Smog i zanieczyszczenia powietrza a stan zdrowia człowieka – czy szkodliwość oddziaływania dotyczy tylko układu oddechowego?
Autor: Marta Koblańska
Data: 29.03.2019
Źródło: Małgorzata Farnik
Podczas światowej konferencji – Forum of International Respiratory Societies’ Environmental Committee przedstawiono dane z zakresu szkodliwego oddziaływania przede wszystkim na układ oddechowy, jednak niepokoją również dane na temat innych negatywnych skutków zdrowotnych. Znane są również inne skutki zdrowotne w zakresie zdrowia psychicznego, jakości snu, wpływu na płodność oraz onkogenne działanie wobec innych układów i narządów.
Zanieczyszczenia powietrza najczęściej są dyskutowane w kontekście oddziaływania na drogi oddechowe – zwłaszcza górnego jego odcinka, gdyż w najbardziej czytelny subiektywny sposób rejestrujemy reakcję podrażnienia błon śluzowych. Podczas światowej konferencji – Forum of International Respiratory Societies’ Environmental Committee przedstawiono dane z zakresu szkodliwego oddziaływania przede wszystkim na układ oddechowy, jednak niepokoją również dane na temat innych negatywnych skutków zdrowotnych. Znane są również inne skutki zdrowotne w zakresie zdrowia psychicznego, jakości snu, wpływu na płodność oraz onkogenne działanie wobec innych układów i narządów.
Zanieczyszczenia powietrza to niekorzystne czynniki emitowane do powietrza atmosferycznego, natomiast smog to mgła z dymem i spalinami, a jego skład różni się zależnie od emisji substancji szkodliwych oraz warunków klimatycznych. Zawiera zwykle tlenki siarki, tlenek węgla, tlenki azotu oraz substancje stałe, czyli pyły zawieszone, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), a nawet metale ciężkie. Poza działaniem miejscowym, w zależności od swoich rozmiarów, mogą wywoływac działania systemowe, niektóre mogą ulegać akumulacji i promować onkogenezę zarówno w układzie oddechowym jak i innych narządach.
Ciąża i okres noworodkowy
U kobiet ciężarnych ekspozycja na cząstki zawieszone wpływa na zwiększenie częstości infekcji u noworodka oraz większą śmiertelność noworodków. U dzieci narażenie na PM w okresie prenatalnym oraz dzieciństwie wpływa negatywnie na rozwój układu oddechowego (drzewo oskrzelowe, tkanka płucna) i większą częstość astmy.
Ponadto w rejonach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza (dwutlenek azotu, tlenek węgla, PM 2,5) obserwuje się niższą masę urodzeniową jeśli ekspozycja występowała przez cały okres ciąży. Obserwuje się również większą częstość przeterminowego rozwiązania ciąży.
Szczególnie jednak szkodliwe są skutki narażenia w pierwszym trymestrze, badanie Boston Birth Cohort wskazuje na znacznie wyższe ryzyko infekcji wewnątrzmacicznych u narażonych.
Płodność
Badania wskazują na negatywny wpływ zanieczyszczeń na płodność, zwłaszcza u mężczyzn. Badania prowadzone w populacji zanieczyszczonych regionów wskazywały na zmienne w zależności od różnych okresów w ciągu roku wyniki jakości spermy mężczyzn w tym obszarze.
Sen
Badania wskazują na gorszą jakość snu w regionach ze zwiększonym narażeniem na dwutlenek azotu oraz cząstki pyłu zawieszonego (PM). Stwierdza się większą senność dzienną, podrażnienie i przewlekły stan zapalny górnych dróg oddechowych, co negatywnie wpływa na przebieg chorób przewlekłych układu oddechowego np. astmy i POChP, co wiąże się z pogorszeniem jakości snu u tych chorych.
Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka podlega badaniom i jako czynniki modyfikujące uważa się status socjoekonomiczny (różne style zachowań prozdrowotnych), dietę, lokalne czynniki modyfikujące związane w klimatem lub emisją substancji.
Raporty na tematy szkodliwości zanieczyszczeń są publikowane przez Global Burden of Disease Report oraz Światową Organizację Zdrowia.
Bibliografia
Schraufinagel E. i wsp Air Pollution and Noncommunicable Diseases. A Review by the Forum of International Respiratory Societies’ Environmental Committee, Part 1: The Damaging Effects of Air Pollution. Chest 2019; 155 (2): 409-416.
Zanieczyszczenia powietrza to niekorzystne czynniki emitowane do powietrza atmosferycznego, natomiast smog to mgła z dymem i spalinami, a jego skład różni się zależnie od emisji substancji szkodliwych oraz warunków klimatycznych. Zawiera zwykle tlenki siarki, tlenek węgla, tlenki azotu oraz substancje stałe, czyli pyły zawieszone, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), a nawet metale ciężkie. Poza działaniem miejscowym, w zależności od swoich rozmiarów, mogą wywoływac działania systemowe, niektóre mogą ulegać akumulacji i promować onkogenezę zarówno w układzie oddechowym jak i innych narządach.
Ciąża i okres noworodkowy
U kobiet ciężarnych ekspozycja na cząstki zawieszone wpływa na zwiększenie częstości infekcji u noworodka oraz większą śmiertelność noworodków. U dzieci narażenie na PM w okresie prenatalnym oraz dzieciństwie wpływa negatywnie na rozwój układu oddechowego (drzewo oskrzelowe, tkanka płucna) i większą częstość astmy.
Ponadto w rejonach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza (dwutlenek azotu, tlenek węgla, PM 2,5) obserwuje się niższą masę urodzeniową jeśli ekspozycja występowała przez cały okres ciąży. Obserwuje się również większą częstość przeterminowego rozwiązania ciąży.
Szczególnie jednak szkodliwe są skutki narażenia w pierwszym trymestrze, badanie Boston Birth Cohort wskazuje na znacznie wyższe ryzyko infekcji wewnątrzmacicznych u narażonych.
Płodność
Badania wskazują na negatywny wpływ zanieczyszczeń na płodność, zwłaszcza u mężczyzn. Badania prowadzone w populacji zanieczyszczonych regionów wskazywały na zmienne w zależności od różnych okresów w ciągu roku wyniki jakości spermy mężczyzn w tym obszarze.
Sen
Badania wskazują na gorszą jakość snu w regionach ze zwiększonym narażeniem na dwutlenek azotu oraz cząstki pyłu zawieszonego (PM). Stwierdza się większą senność dzienną, podrażnienie i przewlekły stan zapalny górnych dróg oddechowych, co negatywnie wpływa na przebieg chorób przewlekłych układu oddechowego np. astmy i POChP, co wiąże się z pogorszeniem jakości snu u tych chorych.
Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka podlega badaniom i jako czynniki modyfikujące uważa się status socjoekonomiczny (różne style zachowań prozdrowotnych), dietę, lokalne czynniki modyfikujące związane w klimatem lub emisją substancji.
Raporty na tematy szkodliwości zanieczyszczeń są publikowane przez Global Burden of Disease Report oraz Światową Organizację Zdrowia.
Bibliografia
Schraufinagel E. i wsp Air Pollution and Noncommunicable Diseases. A Review by the Forum of International Respiratory Societies’ Environmental Committee, Part 1: The Damaging Effects of Air Pollution. Chest 2019; 155 (2): 409-416.
Patronat naukowy portalu: