Wczesna identyfikacja pacjentów z osiową spondyloartropatią w warunkach POZ

Przewlekły ból kręgosłupa jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarzy POZ oraz ortopedów. W jednym z badań oszacowano, iż około 5% spośród tych chorych stanowią pacjenci z IBP.

Spondyloartropatie seronegatywe to heterogenna grupa chorób, trudna do wczesnej identyfikacji szczególnie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Istotny problem diagnostyczny stanowią chorzy z osiową postacią spondyloartropatii (axSpA) w przypadku, których okres od wystąpienia pierwszych objawów do ustalenia rozpoznania bywa długi. Stąd międzynarodowa inicjatywa sformułowania nowych kryteriów klasyfikacyjnych przez ASAS. Narzędziami mającymi służyć identyfikacji (w ramach tzw. screeningu) chorych z axSpA mogą stanowić badanie na obecność antygenu HLA B27 oraz wywiad w kierunku bólu zapalnego kręgosłupa (inflammatory back pain, IBP). Przewlekły ból kręgosłupa jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarzy POZ oraz ortopedów. W jednym z badań oszacowano, iż około 5% spośród tych chorych stanowią pacjenci z IBP. Niemieccy badacze przeanalizowali przydatność różnych objawów bólu zapalnego kręgosłupa w połączeniu z HLA B27 lub bez, w identyfikacji chorych prawdopodobieństwem axSpA w warunkach POZ. Grupę badaną stanowiło 950 pacjentów POZ, z przewlekłym bólem kręgosłupa (trwającym >2 miesiące, ale nie dłużej niż 10 lat), u których ból wystąpił po raz pierwszy pomiędzy 16 a 45 rokiem życia. Analizowano również inne cechy bólu zapalnego jak np. sztywność poranną, poprawę po NLPZ, czy brak poprawy bólu po odpoczynku. Pacjenci ci dalej diagnozowani byli w ramach opieki reumatologicznej. U 36% spośród nich ustalono rozpoznanie axSpA. Optymalną czułość i specyficzność w identyfikacji omawianej grupy chorych miało połączenie danych z wywiadu (tutaj największe znaczenie okazały się mieć: poprawa po rozruchu/ćwiczeniach, ból pośladków i występowanie łuszczycy) oraz oznaczenie antygenu HLA B27. Uwzględniając strategię postępowania zaproponowaną przez autorów (schemat poniżej) konieczność wykonania oznaczenia HLA B27 (w warunkach POZ, uwzględniając optymalizację kosztów) dotyczyłaby około połowy chorych z przewlekłym bólem kręgosłupa - spełniających przytoczone powyżej warunki (czułość 80,4%, specyficzność 75,4%).