Interdyscyplinarna opieka nad pacjentami z IBD
Autor: Katarzyna Bakalarska
Data: 24.01.2014
Działy:
Varia
Aktualności
Przewlekłe choroby jelit wiążą się z wieloma problemami terapeutycznymi. Skutkuje to pogorszeniem jakości życia pacjentów i wysokimi kosztami leczenia. Badania wskazują jednak, że można osiągać lepsze rezultaty leczenia, jeśli chory znajdzie się pod opieką interdyscyplinarnych zespołów.
Nieswoiste choroby zapalne jelit należą do grupy chorób przewlekłych. Oznacza to, że wymagają specjalistycznego postępowania rehabilitacyjnego oraz odpowiedniego nadzoru i opieki.
Dla osób cierpiących na IBD, konsekwencje choroby są bardzo złożone i dotyczą różnych aspektów życia - od "technicznych" spraw wymagających zmian organizacji dotychczasowego życia do problemów psychologicznych wynikających z ograniczeń wymuszonych przez chorobę. Dla systemu opieki zdrowotnej stanowią zaś poważne wyzwanie ze względu na rosnące koszty świadczeń ubezpieczeniowych i mniejszą produktywność chorych. Dlatego też powinno dążyć się do jak najlepszej opieki nad pacjentami, tak, żeby jak najdłużej móc zachować dobrą jakość ich życia.
Do oceny jakości życia pacjentów z IBD służą kwestionariusze: The Rating Form of IBD Patients Concerns (RFIPC) oraz Inflammatory Bowel Disease Questionnaire (IBDQ). Pytania w nich zawarte dotyczą nie tylko dolegliwości jelitowych, ale także generalnego funkcjonowania organizmu, stanu emocjonalnego i funkcjonowania społecznego.
Pacjentami z IBD od samego początku powinien zajmować się zespół lekarzy - już do postawienia diagnozy potrzebna jest współpraca gastroenterologa, radiologa i patomorfologa. Czasami nagłe objawy jelitowe wymagają pilnej interwencji chirurgicznej. Warto pamiętać, że IBD mogą manifestować się także pozajelitowo - pacjenci mogą być kierowani do gastroenterologa dopiero po konsultacjach z dermatologami czy reumatologami.
Na etapie przedstawiania diagnozy, bardzo ważna jest właściwa początkowa edukacja pacjenta. Badania wskazują, że jedynie 12% ankietowanych słyszało o chorobie Leśniowskiego-Crohna a o WZJG - 57%. Diagnoza przewlekłej choroby może wywołać pewne zachwiania emocjonalne pacjentów, dlatego też warto od początku zaoferować wsparcie psychologiczne. Dodatkowo, na stan zdrowia i umiejętność postępowania w chorobie może pozytywnie wpłynąć konsultacja dietetyka.
Przewlekła opieka nad pacjentami z IBD również wymaga pracy zespołowej. Powikłania chorób mogą sprawić, że potrzebna okaże się pomoc chirurgiczna, wyłonienie stomii czy żywienie pozajelitowe. W leczenie powikłań zaangażowani mogą być także nefrolodzy, dermatolodzy, endokrynolodzy i stomatolodzy. Pamiętać należy, że IBD podwyższają ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i potrzebna jest odpowiednia czujność lekarza prowadzącego w tym temacie.
Według analiz naukowców, stworzenie zespołów interdyscyplinarnych ma poprawiać jakość opieki nad pacjentami oraz być korzystne z punktu widzenia kosztów. Zespół ds. leczenia IBD powinien obejmować gastroenterologa, chirurga, pielęgniarkę, dietetyka, patomorfologa, radiologa i farmaceutę. Dodatkowo powinien mieć możliwość współpracy z psychologami, reumatologiem, dermatologiem, okulistą, ginekologiem-położnikiem, pediatrą i lekarzem rodzinnym. Ważne jest, aby członkowie zespołu regularnie spotykali się i mogli razem ustalać postępowanie, szczególnie u trudnych pacjentów, z przetokami, ciężkim przebiegiem choroby czy wysokim ryzykiem operacji resekcyjnych. Zwłaszcza u dzieci i chorych z zajęciem jelita cienkiego ważną rolę odgrywa dostęp do wsparcia żywieniowego i terapii.
Wszystko to pozwala na zachowanie jak najlepszej jakości życia pacjentów. Badania wykazują, że zadowolenie pacjentów jest mniejsze, gdy również mniejsze jest ich wsparcie społeczne i ekonomiczne. Co ciekawe, częściej mniej zadowolone są kobiety. Natomiast zupełnie zrozumiałe jest, że pacjenci z częstymi nawrotami i przewlekłym stresem bardziej narzekają na jakość życia.
