Wskazania do stosowania rekombinowanej erytropoetyny u chorych na nowotwory lite
Autor: Dr Mackiewicz
Data: 30.12.2011
Źródło: Schrijvers D, De Samblanx H, Roila F et al. Erythropoiesis-stimulating agents in the treatment of anaemia in cancer patients: ESMO Clinical Practice Guidelines for use. Annals of Oncology 2010; 21 (Suppl 5):244-247.
Erytropoetyna jest białkiem stymulującym erytropoezę (ESP – erythropoesis stimulating protein) odpowiedzialnym za wzrost i różnicowanie prekursorów erytrocytów, odpowiada również za masę krwinek czerwonych krążących w krwiobiegu. Głównym miejscem wytwarzania erytropoetyny są nerki, które produkują ją w odpowiedzi na niedotlenienie tkanek.
Receptor dla erytropoetyny (Epo-R) znajduje się głównie na komórkach prekursorowych szeregu erytroidalnego, głównie BFU-E i CFU-E, ptoerytroblastach i erytroblastach. Ale również na megakariocytach, limfocytach B i macierzystych komórkach hematopoetycznych. Epo-R stwierdzono również na innych komórkach poza szeregiem hematopoetycznym, takich jak komórki łożyska, śródbłonka naczyń, komórki Leydiga czy neurony. Epo-R może też występować na powierzchni komórek nowotworowych, np. raka piersi, białaczki erytroblastycznej, hepatoma, neuroblastoma, glioma, raka szyjki macicy, raka jajnika, raka płuc czy medulloblastoma.
Główny mechanizm ESP polega na hamowaniu apoptozy (programowanej śmierci komórki) komórek szeregu erytroidalnego. W momencie niedoboru ESP większość prekursorów erytrocytów ginie, natomiast wytwarzanie krwinek czerwonych jest niewystarczające.
Celem zastosowania ESP u chorych na nowotwory lite jest zmniejszenie częstości przetoczeń koncentratów krwinek czerwonych i uniknięcie powikłań związanych z ich transfuzją a także poprawa jakości życia. W badaniach klinicznych ESP stosowana u chorych poddanych chemioterapii powodowała wzrost hemoglobiny (Hb) średnio o 1,63 g/dl w porównaniu do chorych w grupie kontrolnej. ESP zmniejsza potrzebę przetaczania koncentratów krwinek czerwonych o 36%.
ESP jest zalecana przez ESMO (European Society of Medical Oncology):
- u chorych leczonych chemioterapią, u których wartość Hb jest ≤10 g/dl; leczenie prowadzi się do osiągnięcia wzrostu Hb o <2 g/dl;
- chorzy nie będący w trakcie chemioterapii nie powinni otrzymywać ESP;
Przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia ESP należy monitorować stężenie żelaza, CRP, transferyny i ferrytyny we krwi. Leczenie ESP może być prowadzone jeśli stężenie ferrytyny wynosi >100 ng/ml oraz gdy wysycenie transferyną jest <20%. W przeciwnym razie należy uzupełnić żelazo (bardziej skuteczna jest suplementacja dożylna niż doustna).
Jeśli po 4 tygodniach leczenia Hb wzrośnie przynajmniej o 1 g/dl w stosunku do wartości wyjściowej kolejną dawkę można podać taką samą lub mniejszą o 25-50%.
Jeśli po 4 tygodniach leczenia wzrost Hb jest <1 g/dl w stosunku do wartości wyjściowej kolejną dawkę należy zwiększyć (najczęściej dwukrotnie – patrz zalecenia producenta). Natomiast jeśli po kolejnych 4 tygodniach leczenia Hb wzrośnie o ≥ 1g/dl kolejną dawkę można podać taką samą lub mniejszą o 25-50%.
