Specjalizacje, Kategorie, Działy

NFZ przedstawia wyniki raportu na temat cukrzycy

Udostępnij:
WHO uznała cukrzycę za epidemię XXI wieku. Dzisiaj jej rozmiary są bliskie pandemii. Narodowy Fundusz Zdrowia opublikował szczegółowy raport o cukrzycy, na którą według danych Funduszu choruje już blisko 3 mln Polaków. Eksperci i NFZ nie mają wątpliwości – skuteczniej i taniej jest zapobiegać cukrzycy, niż ją leczyć.
Liczba chorych na cukrzycę na świecie rośnie. Żyje z nią 415 mln ludzi (8,8 proc. populacji), czyli co jedenasta dorosła osoba. Do 2040 roku liczba ta wzrośnie do 642 mln, jak wynika z szacunków Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej.

W Polsce tendencje są podobne. Eksperci Narodowego Funduszu Zdrowia w nowym raporcie „NFZ dla zdrowia — Cukrzyca” podają, że w 2018 roku na cukrzycę chorowało 2,86 mln dorosłych osób, czyli 9,1% ludności. Wśród nich dominowały osoby powyżej 55 roku życia. (84%). W latach 2013–2018 zachorowalność na cukrzycę wśród dorosłych Polaków wzrosła o 14%. Tylko w połowie za ten wzrost odpowiadają czynniki demograficzne.

Co zwiększa ryzyko cukrzycy?
Mniejsza aktywność fizyczna i nieodpowiednia dieta wpływają na wzrost liczby osób otyłych, dla których wskaźnik BMI jest równy lub wyższy 30 kg/m2. Otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna, jest najistotniejszym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2 – podaje Fundusz w swoim raporcie. Związek cukrzycy typu 2 i otyłości wynika z insulinooporności. Z kolei insulinooporność powiązana z zaburzeniami komórek trzustki prowadzi do cukrzycy.

Wśród czynników sprzyjających cukrzycy wymienia się niewystarczającą aktywność fizyczną, która dodatkowo hamuje utlenianie glukozy, zmniejsza aktywność komórkowych transporterów glukozy i nasila efekt zwiększonej produkcji kwasów tłuszczowych.

Ryzyko cukrzycy zwiększa niewłaściwa dieta. Już w lutym Narodowy Fundusz Zdrowia alarmował, że otyłości, a w konsekwencji rozwojowi cukrzycy sprzyja zwłaszcza picie kolorowych, słodzonych napojów. Ich nadmierne spożycie wiąże się z rozwojem zaburzeń metabolicznych oraz cukrzycy typu 2. Wyniki badań wskazują, że osoby, które sięgają po słodzony cukrem napój raz lub dwa razy dziennie miały o 26% wyższe ryzyko zachorowania na cukrzyce typu 2, niż osoby spożywające mniejsze ilości tego typu napojów (poniżej jednej porcji miesięcznie).

Nieleczona lub leczona niewłaściwie cukrzyca może doprowadzić do licznych komplikacji. Wśród nich udaru, ślepoty, niewydolności nerek i choroby wieńcowej. Niebezpieczna dla zdrowia człowieka jest także cukrzyca niezdiagnozowana (stan podwyższonego stężenie glukozy we krwi, czyli hiperglikemia). Przewlekła hiperglikemia może powodować uszkodzenie, zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

– Cukrzyca to „cichy zabójca”. Już dekadę temu uznana epidemią XXI wieku, dziś przyjmująca wymiary pandemii. Cukrzyca to problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Dlatego konieczne są konkretne i mądre działania zwiększające efektywność profilaktyki i jakości opieki nad chorym na cukrzycę, aby w ściganiu się z chorobą nie zostać na straconej pozycji – podkreśla prof. Dorota Zozulińska–Ziółkiewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Koszty leczenia cukrzycy
Cukrzyca, obok groźnych konsekwencji i powikłań, jest sporym obciążeniem finansowym dla pacjentów i budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. W 2018 roku leczenie cukrzycy wyniosło w Polsce 2 mld zł. Blisko połowę (49%) stanowiły koszty leków stosowanych przy cukrzycy. Kolejne 25% to paski do oznaczania glukozy we krwi.

Ponad 20% kosztowały świadczenia udzielone z powodu cukrzycy, 4% zaś pompy insulinowe i system ciągłego monitorowania glikemii. Pacjenci z własnej kieszeni dopłacili 0,5 mld zł. Całkowity koszt cukrzycy w Polsce to rocznie ok. 7 mld złotych.