Na koniec warto zauważyć, że nie tylko satysfakcja pacjentów wzrasta, gdy są pod opieką zespołów interdyscyplinarnych. Niedawno opublikowano wyniki badania, w którym okazało się, że poziom zadowolenia personelu medycznego opiekującego się pacjentami z IBD jest niski, co również może przekładać się na jakość opieki nad pacjentami. Największą satysfakcję z wykonywanej pracy mają jednak osoby pracujące w zespołach interdyscyplinarnych.
Dla osób cierpiących na IBD, konsekwencje choroby są bardzo złożone i dotyczą różnych aspektów życia - od "technicznych" spraw wymagających zmian organizacji dotychczasowego życia do problemów psychologicznych wynikających z ograniczeń wymuszonych przez chorobę. Dla systemu opieki zdrowotnej stanowią zaś poważne wyzwanie ze względu na rosnące koszty świadczeń ubezpieczeniowych i mniejszą produktywność chorych. Dlatego też powinno dążyć się do jak najlepszej opieki nad pacjentami, tak, żeby jak najdłużej móc zachować dobrą jakość ich życia.
Do oceny jakości życia pacjentów z IBD służą kwestionariusze: The Rating Form of IBD Patients Concerns (RFIPC) oraz Inflammatory Bowel Disease Questionnaire (IBDQ). Pytania w nich zawarte dotyczą nie tylko dolegliwości jelitowych, ale także generalnego funkcjonowania organizmu, stanu emocjonalnego i funkcjonowania społecznego.
Pacjentami z IBD od samego początku powinien zajmować się zespół lekarzy - już do postawienia diagnozy potrzebna jest współpraca gastroenterologa, radiologa i patomorfologa. Czasami nagłe objawy jelitowe wymagają pilnej interwencji chirurgicznej. Warto pamiętać, że IBD mogą manifestować się także pozajelitowo - pacjenci mogą być kierowani do gastroenterologa dopiero po konsultacjach z dermatologami czy reumatologami.
Na etapie przedstawiania diagnozy, bardzo ważna jest właściwa początkowa edukacja pacjenta. Badania wskazują, że jedynie 12% ankietowanych słyszało o chorobie Leśniowskiego-Crohna a o WZJG - 57%. Diagnoza przewlekłej choroby może wywołać pewne zachwiania emocjonalne pacjentów, dlatego też warto od początku zaoferować wsparcie psychologiczne. Dodatkowo, na stan zdrowia i umiejętność postępowania w chorobie może pozytywnie wpłynąć konsultacja dietetyka.
Przewlekła opieka nad pacjentami z IBD również wymaga pracy zespołowej. Powikłania chorób mogą sprawić, że potrzebna okaże się pomoc chirurgiczna, wyłonienie stomii czy żywienie pozajelitowe. W leczenie powikłań zaangażowani mogą być także nefrolodzy, dermatolodzy, endokrynolodzy i stomatolodzy. Pamiętać należy, że IBD podwyższają ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i potrzebna jest odpowiednia czujność lekarza prowadzącego w tym temacie.
Według analiz naukowców, stworzenie zespołów interdyscyplinarnych ma poprawiać jakość opieki nad pacjentami oraz być korzystne z punktu widzenia kosztów. Zespół ds. leczenia IBD powinien obejmować gastroenterologa, chirurga, pielęgniarkę, dietetyka, patomorfologa, radiologa i farmaceutę. Dodatkowo powinien mieć możliwość współpracy z psychologami, reumatologiem, dermatologiem, okulistą, ginekologiem-położnikiem, pediatrą i lekarzem rodzinnym. Ważne jest, aby członkowie zespołu regularnie spotykali się i mogli razem ustalać postępowanie, szczególnie u trudnych pacjentów, z przetokami, ciężkim przebiegiem choroby czy wysokim ryzykiem operacji resekcyjnych. Zwłaszcza u dzieci i chorych z zajęciem jelita cienkiego ważną rolę odgrywa dostęp do wsparcia żywieniowego i terapii.
Wszystko to pozwala na zachowanie jak najlepszej jakości życia pacjentów. Badania wykazują, że zadowolenie pacjentów jest mniejsze, gdy również mniejsze jest ich wsparcie społeczne i ekonomiczne. Co ciekawe, częściej mniej zadowolone są kobiety. Natomiast zupełnie zrozumiałe jest, że pacjenci z częstymi nawrotami i przewlekłym stresem bardziej narzekają na jakość życia.
Na koniec warto zauważyć, że nie tylko satysfakcja pacjentów wzrasta, gdy są pod opieką zespołów interdyscyplinarnych. Niedawno opublikowano wyniki badania, w którym okazało się, że poziom zadowolenia personelu medycznego opiekującego się pacjentami z IBD jest niski, co również może przekładać się na jakość opieki nad pacjentami. Największą satysfakcję z wykonywanej pracy mają jednak osoby pracujące w zespołach interdyscyplinarnych.
Przegląd Gastroenterologiczny
