Wraz z zanieczyszczeniem powietrza rośnie zapadalność na gruczolakoraka płuc

Na całym świecie zwiększonemu zanieczyszczeniu powietrza towarzyszy wzrost liczby przypadków gruczolakoraka płuc (LADC). Jednocześnie malejące spożycie tytoniu jest statystycznie powiązane z mniejszą liczbą zachorowań na raka płaskonabłonkowego (LSCC) i inne typy raka płuc – informuje pismo „Atmospheric Environment”.

Gruczolakorak płuc jest rodzajem nowotworu, w przypadku którego ważną rolę odgrywają czynniki genetyczne, środowiskowe i związane ze stylem życia, podczas gdy rak płaskonabłonkowy płuca jest często powiązany z historią palenia.

Badania przeprowadził międzynarodowy zespół kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Technologicznego Nanyang w Singapurze (NTU Singapore). Wynika z nich, że wzrost poziomu sadzy o 0,1 mikrograma na metr sześcienny (µg/m³) w atmosferze ziemskiej jest związany z 12-proc. wzrostem zachorowalności na LADC na świecie.

Sadza to produkt powstający w trakcie niepełnego spalania paliw i innych materiałów zawierających w swoim składzie chemicznym znaczne ilości węgla. Głównym, choć nie jedynym składnikiem sadzy jest amorficzna postać węgla. Drobne cząstki sadzy (o wielkości poniżej 2,5 µm) unoszące się w powietrzu tworzą aerozol zwany czarnym węglem, będący jednym z głównych składników smogu. Światowa emisja czarnego węgla związana z działalnością człowieka wynosi około 4,8 mln ton rocznie, z czego ponad połowa przypada na Azję. Cząsteczki sadzy wpływają na zmianę klimatu, ponieważ absorbują światło widzialne oraz podczerwień.

Liczba palaczy wyrobów tytoniowych na całym świecie spadała o 0,26 proc. rocznie, o prawie 6 proc. w latach 1990–2012. Niemniej jednak rak płuc pozostaje główną przyczyną zgonów z powodu nowotworów, z mniej więcej 1,8 mln zgonów w 2020 r., według „CA – A Cancer Journal for Clinicians”.

– W naszym badaniu byliśmy w stanie ustalić, że globalny wzrost gruczolakoraka płuc jest prawdopodobnie związany z zanieczyszczeniem powietrza w ostatnich dziesięcioleciach. Nie było jasne, dlaczego na całym świecie jest więcej kobiet i więcej osób niepalących, u których rozwija się rak płuc. Nasze badanie wskazuje na znaczenie czynników środowiskowych, powodujących określone typy raka płuc – powiedział prof. Joseph Sung z NTU.

Przeanalizowano dane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z lat 1990–2012 dotyczące raka płuc. Dodatkowo zestaw danych dotyczących rozpowszechnienia palenia uzyskano z Institute for Health Metrics and Evaluation, niezależnego globalnego centrum badań nad zdrowiem. Statystyki dotyczące zanieczyszczenia zostały uzyskane również z National Aeronautics i NASA. Analizowane zanieczyszczenia to sadza, siarczany i PM2,5.

Z analiz wynika, że związek między zanieczyszczeniami a częstością występowania zarówno LADC, jak i LSCC był silniejszy u kobiet niż u mężczyzn. Globalnie roczny przyrost sadzy o 0,1 µg/m³ wiązał się z 14-proc. wzrostem LADC u kobiet w porównaniu z dziewięcioma procentami u mężczyzn. Podobnie z LSCC.

Rosnąca częstotliwość występowania LADC jest szczególnie widoczna w Azji, gdzie zwiększa się emisja czarnego węgla i siarczanów. LADC wśród mężczyzn w Azji odnotował największy trend wzrostowy – o 24 proc. rocznie, głównie za sprawą statystyk dotyczących Japonii (38 proc. rocznie) i Korei Południowej (37 proc. rocznie). W przypadku kobiet w Azji LADC wzrósł o 25 proc. (w Japonii 43 proc., a w Korei Południowej 36 proc. rocznie).

Naukowcy zwracają uwagę na wyraźny trend zanieczyszczenia powietrza w Azji, w którym czarny węgiel (11,9 µg/m³/rok) i siarczan (35,4 µg/m³/rok) wykazały największy przyrost na całym świecie, przy czym Korea Południowa odnotowała największy wzrost w przypadku obu zanieczyszczeń.