W tym samym roku wśród 2,6 mln dorosłych osób realizujących recepty na leki stosowane w cukrzycy, 2 mln realizowało recepty na leki z metforminą, a 660 tys. na leki z insuliną. W przypadku dzieci i młodzieży recepty zrealizowano dla 20 tys. osób, z czego 71% stanowili chorzy realizujący recepty na insulinę. Widoczny jest wzrost liczby osób realizujących recepty na metforminę, w szczególności w przypadku dzieci i młodzieży (2,6 krotny wzrost w latach 2013–2018), który wynika z narastania problemu nadwagi i otyłości w tej grupie wiekowej (stosowanie metforminy w stanie przedcukrzycowym).

Profilaktyka – skuteczny sposób na uniknięcie choroby
– Idziemy z cukrzycą na wojnę – wojnę o życie. Ta retoryka nie dziwi, ponieważ raport NFZ o cukrzycy wyraźnie pokazuje, że życie Polaków jest zagrożone. Naprawdę nie trzeba wiele, aby zminimalizować ryzyko choroby, dlatego w naszych działaniach skupiamy się na profilaktyce, ponieważ zapobieganie jest znacznie skuteczniejsze niż drogie leczenie i farmakoterapia – podkreśla Adam Niedzielski, prezes NFZ.

Nawet pół godziny regularnej aktywności fizycznej każdego dnia realnie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ważne, aby utrzymywać przynajmniej umiarkowaną aktywność, czyli taką, gdy mówienie do drugiej osoby podczas wysiłku przychodzi z trudem. Aktywność fizyczna jest istotna nie tylko w przypadku prewencji cukrzycy typu 2, ale również właściwej jej kontroli – podkreślają autorzy raportu „NFZ dla zdrowia — Cukrzyca”.

Niemniej ważna w zapobieganiu choroby jest właściwa dieta, najlepiej bez nadmiaru cukrów i tłuszczy. W zamian bogata w warzywa i owoce (z przewagą warzyw). Warto unikać produktów wysokokalorycznych i wysokoprzetworzonych oraz używek. W popularyzowaniu zdrowej diety i właściwego żywienia pomaga portal Narodowego Funduszu Zdrowia – diety.nfz.gov.pl – gdzie każdy znajdzie bezpłatne plany żywieniowe, z przepisami i listami zakupów, z informacją o wartości odżywczej produktów, z możliwością zamiany posiłków według indywidualnych gustów. Plany żywieniowe NFZ oparte są na diecie DASH – uważanej za najzdrowszą i najlepiej przebadaną dietę świata. Z portalu korzysta ponad 237 tys. Polaków.

Edukacja – klucz do długiego życia z chorobą
– Pacjenci potrzebują przede wszystkim edukacji, ponieważ cukrzyca jest chorobą, w której edukacja odgrywa kluczową rolę, oraz dostępu do odpowiedniej farmakoterapii i technologii medycznych. Bez tych dwóch aspektów nie możemy mówić o dobrze prowadzonej cukrzycy – Anna Śliwińska, prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

Rzetelną edukację zapewnia akcja „Środa z Profilaktyką” organizowana wspólnie przez NFZ i Ministerstwo Zdrowia. W każdą środę w oddziałach NFZ i wybranych placówkach medycznych udzielamy bezpłatnych konsultacji ze specjalistami, np. dietetykami oraz organizujemy podstawowe badania, np. mierzenie ciśnienia tętniczego i poziomu glukozy we krwi. Podczas akcji zachęcamy odwiedzających placówki NFZ do skontrolowania własnego zdrowia, wskazujemy czynniki ryzyka, które powinno się minimalizować, aby uniknąć poważnych chorób, np. cukrzycy. W przypadku wyników budzących wątpliwości zalecamy kontakt i dalsze konsultacje z lekarzem.

Od tego roku w Oddziałach NFZ powstają także specjalne stanowiska zajmujące się profilaktyką i zdrowiem. Pierwsze Fundusz uruchomił w Krakowie. Kolejne powstały w Bydgoszczy i Rzeszowie. Niedługo zaczną działać kolejne. Dzięki tym stanowiskom NFZ ułatwił pacjentom dostęp do wiarygodnej informacji o zdrowym żywieniu, o aktywnej profilaktyce chorób oraz o życiu w określonej chorobie. Z indywidualnych konsultacji i porad, udzielanych przez pracownika Funduszu lub zaproszonego eksperta, można korzystać przez 5 dni w tygodniu, w intymności i bez pośpiechu.