Dawkę ESP należy zmniejszyć także o 25-50% jeśli:
- po 4 tygodniach leczenia dojdzie do wzrostu Hb >2 g/dl lub jeśli wartość Hb przekroczy 12 g/dl
Leczenie ESP powinno być przerwane jeśli:
- zakończono chemioterapię
- w ciągu 8-9 tygodni nie zaobserwowano wzrostu Hb o więcej niż 1 g/dl w stosunku do wartości
wyjściowej
- jeśli wartość Hb przekroczy 13 g/dl (wznowienie terapii dawką mniejszą o 25% gdy Hb spadnie
poniżej 12 g/dl)
Bibliografia dla zainteresowanych
1. Mackiewicz J, Wysocki PJ, Mackiewicz A. Miejsce erytropoetyny w leczeniu niedokrwistości. Współcz Onkol 2005;9: 6:231-236.
2. Schrijvers D, De Samblanx H, Roila F et al. Erythropoiesis-stimulating agents in the treatment of anaemia in cancer patients: ESMO Clinical Practice Guidelines for use. Annals of Oncology 2010; 21 (Suppl 5):244-247.
Główny mechanizm ESP polega na hamowaniu apoptozy (programowanej śmierci komórki) komórek szeregu erytroidalnego. W momencie niedoboru ESP większość prekursorów erytrocytów ginie, natomiast wytwarzanie krwinek czerwonych jest niewystarczające.
Celem zastosowania ESP u chorych na nowotwory lite jest zmniejszenie częstości przetoczeń koncentratów krwinek czerwonych i uniknięcie powikłań związanych z ich transfuzją a także poprawa jakości życia. W badaniach klinicznych ESP stosowana u chorych poddanych chemioterapii powodowała wzrost hemoglobiny (Hb) średnio o 1,63 g/dl w porównaniu do chorych w grupie kontrolnej. ESP zmniejsza potrzebę przetaczania koncentratów krwinek czerwonych o 36%.
ESP jest zalecana przez ESMO (European Society of Medical Oncology):
- u chorych leczonych chemioterapią, u których wartość Hb jest ≤10 g/dl; leczenie prowadzi się do osiągnięcia wzrostu Hb o <2 g/dl;
- chorzy nie będący w trakcie chemioterapii nie powinni otrzymywać ESP;
Przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia ESP należy monitorować stężenie żelaza, CRP, transferyny i ferrytyny we krwi. Leczenie ESP może być prowadzone jeśli stężenie ferrytyny wynosi >100 ng/ml oraz gdy wysycenie transferyną jest <20%. W przeciwnym razie należy uzupełnić żelazo (bardziej skuteczna jest suplementacja dożylna niż doustna).
Jeśli po 4 tygodniach leczenia Hb wzrośnie przynajmniej o 1 g/dl w stosunku do wartości wyjściowej kolejną dawkę można podać taką samą lub mniejszą o 25-50%.
Jeśli po 4 tygodniach leczenia wzrost Hb jest <1 g/dl w stosunku do wartości wyjściowej kolejną dawkę należy zwiększyć (najczęściej dwukrotnie – patrz zalecenia producenta). Natomiast jeśli po kolejnych 4 tygodniach leczenia Hb wzrośnie o ≥ 1g/dl kolejną dawkę można podać taką samą lub mniejszą o 25-50%.
Dawkę ESP należy zmniejszyć także o 25-50% jeśli:
- po 4 tygodniach leczenia dojdzie do wzrostu Hb >2 g/dl lub jeśli wartość Hb przekroczy 12 g/dl
Leczenie ESP powinno być przerwane jeśli:
- zakończono chemioterapię
- w ciągu 8-9 tygodni nie zaobserwowano wzrostu Hb o więcej niż 1 g/dl w stosunku do wartości
wyjściowej
- jeśli wartość Hb przekroczy 13 g/dl (wznowienie terapii dawką mniejszą o 25% gdy Hb spadnie
poniżej 12 g/dl)
Bibliografia dla zainteresowanych
1. Mackiewicz J, Wysocki PJ, Mackiewicz A. Miejsce erytropoetyny w leczeniu niedokrwistości. Współcz Onkol 2005;9: 6:231-236.
2. Schrijvers D, De Samblanx H, Roila F et al. Erythropoiesis-stimulating agents in the treatment of anaemia in cancer patients: ESMO Clinical Practice Guidelines for use. Annals of Oncology 2010; 21 (Suppl 5):244-247.
