Podróże lotnicze to nie tylko wyjazdy na wakacje – jet lag u pracowników linii lotniczych

Celem artykułu jest pokazanie powiązania pomiędzy narażeniem na jet lag a wystąpieniem bezsenności i objawów depresyjnych na podstawie opisu przypadku stewardesy. Jet lag, czyli zespół nagłej zmiany strefy czasu, to grupa objawów pojawiających się w trakcie podróży w kierunku równoleżnikowym (wschód–zachód, zachód–wschód), co jest związane ze zmianą strefy czasu. Istotą jet lag jest niezgodność pomiędzy endogennym rytmem snu i czuwania a rytmem wymaganym w nowej strefie czasu. Objawy jet lag to senność w ciągu dnia, męczliwość, osłabienie, zawroty głowy, upośledzenie koncentracji uwagi, pamięci oraz funkcji wykonawczych, zaburzenia snu, zmienność nastroju, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. Przewlekające się narażenie na jet lag u pracowników linii lotniczych może prowadzić do wystąpienia bezsenności i depresji.Leczeniem z wyboru jest chronoterapia z wykorzystaniem melatoniny oraz fototerapii. W artykule omówiono również specyfikę leczenia zaburzeń depresyjnych u personelu linii lotniczych z uwzględnieniem regulacji prawnych obowiązujących w medycynie lotniczej.

The purpose of this paper is to show a link between exposure to jet lag and occurrence of insomnia and symptoms of depression on the basis of a case narrative concerning a stewardess. Jet lag or, in other words, the time zone change syndrome is a group of symptoms occurring during travel along parallels of latitude (east-west, west-east), which is connected with a change of time zones. The essence of jet lag is inconsistency between the endogenic sleep-wake rhythm and the rhythm required in the new time zone. The symptoms of jet lag are daytime sleepiness, fatigability, weakness, dizziness, impaired focus of attention/memory/executive functions, sleep disorders, moodiness and disorders connected with the gastrointestinal tract. Prolonged exposure to jet lag in airline employees may lead to the occurrence of insomnia and depression. The treatment of choice is chronotherapy using melatonin and phototherapy. The present paper also discusses the specifics of treatment of depressive disorders in airline personnel, taking into account the legal regulations applicable in aviation medicine.