Dieta przeciw zaparciom

Przewlekłe zaparcia to powszechny i uciążliwy problem, a zmiana diety na bogatszą w błonnik jest zazwyczaj pierwszym zaleceniem, jakie otrzymują pacjenci. Naukowcy sprawdzili, czy sam błonnik wystarczy, czy może klucz tkwi w szerszym wzorcu żywieniowym?

Dotychczasowe badania były ograniczone przez małe grupy uczestników i krótki czas obserwacji. Najnowsza, potężna analiza opublikowana w prestiżowym czasopiśmie „Gastroenterology” rzuca nowe światło na to zagadnienie, sprawdzając, jak całościowe modele żywienia wpływają na ryzyko rozwoju zaparć w wieloletniej perspektywie.

Naukowcy połączyli dane z trzech prestiżowych badań: Nurses’ Health Study (NHS), NHSII oraz Health Professionals Follow-up Study, obejmując łącznie około 100 tysięcy uczestników. Oceniano długoterminowe nawyki żywieniowe za pomocą szczegółowych kwestionariuszy, analizując przestrzeganie pięciu konkretnych modeli diety, m.in. diety śródziemnomorskiej (aMED), diety roślinnej (PDI), diety zachodniej oraz diety o potencjale prozapalnym (EDIP) bogatej w czerwone mięso i produkty wysoce przetworzone. Głównym celem było sprawdzenie, czy te wzorce chronią przed rozwojem przewlekłych zaparć (definiowanych jako uciążliwe objawy trwające co najmniej 12 tygodni w roku).

W trakcie kilkuletniej obserwacji zidentyfikowano ponad 7500 nowych przypadków przewlekłych zaparć. Analiza wykazała wyraźny związek między jakością diety a ryzykiem zachorowania. Osoby najściślej przestrzegające diety roślinnej (PDI) miały o 20 proc. niższe ryzyko rozwoju zaparć, a te stosujące dietę śródziemnomorską (aMED) – o 16 proc. niższe w porównaniu z osobami najmniej dbającymi o te wzorce. Z drugiej strony dieta o wysokim potencjale prozapalnym oraz typowa dieta zachodnia wiązały się ze wzrostem ryzyka odpowiednio o 24 i 22 proc. Co niezwykle istotne i zaskakujące – te zależności utrzymywały się nawet po uwzględnieniu całkowitego spożycia błonnika. Oznacza to, że ochronne działanie diety roślinnej i śródziemnomorskiej wynika z czegoś więcej niż tylko z samej podaży błonnika – prawdopodobnie z synergii składników, takich jak zdrowe tłuszcze, polifenole i inne mikroskładniki.

Badanie to dostarcza silnych dowodów na to, że w prewencji zaparć liczy się nie tylko prosty bilans błonnika, ale całościowa jakość diety. To ważna wskazówka dla klinicystów: zamiast zalecać jedynie „więcej błonnika”, warto promować kompleksową zmianę nawyków żywieniowych.