt na całym świecie – mówi dr Kate O'Brien, dyrektor ds. szczepień, szczepionek i leków biologicznych w WHO.

RSV zwykle powoduje łagodne objawy podobne do przeziębienia, w tym katar, kaszel i gorączkę. Może jednak prowadzić do poważnych powikłań – w tym zapalenia płuc i oskrzelików – u niemowląt, małych dzieci, osób starszych i osób z osłabionym układem odpornościowym lub chorobami współistniejącymi.

Dwa preparaty szczepionkowe chroniące przed wirusem RSV

W odpowiedzi na globalny wymiar ciężkiej choroby RSV wśród niemowląt WHO zaleca, aby wszystkie kraje wprowadziły szczepionkę matczyną, RSVpreF, lub przeciwciało monoklonalne, nirsewimab, w zależności od wykonalności wdrożenia w ramach istniejącego systemu opieki zdrowotnej każdego kraju, opłacalności i przewidywanego zasięgu. Oba produkty zostały zalecone przez Strategic Advisory Group of Experts on Immunization (SAGE) do globalnej implementacji we wrześniu 2024 r. Ponadto szczepionka matczyna otrzymała wstępną kwalifikację WHO w marcu 2025 r., co pozwoliło na jej zakup przez agencje ONZ.

WHO zaleca, aby szczepionkę matczyną podawać kobietom w ciąży w trzecim trymestrze ciąży, od 28. tygodnia, aby zoptymalizować odpowiedni transfer przeciwciał do dziecka. Szczepionkę można podać podczas rutynowej opieki przedporodowej, w tym podczas jednej z pięciu zalecanych przez WHO wizyt opieki przedporodowej w trzecim trymestrze lub podczas wszelkich dodatkowych konsultacji medycznych.

Drugim zalecanym przez WHO preparatem szczepionkowym jest nirsewimab, podawany w postaci pojedynczego zastrzyku przeciwciał monoklonalnych. Preparat ten zaczyna chronić dzieci przed wirusem RSV w ciągu tygodnia od podania i utrzymuje się przez co najmniej 5 miesięcy, co może obejmować cały sezon zachorowań na RSV w krajach, w których występuje sezonowość zakażeń tym wirusem.

Ochrona niemowląt przed wirusem RSPrawie trzy czwarte niemowląt urodzonych w sezonie 2023/2024 uzyskało ochronę na wirusa RSV za pomocą nirsewimabu lub dzięki zabezpieczeniu szczepionką prefuzyjną przeciwko wirusowi RSV typu F u matki, które było wyższe u niemowląt i starszych kobiet, podczas gdy nirsewimab podawano głównie niemowlętom młodszym.

WHO zaleca, aby niemowlęta otrzymywały pojedynczą dawkę nirsewimabu zaraz po urodzeniu lub przed wypisaniem z ośrodka położniczego. Jeśli nie zostanie podane przy urodzeniu, przeciwciało monoklonalne można zaaplikować podczas pierwszej wizyty kontrolnej dziecka. Jeśli kraj zdecyduje się podawać produkt tylko w sezonie RSV, a nie przez cały rok, pojedynczą dawkę można również podać starszym niemowlętom tuż przed rozpoczęciem ich pierwszego sezonu RSV.

Największy wpływ na ciężką chorobę RSV zostanie osiągnięty poprzez podanie przeciwciała monoklonalnego niemowlętom poniżej 6. miesiąca życia. Istnieje jednak potencjalna korzyść u niemowląt do 12. miesiąca życia.