Upadacytynib skuteczny w leczeniu spondyloartropatii osiowej

Inhibitory kinaz janusowych okazały się skuteczne w leczeniu m.in. zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa. Pozwala to domniemywać, że w schorzeniach pokrewnych również będą działać, ale medycyna to nauka, a nauka opiera się na dowodach – przyniosła je publikacja na łamach prestiżowego „The Lancet Rheumatology”.

Spondyloartropatia osiowa jest chorobą zapalną związaną ze znacznym bólem i niepełnosprawnością. Wcześniej rozpoznanie zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa wymagało stwierdzenia zaawansowanych zmian na zwykłych zdjęciach RTG stawów krzyżowo-biodrowych. Kryteria klasyfikacji opublikowane w 2009 r. pozwoliły jednak zidentyfikować podgrupę pacjentów w wieku poniżej 45 lat z bólem pleców trwającym dłużej niż 3 miesiące bez radiograficznego zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych, u których rozpoznaje się spondyloartropatię osiową na podstawie pozytywnego wyniku rezonansu magnetycznego lub dodatniego wyniku HLAB27 i specyficznych cech klinicznych.

Ta podgrupa przypadków została sklasyfikowana jako nieradiograficzna spondyloartropatia osiowa. Właśnie u pacjentów z tym rozpoznaniem sprawdzono skuteczność inhibitora kinaz janusowych – upadacytynibu.

SELECT-AXIS 2 to wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie zaślepione badanie fazy 3 prowadzone w 113 ośrodkach w 23 krajach na całym świecie, w tym w Polsce. Zakwalifikowano do niego 313 dorosłych z aktywną nieradiograficzną spondyloartropatią osiową i z obiektywnymi objawami zapalenia na podstawie MRI lub podwyższonym poziomem białka C-reaktywnego oraz niewystarczającą odpowiedzią na niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Pacjenci zostali losowo przydzieleni w stosunku 1:1 do otrzymywania upadacytynibu 15 mg raz na dobę doustnie lub placebo. W 14. tygodniu oceniono skuteczność leczenia na podstawie uznanych kryteriów ASAS40 (poprawa o co najmniej 40 proc. i bezwzględna poprawa o co najmniej 10 jednostek w skali 0–100 w co najmniej trzech z następujących domen: ogólna ocena pacjenta, ocena bólu, funkcjonowanie, nasilenie zapalenia).

U osób otrzymujących upadacytynib zaobserwowano istotnie większą odpowiedź w porównaniu z otrzymującymi placebo w 14. tygodniu (45 vs 23 proc.). Częstość występowania zdarzeń niepożądanych do 14. tygodnia była podobna w obu grupach. Neutropenia wystąpiła u 5 pacjentów w grupie interwencyjnej i nie wystąpiła w grupie kontrolnej. Nie zgłoszono jednak żadnych zakażeń oportunistycznych, nowotworów złośliwych, poważnych niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych, żylnych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych ani zgonów.

Upadacytynib znacząco złagodził objawy przedmiotowe i podmiotowe nieradiograficznej spondyloartropatii osiowej. Badanie potwierdza potencjał leku jako nowej opcji terapeutycznej w tym schorzeniu.

Opracowanie lek. Damian Matusiak