Podsumowanie raportu „NFZ dla zdrowia – Cukrzyca”
 Dane NFZ wskazują, że w Polsce w 2014 roku na cukrzycę chorowało 2,55 mln dorosłych osób (4-letnia chorobowość rejestrowana na podstawie danych o zrealizowanych świadczeniach), a w 2018 r. liczba ta wzrosła do 2,86 mln. Wśród dorosłych dominowały osoby powyżej 55 r.ż. Osoby chore stanowiły w 2018 r. 9,1% populacji dorosłych. W przypadku dzieci i młodzieży w 2018 r. chorowało 22,0 tys. osób, co stanowiło 3,2‰ populacji dzieci i młodzieży.
 W latach 2013 - 2018 zachorowalność rejestrowana na cukrzycę (obliczona na podstawie danych o zrealizowanych świadczeniach) wzrosła wśród osób dorosłych o 13,7%. Jedynie w połowie za ten wzrost odpowiada zmiana struktury demograficznej.
 W 2018 r. liczba dorosłych osób, którym udzielono świadczenia z rozpoznaniem cukrzycy (głównym lub współistniejącym) wyniosła 2,18 mln. W porównaniu do roku 2013 stanowi to wzrost o 14,2%. Wśród osób poniżej 18 r.ż. udzielono świadczeń 15,8 tys. chorym.
 Recepty na leki stosowane w leczeniu cukrzycy lub paski do oznaczania glukozy we krwi zrealizowało w 2018 r. 2,85 mln osób. Wartość refundacji wyniosła 1,45 mld zł, a dopłaty pacjentów 0,44 mld zł. Średnia wartość refundacji na pacjenta wyniosła w 2018 r. 507 zł (spadek o 6 zł w porównaniu do 2013 r.) a wartość dopłaty pacjenta 155 zł (spadek o 46 zł w porównaniu do 2013 r.).
 Wśród 2,63 mln dorosłych osób realizujących recepty na leki stosowane w cukrzycy, 2,09 mln osób realizowało recepty na leki z metforminą a 661,4 tys. na leki z insuliną.

W przypadku dzieci i młodzieży recepty na leki stosowane w cukrzycy zrealizowano dla 20,2 tys. osób, z czego 71% stanowili chorzy realizujący recepty na insulinę. Obserwuje się wzrost liczby osób realizujących recepty na metforminę, szczególności w przypadku dzieci i młodzieży (wzrost o 157% w latach 2013 - 2018), co najprawdopodobniej wynika z narastania problemu nadwagi i otyłości w tej grupie wiekowej (stosowanie metforminy w stanie przedcukrzycowym).

 Z terapii z wykorzystaniem osobistej pompy insulinowej skorzystało w 2018 r. 18,9 tys. chorych (wzrost o 60% w porównaniu do 2013 r.). Są to osoby, którym założono pompę, zrefundowano zestawy infuzyjne do pompy lub zbiorniki na insulinę. Koszt terapii pompowej poniesiony przez NFZ wyniósł w 2018 r. 77,9 mln zł i wzrósł o 51% w odniesieniu do 2013 roku. Dopłaty chorych wyniosły w 2018 r. 5,1 mln zł w 2014 r. 1,9 mln zł.
 Od 2018 r. dla osób do 26 r.ż. refundowane są urządzenia wykorzystywane w systemie ciągłego monitorowania glikemii. W okresie marzec 2018 - kwiecień 2019 zlecenia na refundację tych urządzeń zrealizowało 3,1 tys. pacjentów. Refundacja urządzeń przez NFZ w tym okresie wyniosła 16 mln zł, a dopłaty pacjentów 7,2 mln zł.
 Łączna wartość refundacji świadczeń, wyrobów medycznych i leków stosowanych w leczeniu cukrzycy wyniosła w 2018 r. 1,9 mld zł (50% stanowiły koszty leków stosowanych w leczeniu cukrzycy stanowiły, 25% paski do oznaczania glukozy we krwi, 21% świadczenia udzielone z powodu cukrzycy inne niż pompy insulinowe, 4% pompy insulinowe i system ciągłego monitorowania glikemii 4%). Była to wartość o 23% wyższa niż w 2013 roku. Dopłata pacjentów wyniosła w 2018 r. 0,5 mld zł i była o 34% wyższa niż w 2013 r.
 Późne powikłania cukrzycy, m.in. retinopatia cukrzycowa, niewydolność nerek, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu. Osoby z cukrzycą stanowiły 30 - 40% pacjentów z niewydolnością nerek, chorobą niedokrwienną serca, czy udarem mózgu.
 
© 2024 Termedia Sp. z o.o. All rights reserved.
Developed by Bentus.